- Асцярожней, пане абат, ручаiна! I трымайцеся, калi ласка, далей ад экiпажаў, а то яшчэ абкiдаюць гразёю з галавы да ног. Сачыце за парасонамi прахожых. Там такiя вострыя спiцы, што таго i глядзi - вочы павымаць можна. А жанчыны дык проста нясцерпныя: нi на што не звяртаюць увагi, вечна пырскi з iхнiх парасонаў ляцяць чалавеку проста ў твар! Нi на кога не зважаюць. Можна падумаць, што iм належыць увесь горад. I на тратуарах iх улада, i на праезнай дарозе. Па-мойму, выхаванне жанчын зусiм занядбана, я так мяркую!
I пан Марэн засмяяўся.
Кюрэ маўчаў. Ён iшоў, угнуўшы галаву, старанна выбiраючы мясцiны, куды ступаць, каб не запэцкаць нi абутак, нi сутану.
Пан Марэн не сунiмаўся:
- А вы, мусiць, прыехалi ў Парыж развеяцца трохi, праўда?
Святар адказаў:
- Не, справа тут у мяне.
- Ах, вось як! I важная? Дазвольце пацiкавiцца, а ў чым заключаецца ваша справа? Можа, я магу памагчы вам, дык я цалкам у вашым распараджэннi!
Поп быў у яўным замяшаннi. Ён прамармытаў:
- Ды як вам сказаць... Так, дробная асабiстая турбота. Невялiкае непаразуменне з ... з маiм епiскапам. Але гэта вам не цiкава. Так, хатнiя непаладкi... духоўнага характару.
Пан Марэн загарэўся.
- Ды менавiта Дзяржаўны савет i ўладжвае падобныя справы! У такiм разе - я да вашых паслуг.
- Праўда, пане, акурат у Дзяржаўны савет я i iду. Вы вельмi добры чалавек. Мне трэба пабачыцца з панам Лёрэпэрам i панам Савонам, можа, яшчэ i з панам Пэцiпа.
Пан Марэн спынiўся як укапаны.
- Ды гэта ж мае сябры, пане абат, мае найлепшыя сябры, цудоўныя калегi, чароўныя людзi! Я пазнаёмлю вас з усiмi трыма, i з задавальненнем пазнаёмлю. Можаце разлiчваць на мяне!
Кюрэ падзякаваў, папрасiў прабачэння, налепятаў процьму ўсялякiх прыемнасцей.
Пан Марэн быў зачараваны.
- Ах, вы папраўдзе можаце хвалiцца, што вам страшэнна пашанцавала, пане абат. Вось убачыце, вось убачыце, пры маiм удзеле ваша справа рушыць як па масле!
Яны прыйшлi ў Дзяржаўны савет. Пан Марэн завёў свяшчэннiка ў свой кабiнет, прапанаваў яму мяккае крэсла, пасадзiў блiжэй да камiна, дзе гарэў агонь, потым сам сеў за стол i пачаў пiсаць:
"Дарагi калега! Дазвольце мне ад усёй душы назваць Вам самага дастойнага, вартага найвялiкшай пашаны вялебнага пана абата..."
Ён прыпынiўся i запытаўся:
- Ваша прозвiшча, будзьце ласкавыя?
- Абат Сэнцюр.
Пан Марэн застрачыў далей:
"...пана абата Сэнцюра, якому патрэбна ваша паслуга ў адной дробязнай справе, пра якую ён Вам сам раскажа.
Я шчаслiвы, што дзякуючы гэтай нагодзе, дарагi калега..."
I закончыў адпаведным камплiментам.
Напiсаўшы тры падобныя пiсьмы, ён перадаў iх свайму пратэжэ, i той пасля бясконцых падзяк выйшаў з кабiнета.
Пан Марэн адпрацаваў у Савеце, вярнуўся дахаты, спакойна дабыў да вечара, мiрна праспаў ноч, прачнуўся ў выдатным настроi i загадаў падаць газеты.
Першы ў рукi трапiўся лiсток радыкальнага зместу. Ён прачытаў:
"Наша духавенства i нашы чыноўнiкi.
Цяжка пералiчыць злачынствы нашага духавенства. Нейкi святы ойча прозвiшчам Сэнцюр, выкрыты як змоўшчык супраць урада, абвiнавачаны ў такiх учынках, якiя нам нават няёмка выносiць на людзi, болей таго, западозраны ў тым, што ён - былы езуiт, якi пераўвасобiўся ў сцiплага папа, пазбаўлены сваёй парафii епiскапам па матывах, якiя, як кажуць, аспрэчванню не падлягаюць, i выклiканы ў Парыж для тлумачэння сваiх паводзiн, знайшоў сабе гарачага заступнiка ў нейкiм Марэне, дзяржаўным саветнiку, якi асмелiўся даць гэтаму зламыснiку ў сутане пiльныя рэкамендацыйныя пiсьмы да ўсiх сваiх калегаў, чыноўнiкаў-рэспублiканцаў.
Звяртаем увагу мiнiстра на нечуваную пазiцыю гэтага дзяржаўнага саветнiка..."
Пан Марэн ускочыў як уджалены, адзеўся i кiнуўся да свайго калегi Пэцiпа.
- Ах, гэта вы? - прамовiў той. - Ведаеце, вы проста з глузду з'ехалi пасылаць да мяне гэтага старога змоўшчыка!
Пан Марэн разгублена залепятаў:
- Але паслухайце... Разумееце... Мяне ашукалi!.. Такi прыстойны з выгляду чалавек... Ён нахлусiў мне... Ён подла ашукаў мяне!.. Прашу вас, загадайце сурова пакараць яго! Я зараз напiшу. Скажыце, каму мне напiсаць, каб яго аддалi пад суд? Я дайду да генеральнага пракурора, да архiепiскапа Парыжскага або да архiепiскапа...
I ён прымасцiўся да стала пана Пэцiпа i стаў пiсаць:
"Ваша Вялiкасць, маю гонар давесцi да асобы Вашай Мiласцi, што я аказаўся ахвяраю iнтрыг i ашуканства нейкага абата Сэнцюра, якi пакарыстаўся маiм даверам.
Ашуканы гэтым царкоўным служкам, я..."
Напiсаўшы пiсьмо i паклаўшы яго ў канверт, пан Марэн павярнуўся да свайго калегi i сказаў:
- Вось бачыце, дарагi дружа, хай гэта паслужыць вам урокам: нiколi i нiкому не давайце рэкамендацыйных пiсьмаў!