А тая прыехала, распусціла плётку і паехала. Пазайздросціла, што ў Веры Косця, што ў самой нікога няма, бо брыдкая... Брыдкая і злосная. I дома была языкастая, на ўсіх нагаварвала, пляла, што Шурка Бураковых ходзіць з Феньчыным мужам у каноплі, што Фенька зладзейка, іхнюю курыцу ўкрала і зварыла, што Соню Баўтрук ніякія немцы ў Германію не звозілі, што паехала сама, па добрай волі.
Пляла, пляла, нагаварвала. Вера слухала і не слухала, у адно вуха залятала, з другога вылятала. Аказваецца, вось як можна нагаварыць. Косця паверыў... I ўсе, мусіць, паверылі... Як жа ёй цяпер жыць на свеце? Ні з якімі ж немцамі яна ніколі не гуляла, яна ненавідзела немцаў, яе бацька загінуў у партызанах, сама яна насіла партызанам соль...
За пусткаю праходзіла чыгунка, яе насып крута ўзнімаўся перад Вераю, на ім бліскучымі палоскамі ляжалі жалезныя рэйкі, з-пад рэек вытыркаліся шпалы — чорныя, замасленыя. Сцежка вяла ўгору, на чыгуначны насып. Вера спынілася. Адчула, што не ўзыдзе на гэты насып, не хопіць сілы. Яна чамусьці вельмі аслабела, у яе не ставала больш сілы ісці нават па роўнаму.
Кругом нікога не было, і Вера села, села, дзе стаяла, каля самага насыпу, на сухую калючую траву.
Сонца дакранулася ўжо краем да зямлі, доўгага тонкага воблака больш не было на небе, клубіліся, разыходзіліся, як дым, лёгкія, празрыстыя, прасвечаныя наскрозь барвовым захадам, воблакі.
Ружовыя промні ляжалі на Верыных руках, у якіх яна трымала белую сумачку, на сініх басаножках, на сукенцы ў сінюю бобачку. Вера ўспомніла раптам, як сёння, збіраючыся да Косці, яна прасавала гэтую сукенку, чысціла басаножкі, доўга прычэсвалася перад люстэркам, і ёй цяпер зрабілася сорамна, быццам якраз у гэтым была яе вялікая віна.
Цераз пустку ў бок зялёнай вуліцы ішла жанчына, трымаючы за руку хлопчыка. У другой руцэ ў жанчыны была цяжкая сумка, жанчына ішла скора, а хлопчык азіраўся на сонца, якога на небе застаўся толькі вузкі краёчак. Жанчына тузала хлопчыка за руку, і тады ён бег, каб паспець за маткаю, а потым зноў азіраўся, і жанчына зноў тузала яго за руку.
Пачуўся гудок паравоза, потым лёгка задрыжала зямля, і гул, як далёкія грымоты, даляцеў да Веры. Гул мацнеў, ужо чуваць было, як звіняць рэйкі, як стукаюць, стукаюць па жалезе колы.
Вера заўсёды баялася цягнікоў, ёй заўсёды было страшна, калі вялізная жалезная аграмадзіна з грукатам, з лязгам праносілася каля яе, ёй было страшна глядзець, як круціліся вялізныя колы паравоза, як каціліся, уздымаючы пыл, колы многіх вагонаў. Калі даводзілася ісці чыгункаю і яе абганяў ці насустрач ёй нёсся цягнік, Вера заўсёды збягала з насыпу, затуляла рукамі вушы і чакала так, пакуль цягнік не праязджаў, не прамінаў, не абрываўся апошні вагон саставу.
Цяпер яна пачула гудок паравоза, але ёй было ўсё роўна, што гэта гудзе, што стукае. Яна нават не адразу зразумела, што гэта едзе цягнік. I толькі калі загуло зусім блізка, застукала амаль над галавою, яна ўсхапілася. Усхапілася і адразу ўбачыла чорны круг паравоза, які набліжаўся, грымеў і стукаў, нёсся насустрач. Паравоз з кожнаю секундаю набліжаўся, рос і рос, мацнеў грукат. Яшчэ секунда, і Веру абдало пылам, застукала, быццам у самой галаве, заляскатала, загрымела. Інстынктыўна Вера падалася назад, адхіснулася ад гэтага грукату і лязгу, але тут жа, не выпускаючы сумачкі, абхапіла сябе за плечы рукамі, быццам сама сябе трымаючы, не пускаючы ўцякаць.
«Чаго ты баішся, гэта ж адно, што табе засталося... Усё роўна цяпер няма жыцця... Няма жыцця без Косці... Няма жыцця, калі пра цябе так гавораць...»
Яна абхапіла сябе рукамі за плечы і нібы прымушала сябе ўздымацца насустрач грукату і лязгу, насустрач ветру і пылу, якія ўзнімаў цягнік. Яна зрабіла ўжо некалькі крокаў наперад. Вось яна ўжо на самым насыпе. Пралятаюць адзін за адным вагоны, угінаюцца рэйкі, круціцца пыл пад вагонамі.
«Трэба адважыцца... Гэта ж адзін толькі міг...»
Яна заплюшчыла вочы, зрабіла яшчэ крок — гарачы пыл секануў па нагах, ляскат, здаецца, ударыў па самых вушах, па галаве, і яна адхіснулася, адхіснулася і расплюшчыла вочы. Вялізны сіні вагон з белаю паскаю пасярэдзіне нёсся каля самага яе твару, на міг абарваўся, і другі вагон, такі самы, з белаю паскаю, панёсся за ім, быццам даганяючы. Дрыжала зямля, гарачы вецер з горкім пылам з пахам згарэлага вугалю біў па твары. Здаецца, Вера ўбачыла ў акне вагона нечы спалоханы твар.
Яна ўсё стаяла, трымаючы сябе рукамі за плечы, адчуваючы, як яны калоцяцца, як калоціцца яна ўся, а вагоны імчаліся, імчаліся паўз яе. Прамчаўся апошні, хістануўся на рэйках і пабег за другімі — далей, далей. Вера глядзела ўслед цягніку, як услед апошняму сябру, які пакідаў яе, уцякаў, не забраўшы з сабою. Вось ён выгнуўся на павароце, як яшчарка, загудзеў яшчэ раз.