Лепшы кампазітар беларускі не за раялем сядзеў малінавым,— за сталом венскім, і не проста сядзеў, а значком дэпутацкім на далечгук, г. зн. на тэлефон, з усяе моцы налягаў. Са мною, праўда, павітаўся, прысесці папрасіў — і ўсё.
Заняты!
Прысеў я.
Паэт рускамоўны збоку прысябрыўся.
Селі мы, значыць, ногі падагнуўшы, чакаем, а Лепшы кампазітар беларускі па далечгуку размаўляе. Гаворка ягоная з субяседнікам нябачным пад знакам largo адбываецца, пад знакам рытмічным праходзіць — у тэмпе самавітым.
Сваімі словамі далікатнымі перакажу яе, гаворку гэтую дуэльную.
З таго пачну, што ў момант гэты Лепшы кампазітар беларускі ў начальніка нейкага высокага кватэру вымагаў. I не адну кватэру, а дзве.
Адразу дзве!
Мусіць, каб другі раз не званіць, значком дэпутацкім на далечгук не навальвацца.
Удакладню: кватэру першую для кампазітара юнага вымагаў, кватэру ж другую — для дырыжора маладога выскубваў.
Кампазітар юны (мы яго бачылі) стаяў за дзвярыма. Белы стаяў, як матылёк майскі. I ўсё за галаву кучаравую трымаўся.
Дырыжора маладога за дзвярыма не было.
Лёгка здагадацца, што начальнік высокі не хацеў развітвацца з дзвюма кватэрамі. Сапраўды, як гэта можна,— неяк так адразу ды з дзвюма. Не па-нашаму гэта. Не па-савецку.
Лепшы кампазітар беларускі даводзіў, што гэта ўсё якраз па-нашаму і што дзеля гэтых дзвюх кватэр ён спецыяльна з берагоў Масквы прыехаў, прапусціў у Савеце Вярхоўным нейкае паседжанне важнае.
Начальнік высокі тым часам інтэлігентна выбачаўся: тра-та-та, гэта ўсё цудоўна, але ж яму зараз трэба на паседжанне таксама важнае, часу вольнага на бяседу ён зусім не мае, хоць музыку й любіць...
У адказ яму ляцела шляхетнае: вы, таварыш начальнік высокі, са сваімі хлопцамі партыйнымі ўжо семдзесят тры гады засядаеце, а музыкі таленавітыя тым часам без кватэраў ходзяць...
Гаворка па далечгуку відавочна рытмы ваяўнічыя набывала,— хвілінаю зусім у presto пераходзіда.
Кампазітар юны, маючы слых бездакорны, кожны раз на presto ў кабінет заскокваў. Баяўся. Ува мне і ў паэту рускамоўным канкурэнтаў бачыў. А раптам і мы па кватэру?
Трэба думаць, што далей начальнік высокі вучыў дэпутата народнага: дзве кватэры адразу ніхто ў СССР не просіць, трэба адну прасіць.
Лепшы кампазітар беларускі імгненна кансенснуў: добра, давайце адну кватэру сёння, другую — заўтра!
Бедны начальнік высокі, толькі й падумаў я, разважаючы моўчкі пра пераклад будучы.
Тут Лепшы кампазітар беларускі не ў далечгук прамовіў,— у мяне спытаўся:
— Вы адсюль ці знекуль?
— Адсюль,— адказваю.
Кампазітар юны, дзверы прачыніўшы, трагічна зашаптаў з парога, што і ён адсюль, а не з краю чужога. Зашаптаў і яшчэ больш збялеў. Не ведаў матылёк белы, што я перакладаць прыйшоў на мову беларускую верш з рыфмамі мужчынскімі...
Галоп тэлефонны між тым працягваўся.
Начальніку высокаму з пакоя гэтага горача гаварылася: у вас, начальнікаў высокіх, кватэры па сем пакояў, большыя, чым уся плошча Палаца музычнага...
А начальнік высокі, уздыхаючы, гаварыў аб рынку ды ініцыятыве эканамічнай і зноў бажыўся, што надта ж музыку любіць...
Нарэшце Лепшаму кампазітару беларускаму ўсю гэту паэзію слухаць набрыдзела, развітаўся ён з начальнікам высокім, пажадаў яму здароўя добрага.
Пажадаў яму здароўя добрага і, было відаць,— на паласу творчую настроіўся.
Я нагамі сагнутымі варухнуў, перакладаць падрыхтаваўся. I паэт рускамоўны па верш свой песенны палез...
Ды зноў няўпраўка.
Парторг Палаца Музыкі натыкаецца, вачамі заклапочанымі глядзіць.
— Паслухай, парторг,— адразу ж прамовіў да яго Лепшы кампазітар беларускі,— ты ў ЦК хадзіў?
— Хадзіў,— прызнаўся парторг.
— За каго прасіў?
— За дырыжора маладога.
— А за кампазітара юнага забыўся?
— Забыўся...
— Я так і знаў!
— За дваіх адразу ніхто не просіць,— запярэчыў парторг.
— Паслухай, парторг, ты прасіў за дырыжора маладога, што прыпёрся да нас аднекуль, а кампазітар юны адсюль. Наш — кампазітар юны! Ты разумееш, пра што я?
— Дырыжор малады — прафесіянал выдатны,—адбіваўся парторг,— яму кватэра патрэбна. Кватэра!
— Кватэра — гэта капітал, парторг! Б'юся аб заклад, што твой дырыжор малады са свістам нас абстукае, кватэру ўхапіўшы. I года ў ёй не пажыве, як выскрабе на яе дамок з пальмаю пад акном. Пакіне ён балота нашае, парторг! Не верыш? Стаўлю на ўсе твае ганарары інвалютныя!