Ян Кароль Хадкевіч, бачачы крытычны стан свайго войска, пакуты казацтва, панічныя настроі сярод часткі жаўнераў, 18 верасня склікаў нараду: генеральнае кола вышэйшага афіцэрства, каралеўскіх камісараў i казацкай старшыны. Воблік прысутных — схуднелых, абдзёртых, параненых — красамоўна сведчыў пра сітуацыю. Сам смяротна хворы, гетман не меў сілы падняцца з ложка. Хадкевіч паставіў пытанне перад вайсковым кіраўніцтвам проста i ясна — ці нелепей адысці з-пад Хаціна? Пасля хвіліннай паўзы першым азваўся Канашэвіч-Сагайдачны: "Лепей з годнасцю за айчыну паміраць, чым кідацца наўцёкі, нягодныя людзей рыцарскіх". Мужнага казацкага гетмана з энтузіязмам падтрымалі прысутныя, а гэтага i сгтадзяваўся палкаводзец.
Змагарны настрой пашырыўся сярод войска. Быццам новыя сілы знайшліся ў змардаваных мужчынскіх душах i делах. Найперш, улічваючы, што войска прыкметна паменела, пастанавілі скараціць лінію абароны. Бліжэй да замка былі ўзведзеныя новыя ўмацаванні, старыя ж засыпаныя. Толькі лісоўчыкі, больш звыклыя да шаблі, чым рыдлёўкі, не крануліся з месца, i зараз ix лагеру вораг пагражаў ужо з трох бакоў. Улічыўшы пасіўнасць гэтаксама змучаных туркаў, казакі i тыя ж лісоўчыкі ўзмацнілі вылазкі супраць ворага, асабліва начныя. Здабычай станавіліся сотні коней, вярблюды, зброя i каштоўнасці, нішчылася жывая сіла праціўніка.
А стан здароўя вялікага гетмана рабіўся крытычны. Пасівелы ваяр дажываў апошнія дні, вымучаны камянямі ў нырках, падаграй. A ўрэшце прыступы эпілепсіі пачалі руйнаваць гэтае калісьці моцнае і, здавалася, нязноснае цела, звыклае да сядла, імклівых кавалерыйскіх атакаў, доўгіх пераходаў, холаду i спёкі, жыцця ў паходным намёце. Якія думкі прыходзілі ў ягозгасалы розум цёмнымі начамі пад Хацінам? Успаміны пра лагодныя пагоркі пад Цімкавічамі, славу Кірхгольма, маразы Маскоўшчыны ці сонца Італіі? Або шкадаванне, што так i канчаецца на ім слаўны род Хадкевічаў быхаўскай галіны? А можа, найбольш турбаваў лёс ягонага войска?
23 верасня Ян Кароль Хадкевіч, ужо бязмоўны, яшчэ знайшоў сілы перадаць гетманскую булаву свайму наступніку Любамірскаму, a назаўтра па абедзе пасля цяжкога канання пакінуў гэты свет. "Пан гетман памёр, a з ім вялікае шчасце Айчыны мілай", — занатаваў сучаснік. "Слава несмяротная яго на вякі вечныя жыць будзе", — дадаваў іншы.
Пазней пра выдатнага сына беларускай зямлі напішуць: "Лёс ласкавы надзяліў яго ўсім, што патрэбна для здабыцця несмяротнай славы. Даў яму паходжанне са знакамітага роду па мячы i па кудзелі, цудоўны шлюб, багацце незвычайнае, дасканалы склад цела з усімі рысамі высакароднага правадыра, поўны годнасці воблік: арліны нос, высокі лоб, ваяўнічы выраз. Акрамя таго, ён дасканала валодаў замежнымі мовамі i тымі навукамі, якія называем гуманістычнымі, найперш, аднак, шмат працы прысвячаў паглыбленню вайсковага майстэрства. Гэтаму аддадзены быў з маленства... Вылучаўся вялікай адпорнасщо на цяжкасці, на спёку i холад, на голад, вялікай таксама чуйнасцю ў расстаўленні старожы, спрытам у захопе "язьжа", такой спраўнасцю i хуткасцю ў шыкаванні баявых парадкаў, што параўнаўся ў гэтым з найвялікшымі старажытнымі i сучаснымі палкаводцамі. Добра абазнаны быў таксама ў гісторыі i выкананні памераў геаметрычных. Старанна вывучаў радаводы шляхотных коней i ўзбраенне. Яго твар, рукі, хада, голас, вопратка сведчылі пра тое, што ён створаны для вайны".
Вестка пра смерць палкаводца дайшла i да Асмана. Гэта акрыліла туркаў, i яны зноў ухапіліся за зброю. Хацінскаму лагеру давялося перажыць некалькі занятых штурмаў, асабліва цяжка было ўсё тым жа казакам i лісоўчыкам. Але гэта былі ўжо перадсмяротныя канвульсіі звера. У туркаў яшчэ быў порах для бітвы, але не хапала для яе ні сілы, ні волі.
Першыя спробы перамоваў пачыналіся ў дні, калі яшчэ жыў Ян Хадкевіч. Няўдача ж апошніх намаганняў зламаць супраціў войска Рэчы Паспалітай прыспешыла справу замірэння. Зашнуравалі паслы паміж стаўкамі султана i Любамірскага, у спрэчках абмяркоўваліся ўмовы спынення баёў i дэталі будучых дачыненняў паміж дзвюма дзяржавамі. Нарэшце 9 кастрычніка быў падпісаны мір, паводле якога мяжа паміж Асманскай імперыяй i Рэчай Паспалітай пакідалася ранейшай. Гэта была перамога! A ў лагеры ж абаронцаў Хаціна на той дзень заставалася толькі адна бочка пораху...
I рушылі войскі з-пад Хаціна. Турэцкія — на поўдзень, нашы — на поўнач i усход, дадому.
Чакалі родныя i блізкія i беларускіх ваяроў. Але далека не ўсе вярнуліся з-пад малдаўскага замка жывымі на Бацькаўшчыну. У фарным касцёле Наваградка i сёння захоўваецца каменная табліца, пастаўленая тут у 1643 годзе ў памяць палеглых пад Хацінам землякоў. На барэльефе выявы Яна Рудаміны, ветэрана яшчэ Інфлянцкай вайны, i яго паплечнікаў. Укленчылі рыцары з складзенымі рукамі, а перад імі на доле — звал янычарскіх трупаў i галоваў. A колькі такіх памятных дошак па касцёлах i цэрквах Беларусі не захавалася да нашых дзён?