— Ve, mil mankiŝojn al via tre eŝtimata idealo, ŝed mi eŝtaŝ ŝvenema de infanaĝĝĝo, preĉipe en la mallumo — protestis energie la timigita cigano.
— Hej, tie ne estas bezonata la ŝtupetaro, Paŭlĉjo… Ŝi ne loĝas sur alta etaĝo, sed… sed… ŝi loĝas sur tiu ĉi placo… en tiu malgranda foira tendo. Sufiĉas ekkaŭri al la tendomalsupro kaj tie eksonigi la violonon.
— Jeŝ, jeŝ, jeŝ! Pli faĉileee… Mi kutimiŝ la kaŭradon en la infanaĝĝĝo — eliĝis la kontenteco el la cigano.
— Hej, amiketo, vi ja ne estas enamiĝinta iun belan ciganinon?! — Paŭlo Barko kun senbrida bonhumoro puŝetis per la kubuto al la ripoj de sia amiko. — Vi estas ruza friponeto, amiketo mia, sed estas via afero… Nu, nigraj serafoj, al la tendo!
La studenton tuŝis malagrable la maldeca rimarko de sia amiko. Memkompreneble, la tendo: la ŝajno, kvankam suneto povas esti eĉ el grafa domo. Ŝi estas ja trovita infano kaj tiel delikata.
— Aŭskultu, Paŭlĉjo, ŝi ne estas ja ia ciganino… kaj ia… ia… Ŝi estas suneto, dolĉa dia donaco… Ni tiel renkontis nin, ke…
— Por mi egale, amiketo, eĉ se ŝi estas negra princidino. Via floreto ŝi estas, vi havas plezuron pri ŝi… he, idoj de faraonoj, ne agordu tiel orelŝire! Nur piedpinte proksimiĝu, piedpinte!
La studento iom ekscitite donis instrukciojn al la ciganoj.
— Tiel mallaŭte vi ludu, ke vi ne fortimigu ŝiajn sonĝojn! Dolĉe, flate, dorlote. Rigardu tien! Tie… tie ŝi dormas. Tie algenuu kaj ekludu dolĉe, dorlote!
Ĉe la tendomalsupro eksonis la violono. La maljuna cigano ludis tiel bele, kvazaŭ li revus pri siaj amaj rememoroj. La melodio ridis kaj ploris sub lia arĉo. La du amikoj brak-en-brako staris kaj aŭskultis. Foje Paŭlo Barko rimarkis la falon de larmo sur sian manon. Ĉu tiel serioza profunda sento? Li rigardis al Rabecy kaj lia amika koro tre emociiĝis.
Subite el la tendo aŭdiĝis la duondorma aldtona voĉo de majstro Baltazar.
— Kiu?
— Mi estas, majstro Baltazar, mi, la gimnaziano… Permesu, ke ni faru serenadon al suneto… Nur unu kanteton, majstro Baltazar kaj poste ni orde retiriĝos, silente foriros… Trovita infano al la trovita infano, majstro Baltazar… Nur unu kanteton, ke ankaŭ ni havu nian printempon…
La voĉo de la studento petegis. Pro ĝi la okuloj de Baltazar malseke ekbrilis. Li bruligis la meĉon. La knabino sidis sur la pajlosako, apogis la kapon al la tendomuro. Je la meĉbruligo ŝi rigardis embarasite, esplore la vizaĝon de Baltazar. Ankaŭ la sulka vizaĝo de Fridolin ekaperis el sub la ĉifonkovrilo.
— Kio estas? Kio okazas?
— Nenio malbona, Fridolin. La gimnaziano venis fari serenadon al nia suneto. La gimnaziano venis kaj petis permeson por ludigi unu kanteton… Trovita infano al la trovita infano, Fridolin. Nenio malbona estas en tio.
Fridolin rigardis al la knabino, en kies okuloj ekbrilis feliĉa ĝojo. La bona aveto ne koleras pro la muziko. La bona aveto havas tiel mildan mienon. Ŝia ĝojo ekkaptis la koron de Fridolin kaj li balbute parolis pro ekscitiĝo.
— Kaj nun… jes, Baltazar, nun kion ni devus fari?… Laŭkutime oni iluminas la fenestron… Sed ni ne havas ĝin… ĉu vi scias kion? Mi… mi eltenos tra la enirejo la meĉon, ĉu bone?
— Silentu, Fridolin! Ne por vi oni donas tiun ĉi serenadon. Nu, mi povas diri, ke estus bela respondo, se aperus via harriĉa manego, elŝovanta meĉon en la nokton. La cigano pro konsterniĝo faligus sian arĉon.
Fridolin embarasite, sed feliĉe ridetis.
— Ho, Dio, kion fari do nun?… Suneto, vi devus scii… Vi estas ja tiu knabino, kiu ricevas la belegan serenadon. Kiel mi sciu, mi ne estas ja knabino.
— Tion ni scias eĉ sen via aserto. Kaj ne klukadu plu, Fridolin! Eva, iru al la enirejo kaj kiam la muziko finiĝis, laŭdece danku la honoron… Nu, iru!… Kaj vi ne klukadu, Fridolin!
