— Ваши повести очень «кинематографичны» — в них есть острый сюжет, ярко вычерчен главный образ, высвечена высокая нравственная проблема, словом, — все, что нужно для фильма. Как, на ваш взгляд, сложилась кинематографическая судьба героев повестей?
— Неважно. Я не могу назвать ни одного фильма, в котором не обнаружил бы невосполнимой растраты самого главного, чем я всегда дорожу, — правды войны. «Альпийская баллада», «Третья ракета» страдают схематичностью, что уже само по себе убивает непосредственность мыслей и поступков героя, превращает его в носителя ходульных истин без малейших допусков плюс-минус. Но я все же верю в силу настоящего искусства. Сейчас на «Мосфильме» режиссер Лариса Шапитько снимает фильм по «Сотникову». Мои встречи с режиссером, беседы, совместная работа над сценарием дают мне право надеяться, что этот фильм может стать вровень с правдой войны.
— Поскольку разговор сам собой зашел о творческих замыслах вообще, уместно, думается, спросить вас, Василий Владимирович, что мы вправе ожидать от вас в ближайшие годы.
— Я не любитель афишировать свои планы. О замыслах я вообще предпочитаю молчать. Это ведь область сокровенного.
Если же сказать в двух словах, то это будет повесть о партизанах. Место действия — Белоруссия. Время — 1943 год. Мне думается, что партизанское движение — это пока еще нетронутый литературой пласт войны, и разработка его сулит нам, писателям, открытия, значение которых в полной мере сегодня просто трудно предопределить. Пружиной повести будет все та же проблема доброты и человечности в условиях самой ожесточенной борьбы. Вот и все, что могу себе позволить сказать о замыслах. Пишется трудно — слишком огромен материал, на котором строится повесть.
Беседу вел А. Воробьев.
[1976]
Гады, аддадзеныя мастацтву
Народнаму артысту БССР Мікалаю Мікалаевічу Яроменку споўнілася 50 гадоў, 28 з якіх аддадзена сцэне.
Сваё творчае жыццё М. Яроменка пачаў яшчэ навучэнцам тэатральнай студыі пры Беларускім тэатры імя Якуба Коласа ў Віцебску. За час работы ў тэатры імя Якуба Коласа акцёр стварыў цэлую галерэю каларытных вобразаў у спектаклях класічнага, зарубежнага і сучаснага рэпертуару. Сіла духу, цэласнасць натуры, упэўненасць у перамозе дабра — вось асноўныя рысы характараў яго герояў. Інсараў у інсцэніроўцы паводле рамана Тургенева «Напярэдадні», Азорыч у драматычнай паэме П. Глебкі «Святло з Усходу», Бахіраў у інсцэніроўцы паводле рамана Г. Нікалаевай «Бітва ў дарозе» і іншыя ролі, створаныя акцёрам, вылучылі М. Яроменку ў шэраг вядучых, цікавых акцёраў тэатра.
Вялікім дасягненнем у яго творчасці стала роля Бахірава. У гэтай рабоце акцёру ўдалося праўдзіва паказаць складанае інтэлектуальнае жыццё сучаснага чалавека, узняць праблемы, якія хвалююць.
У Віцебскім тэатры М. Яроменка вырас да сталага майстра сцэны. Яго працавітасць і патрабавальныя адносіны да сябе прыносілі жаданыя вынікі. Гады, праведзеныя ў гэтым тэатры, былі насычаны цікавымі пошукамі.
У 1959 годзе М. Яроменку запрашаюць у Беларускі акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы. Адным з вышэйшых дасягненняў яго на сталічнай сцэне з’явілася стварэнне вобраза Канстанціна Заслонава ў аднайменнай п’есе А. Маўзона. У гэтай рабоце вялікую дапамогу акцёру аказаў народны артыст СССР Б. В. Платонаў, які з любоўю перадаваў М. Яроменку свой вопыт і майстэрства. Акцёр з велізарнай стараннасцю падышоў да работы. На кожную рэпетыцыю ён прыносіў штосьці новае. Тыя складаныя псіхалагічныя працэсы, якія адбываліся ў душы Заслонава, акцёр даносіў з вялікай сілай і дакладнасцю. Ролю Заслонава М. Яроменка праводзіць на кантрастах. Вялікая стрыманасць, як бы прыглушанасць пачуццяў — і раптам моцны выбух пачуццяў. Вобраз, створаны М. Яроменкам, вызначала незвычайная душэўная прыгажосць, грамадзянскі пафас. Гэта роля стала вялікім творчым узлётам акцёра і прынесла яму заслужаны поспех. У 1967 годзе М. Яроменка быў удастоены высокага звання народнага артыста БССР.