Перевод с польского: Н. Лыжникова
ПРИМЕЧАНИЯ:
1 Земла немного изменил цитируемый отрывок, поэтому цитата взята из произведения Ю. Словацкого.
2 Дословный перевод с чешского оригинала всех цитат, относящихся к Польше (1914–1936), сделан из книги чехословацкого посла в Бухаресте Яна Шебы Россия и Малая Антанта в мировой политике (Прага, 1936) [27].
3 О труде Белая Сибирь Дариуш Радзивиллович пишет: «Книга Сахарова, как подчеркивалось, принадлежала к одной из первых в иностранной литературе, где четко утверждалось, что чехословаки во время эвакуации руководствовались только своими интересами и заботились о том, чтобы вывезти в свою страну набытое имущество» [35, с. 448].
4 О книге писалось в первом, двойном, номере «Сибиряка» за 1938 г.
ЛИТЕРАТУРА:
1. Komitet Redakcyjny i Redaktor „Sybiraka”. Po roku milczenia // Sybirak. – 1938. – Nr 1–2. – S. 1.
2. Grzegorczyk P. Marceli Poznański (1893–1956) // Pamiętnik Literacki. -1962. – Z. 3. – S. 105.
3. Lepecki M. Sybir bez przekleństw: podróż do miejsc zesłania Marszałka Piłsudskiego. – Warszawa: Rój, 1934. – 221 s.
4. Zabęski A. Syberia z przekleństwem czy bez przekleństw? // Sybirak. -
1935. – Nr 1. – S. 22–29.
5. Komitet Redakcyjny. Zarząd Związku Sybiraków. Przedsłowie // Sybirak. – 1934. – Nr 1. – S. 2–3.
6. Poz[nański] M. Marszałek Sybirak. Nierozerwalnem spojeni z Komendantem ogniwem Sybiracy // Sybirak. – 1934. – Nr 1. – S. 3–5.
7. Gintowt-Dziewałtowski K. Patriotyzm wygnańczy // Sybirak. – 1934. -Nr 2. – S. 5-17.
8. W. P. My cię żołnierzu, szczerze kochamy // Sybirak. – 1934. – Nr 3–4. -S. 30–31.
9. Sybiracy // Kurier [Wileński]. 28.06.1935.
10. Przegląd prasy // Sybirak. – 1935. – Nr 3. – S. 64–66.
11. Axer J. Był cały dalszym ciągiem // Bo królom był równy… Przemówienie Józefa Piłsudskiego przy składaniu prochów Słowackiego do grobów wawelskich 28 czerwca 1927 roku / oprac. J. Axer. – Warszawa: OBTA; Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej: „Księgarnia Akademicka”, 2002. – S. 15–19.
12. Zemła J. Ideowe znaczenie dwudziestej rocznicy powstania wojska polskiego na Syberii // Sybirak. – 1938. – Nr 4. – S. 2–7.
13. Słowacki J. Anhelli // Dzieła wybrane. Wiersze i poematy. – Warszawa, 1987. – T. 1. – S. 213–254.
14. Zemła J. Niezatarte karty dziejów pielgrzymstwa polskiego na Syberii // Sybirak. – 1935. – Nr 3. – S. 3-10.
15. Zabęski A. W perspektywie 300 lat // Sybirak. – 1934. – Nr 2. – S. 30–38.
16. Anusz A. O Dywizji Syberyjskiej // Sybirak. – 1938. – Nr 1–2. – S. 2.
17. Skorobohaty-Jakubowski J. Cieniom towarzyszy broni pod Tajgą // Sybirak. – 1935. – Nr 4. – S. 53–55.
18. “Bohaterowie Sybiru” // Sybirak. – 1936. – Nr 1. – S. 24–26.
19. Maciesza A. Ś. p. Prof. Inż. Michał Stanisławski // Sybirak. – 1938. -Nr 1–2. – S. 64–70.
20. Suchenek-Suchecki H. O groby żołnierzy-sybiraków // Sybirak. – 1934. -Nr 3–4. – S. 24–25.
21. Poszukiwania zaginionych sybiraków // Sybirak. – 1934. – Nr 3–4. -S. 26–27.
22. Lepecki M. Podróż na Powołże i Sybir (Sprawozdanie z wyprawy) // Sybirak. – 1936. – Nr 4. – S. 6–9.
23. Sabatowicz M. „Anhelli”, Księga naszej Golgoty i zmartwychwstania // Sybirak. – 1935. – Nr 4. – S. 23–27.
24. Biegański S. Położenie polityczne zaczątków wojska polskiego na Syberii w lecie 1918 r. // Sybirak. – 1938. – Nr 1–2. – S. 3-11.
25. Janin P. Ma mission en Siberie: 1918–1920. – Paris: Payot, 1933. – 307 s.
26. Domaszewski A. Generał Janin o Dywizji Syberyjskiej // Sybirak. – 1936. -Nr 3. – S. 36–42.
27. Seba J. Rusko a Mala dohoda v politice svetove. – Praha: Melantrich,
1936. – 473 s.
28. Skorobohaty-Jakubowski J. Kapitulacja V-tej Syberyjskiej dywizji w świetle prawdy historycznej // Sybirak. – 1937. – Nr 1. – S. 3–8.
29. Chłusewicz A. W obronie honoru żołnierzy 5-tej Dywizji Syberyjskiej // Sybirak. – 1937. – Nr 1. – S. 8-19.
30. Sacharov K. V. Das weisse Sibirien: der russische Bürgerkrieg 19181920. – München: [Laubereau], 1925. – 388 s.
31. Zabęski A. Czesi a polska tragedia syberyjska (W oświetleniu książki gen. Sacharowa p. t. „Biały Sybir”) // Sybirak. – 1937. – Nr 1. – S. 23–26.
32. Wojstomski S. W. Sprzymierzeńcy Czesi na Syberii: 1918–1920. -Warszawa: Biblioteka Polska, 1938. – 243 s.
33. Oświadczenie b. żołnierzy V-ej Dywizji Syberyjskiej // Sybirak. – 1937. -Nr 1. – S. 26–27.
34. Andrzejewski J. O człowieku radzieckim. – Warszawa: „Książka i Wiedza", 1951. – 97 s.
35. Radziwiłłowicz D. Polskie formacje zbrojne we wschodniej Rosji oraz na Syberii i Dalekim Wschodzie w latach 1918–1920. – Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2009. – 570 s.
Zbigniew Kopeć
5th POLISH DIVISION IN «THE SYBIRAK» QUARTERLY
Summary: “The Sybirak“ quarterly appeared in the years 1934–1939. One of its goals was to re-evaluate and redefine the place of Siberia in the Polish tradition. The editors tried to partially neutralize the martyrological dimension of Siberia, presenting it as a mere geographic land. The Polish 5th Siberian Rifle Division (Polish: 5 Dywizja Syberyjska, i.e. the 5th Siberian Division) occupied an important place in the Sybirak. Its positive and heroic picture created in the quarterly was seriously disturbed by the book of the Czech diplomat, Jan Seba, which provoked a number of polemical publications in the quarterly.
Key words: the Sybirak quarterly, 5th Polish Rifle Division, Jan Seba, Slowacki.
Kopeć Zbigniew – full professor, Doctor hab., Professor at the Institute of Polish Philology of the Adam Mickiewicz University (Poznan, Poland). E-maiclass="underline" kzbsz@amu.edu.pl