— Ну, як ты? Замерзла?
— Но, но.
— А ногі?
— Да, — ціха сказала яна. — Нёгі да.
Прытым яна выглядала неяк надзвычай для свайго характару прыціхлай, нібы вінаватай перад ім у чымсьці. Ён адчуваў гэта, і яму хацелася нейкай дабратою, ласкаю супакоіць яе. Толькі вось лагоднасць дужа не ішла з ягонай душы, бы засохла там, і знешне ў адносінах да дзяўчыны ён па-ранейшаму быў дужа стрыманы.
Не паварочваючыся да яе тварам, ён намацаў рукамі яе ногі — яны былі дужа азызлыя, нібы падпухлыя, і дужа сцюдзёныя, сцюдзянейшыя за яго пальцы. Ад ягонага дотыку яна ціха войкнула і тузанула іх да сябе.
— Э, так нельга, давай сюды.
Яна, відаць, не зразумела, а ён крыху зручней пасадзіў яе на скале і сабраў з долу прыгаршчы снежнай крупкі.
— Ану, давай патрэм…
— Но, но!
— Давай, чаго там «но», — нязлосна, але настойліва сказаў ён, згроб адну нагу, зашчаміў яе між сваіх калень, як гэта робяць кавалі, падкоўваючы коней, і стаў церці снегам.
Джулія завойкала, заенчыла, тузанулася, — ён засмяяўся.
— Ну, што ты? Шчыкотна?
— Болна. Болна.
— Пацярпі трошкі. Я ціха.
Стараючыся як мага ашчадней, ён трохі адцёр адну яе маленькую, нібы дзіцячую, ступню, потым узяўся за другую. Спярша дзяўчына стагнала, войкала, але ўрэшце прыціхла.
— Ну як, цёпла? — запытаў ён, выпростваючыся.
— Тепло, тепло. Спасібо.
— На здароўе.
Яна ўхутала ногі поламі скуранкі, а ён, на хвіліну прысланіўшыся спіною да настылага каменя, утаймаваў крыху дыханне. Але ў спакоі адразу стала холадна, вецер лёгка пранізваў яго тоненькую куртку, якая зусім не трымала цяпла.
— Хлеба хочаш? — запытаў ён, успомніўшы іх ранейшую размову ўнізе.
— Но, — адразу ж адказала яна. — Джулія но хляб. Іван эссен хляб.
— Так? Тады паберажом. Спатрэбіцца, — сказаў Іван.
Адчуваючы, што мерзне, ён з вялікім намаганнем прымусіў сябе ўстаць і падставіў спіну дзяўчыне.
— Ну, бярыся.
Яна моўчкі, але з гатоўнасцю абхапіла яго за шыю, прытулілася, і яму адразу стала цяплей.
— Іван, — ціха праз вецер сказала яна, дыхнуўшы цяплом у ягонае вуха. — Ті вундэршон[41]!
— Які там вундэршон!
Аднак яна, відаць, трохі асвойталася ў яго на спіне, вярнула сваю настойлівасць, асмялела, адчуўшы яго добрасць да сябе, і пытала:
— Руссо аллес, аллес вундэршон? Да?
— Да, да, — згаджаўся ён, бо размаўляць аб сабе не прывык, да таго ж сцежка, здавалася, вось-вось гатова выраўняцца, ішлі апошнія метры пад’ёму, і ён хацеў адолець іх як мага хутчэй.
— Правда, Іван хотель пугат Джулія? Да? Іван но бросат?
Ён ніякавата ўсміхнуўся ў цемры і з упэўненасцю, у якую гатовы быў сам паверыць, сказаў:
— Ну, ведама ж…
— Тяжело, да?
— Не, што ты! Як парушынка.
— Что ето — парюшынка?
— Ну, пушок. Такая маленькая, маленькая пушынка.
— Ето малё, малё?
— Ну.
Ён ішоў па сцяжыне, якая добра значылася сярод прысыпанай снегам шэрасці. Ягоную шыю невымоўна лагодна казытала ззаду яе цеплаватае дыханне. Гнуткія тоненькія пальцы яе раптам пагладзілі яго па грудзях, і ён аж здрыгануўся ад гэтай нечаканай пяшчоты.
— Ты научіть меня говоріть свой язік?
— Беларускі?
— Я.
Ён засмяяўся: такім незвычайным тут здалося яму гэтае пытанне.
— Абавязкова, — сказаў ён жартоўна. — Вось прыйдзем у Трыест і пачнём…
Гэтая жартоўная думка раптам узняла ў ім цэлы рой незвычайных, радасных адчуванняў. Няўжо і сапраўды ім пашанцуе дабрацца ў Трыест, да партызан? Калі б гэта здарылася, яны б не рассталіся — яны пайшлі б у адзін атрад, яна стала б для яго роднаю і блізкаю. Як гэта важна на чужыне — родны, свой чалавек побач. Ён толькі цяпер стаў адчуваць яе ласкавую прыхільнасць да яго, і яна не здалася яму нежаданай або залішняй. Ён адчуў, як знябыўся за вайну ў адзіноце, — салдацкае таварыства было ўсё ж з інакшае катэгорыі адносін. Між імі нарадзілася нешта сястрынскае, нават мацярынскае, тут не трэба было ні слоў, ні ўчынкаў — адно толькі пачуццё блізкай суладнасці напаўняла яго шчаслівасцю.
Яны ўвайшлі ў седлавіну. Схілы вяршынь ужо высіліся па абодва бакі, сцежка трохі паднялася яшчэ і скіравалася ўніз. У шэрай начной цемені, мільгаючы, сыпаў рэдкі дробненькі сняжок.
— Пераваль? — страпянулася на спіне Джулія.
— Перавал, ага.
— О мадонна!
— Ну, а ты казала: капут. Бач, дайшлі.
Ён спыніўся, нагнуўся, каб паддаць яе вышэй, але яна рванулася з яго спіны.
— Джулія сам. Граціе, данке, спасібо…
— Куды ты босая? Сядзі!