La knabino volvis sin per varma tukego, prenis la meĉon kaj alstaris al la aperturo de la enirejo. Tra ĝi ŝi spionadis eksteren. ŝia koro pli rapide batadis. Ho, kiel strange kaj rapide! La studento rimarkinte la migrantan lumon ekiris al la enirejo kaj haltis tie por rigardi amsoife la trafiltriĝantan lumeton.
Dum en la nokta silento eĥis la dolĉa melodioj la koroj pleniĝis je sentoj. La du maljunaj komediantoj feliĉe, ekscitite premadis la manojn reciproke kaj ilia rigardo karesadis la staturon de la knabino, spionanta al la malluma placo. Ho, kiel ŝi grandiĝis! Ŝi jam ricevas serenadon. Ho, tre, treege granda afero estas tio ĉi! Jes, tre granda.
La violono eksilentis. La knabino kun tremanta elkora voĉo sufloradis tra la fendo, kunfiksita per najlego kaj ĝene etendis eksteren sian manon.
— Mi tre dankas la belan muzikon, sinjoro gimnaziano.
La studento ekkaresis la etan manon. Li alspiris kison kun pia pura ekflamiĝo de la unua amo kaj poste kuris for al Paŭlo Barko.
— Nu, Paŭlĉjo, nun ni ekiru al via floreto kaj se la tuta profesoraro spionadus tie, eĉ tiam spite al ĉio… ĉu vi scias. Paŭlĉjo mia, ke estas printempo… Printempo! La aŭtuno estas nur ŝajno.
Jam malproksime sonis la paŝoj de la foirantoj, kiam la knabino returnis sin. Ŝi ruĝiĝis sub la ridetanta rigardo de la du maljunuloj. Ĉio ŝajnis al ŝi tiel stranga, tiel sonĝosimila… La sinjoro gimnaziano venis kaj faris noktan muzikon por ŝi kaj kisis ŝian manon kaj aveto kaj Fridolin ridetas feliĉe kaj ŝi sentas, ke ŝi devos plori tuj, ĉar ŝia koro banas sin en larmoj, en dolĉaj ĝojlarmoj. Ŝi ne povis reteni plu kaj ĵetis sin sur la pajlosakon kaj ploris, ploregis.
Kun konfuza rigardo Fridolin rigardis al Baltazar.
— Nenio, Fridolin, nenio malbona. Nur la ĝojo… sole la animon fekundiga printempa pluveto…
La mieno de Fridolin sulkiĝis je larĝa rideto kaj la longe retenita dankemo eksplodis el li.
— Se morgaŭ venos tiu gimnaziano… se tiu gimnaziano venos morgaŭ, mi faros tian grimacon, tian grimacon mi faros, ke li ridegos ĝis vivofino.
IV.
Estis belega aŭtuna posttagmezo sunradia. La studentoj de laVII-a kaj VIII-a klasoj kolektiĝis sur la foirplaco. Estis kvardeko. Tiom da ili eble eĉ ne povos eniri en tiun ne tre vastan tendon. La mieno de la knaboj estis ĉarme solena. Rabecy jam du antaŭtagmezojn parolis al ili pri majstro Baltazar kaj arlekeno Fridolin. Ĉion belan kaj bonan, kion oni povas diri pri ili, li rakontis kaj hodiaŭ en la interhoraj paŭzetoj li parolis tiel kortuŝe, ke ili decidis veni, meti la dudek filerojn sur la tableton kaj ĝis ruĝiĝo de la manplatoj aplaŭdadi, eĉ se la prezentado tute ne plaĉus al ili. Sed estis ankoraŭ alia kaŭzo. Paŭlo Barko komunikis al ili grandan sekreton. Unu miregis, alia ridetis, estis kelkaj, kiuj por momento konsterniĝis, sed fine ĉiu konsentis per manpremo. Kial ne? Tiu knabo Rabecy kuraĝe diris ja al la severa Baranyoŝ, ke estas printempo. Do estu tiam vera printempo! La komunikita sekreto kaj la komuna decido, konfirmita per manpremo, faris la mienon de la knaboj tiel solena. Ili ridetante rigardis unu la alian kaj scivoleme signifoplene okulumis al la feino de la foira tendo, kie ŝi donadis la bluajn enirbiletojn.
Eva vidis la grupon de la studentoj, sentis la scivolajn, admirajn rigardojn. La embaraso kaj hontemo kolorigis ŝian vizaĝon roza. Ŝi flustris al Fridolin:
— Fridolin, jen alvenis la gimnazianoj. Stranga ekscitiĝo kaptis Fridolinon, kiam li ekvidis la grandan grupon de la studentoj. Li enkuris al Baltazar kaj suflore raportis al li.
— Baltazar, jen alvenis la gimnazianoj. Iomete rapidu! Ili estas tre multaj.
Denove li elkuris sur la agitan podieton kaj kun plena vervo li estis komenconta siajn ŝercojn, kiam venis al li en la kapon lia hieraŭa promeso.
— Diru, Eva. kiu el ili estas tiu gimnaziano… Vi scias ja pri kiu mi demandas…? Mi ne rememoras pri liaj trajtoj… Nun mi faros tian grimacon, sed tian grimacon mi faros, ke… Nu, kiu el ili?