Выбрать главу

* * *

Наколькi лёгка здрадзiць, настолькi ж цяжка дараваць здраду, калi наогул магчыма яе дараваць, бо ўсё часцей пераконваюся, што прэрагатыва даравання належыць Богу.

* * *

Сутыкнуўшыся з тэкстамi Латрэамона, можна падумаць: чалавек спазнаў усёмагутнасць Усявышняга дзеля таго, каб абвiнавацiць Бога ў насланнi бядот, катастроф, стыхiй i паморкаў.

* * *

"Мы не маем права задаваць Творцу нiякiх пытанняў". Сцiпла сцвярджае Латрэамон, нiбыта нiколi i не паўставаў супраць Усявышняга. I ўсё ж у гэтым сказе тоiцца ненатольная прага задаць Богу пытанне. Хоць бы адно. Напрыклад, я запытаўся б у Творцы: "Нашто?"

* * *

Шмат разоў задаваў сабе адно i тое пытанне... Чаму люблю прагулянкi па могiлках? Пакуль не прачытаў у Альберта Савiнiа, што Еўропа — гэта магiла Бога.

* * *

Вы смяротныя. Нашто вам думаць пра багоў?.. Пытаецца ўзрушаны кiнiк Дэманакт. А я i думаю пра смяротнасць багоў.

* * *

Быку падабаецца бык, аслу — асёл, свiннi — свiння... Чуеш у Эпiхарма. Можа, таму, спрабуючы ўявiць Бога, ты малюеш чалавека? А можа, Бог, ведаючы абмежаванасць i слабасцi твае, з’яўляўся ў вобразе любiмым i зразумелым? Нашто Усёмагутны патурае слабаму? Адкажа паэт Эпiхарм... Быку падабаецца бык!

* * *

Заўважаеш — узненавiдзеў свет: гэта — блага, тут — кепска, паўсюль цёмна, людзi — ворагi, няздары, пачвары. Жывеш бязмэтна. Сцюдзёныя проймы свiшчуць памiж брудных будынкаў, шархацяць пакамечанымi газетамi. Пад чаравiкамi плюхае раскiслы снег. Насустрач сунецца чырванапысае стварэнне з сiнiм носам ды слязлiвымi вочкамi. Дзякуй табе, Божа, што не даў мне такога твару! — думаеш ты. Вось i палёгка.

4. Павер’i

* * *

У старажытных беларусаў iснавала павер’е, што трэба палюбiцца са сваёй жонкай на вясновым засеяным полi, каб Бог даў добры ўраджай. Вельмi часта жанчына раскiдала мужчынскае семя па палетку i пры гэтым прыгаворвала: "Божа! Урадзi мой хлеб! Выйдзi колас з зямлi высокi i прыгожы!"

* * *

Чуткi — найкаштоўнейшы матэрыял, з якога ўтвараюцца мiфы.

* * *

У мроях лунае зародак хiмеры.

* * *

Юда — найвыдатнейшы драматычны актор у хрысцiянскiм свеце.

* * *

Прывiды нараджаюцца ў люстэрках.

* * *

Можна не сумнявацца, што электрычнасць i сродкi масавай iнфармацыi вынайшаў д’ябал.

* * *

Падтрымка прыходзiць да таго, хто яе заслужыў; на такiх сафiзмах i будуюцца ўлада, прыгнёт i рабства.

* * *

Канфуцый раiў шанаваць дэманаў i духаў, але не заклiкаў наблiжацца да iх. Толькi дэманы i духi, пабачыўшы пашану, самi могуць наблiзiцца, каб выказаць хоць бы i ўдзячнасць.

* * *

На руiнах iмперыяў скачуць мiфалагiчныя героi.

5. Падман

* * *

Найгоршы вораг той, хто цябе прынiжае.

* * *

Iлжывы чалавек iмкнецца кампенсаваць уласную лiслiвасць i прынiжанасць квяцiстай iронiяй i пыхлiвай фанабэрыяй.

* * *

Заўсёды думаў, што гандаль — мастацтва падманваць. У Вавенарга больш ёмiста... Гандаль — школа падману. Не навука, не мастацтва, а менавiта школа.

* * *

Мастацтва падабацца — гэта ўменне падманваць. Так-так, спадар Вавенарг. Гэта, бясспрэчна, першы ўрок у школе падману, якая завецца гандлем.

* * *

Безгустоўнасць вынiкае з хлуснi.

* * *

Калi ўспрымаеш падман як уласную няспраўджаную надзею, робiцца лягчэй.

* * *

Самыя непатрэбныя рэчы ў кватэры — падарункi.

* * *

Ашуканца пазнаеш па сур’ёзным твары.

* * *

Гэта хлусня, што можна карыстацца чужымi поглядамi.

* * *

Хiтрасць — кволая форма падману.

* * *

Хлусня — вось мова, зразумелая ўсiм народам, на ўсiх нарадах i ва ўсе часы.

* * *

Калi ашукваеш дарослага, перажываеш менш, чым падмануўшы дзiця, бо да дзiцяцi ставiшся досыць сумленна, амаль як да самога сябе. Падманутага заўсёды шкада.

6. Сорам

* * *

У сораму колер ружовы, а ў спалоху — белы.

* * *

Сорам — тое зерне, з якога можа вырасцi абурэнне; тады замест ружовага ўбачыш пунсовы твар, i не дай Бог прысутнiчаць пры гэтым пераўтварэннi i бачыць вочы ворага, налiтыя крывёю.

* * *

Сорам — вонкавая, несвядомая праява сумленнасцi.

* * *

Не варта i спадзявацца, што нiхто не ўбачыць, як за нетактоўнасцю ты хаваеш сорам.

* * *

Каб спынiць баязлiўца, часам дастаткова спытацца: "Дзе твой сорам?"

7. Жыццё

* * *

Шмат сваiх апавяданняў я напiсаў дзякуючы фотакарткам: углядаўся ў твары людзей, якiх даўным-даўно нямашака на белым свеце; яны ажывалi i цiха расказвалi пра свае лёсы, а я запiсваў.