Прыйшоў тата, моўчкі ўзяў кніжку-брашуру пра акварыум, пачаў гартаць. Гартаў, глядзеў, чытаў, мармытаў: «Як вата павуцінка на лусцы...» Не тое... «Упіваецца і грызе клешчык...» Не тое... «Кіста... Захворванне ікры ад прастуды...» Ага! Ікра ў мечаноскі прастудзілася, маляўкі памерлі яшчэ ў ікрынках, у жываце... Таму куклянка і падбіралася да рыбкі, чула пах.
- Накуплялі прычындалаў, а ні разу яшчэ не падагравалі ваду. А тыдзень назад была такая халадэча ў хаце, батарэі ж яшчэ не ўключаны, - сказала з папрокам мама.
- А з мечаносцам што? - паказала бабуля на рыбку.
Тата зноў пачаў праглядваць кніжку, чытаць, мармытаць. Уздыхнуў...
- Мабыць, таксама прастуда... Вадзянка... А як ратаваць - не сказана.
- А нашто дапусцілі да гэтага? - рэзка сказала мама. - Выкінуць трэба акварыум, не мучыць рыб.
- У людзей жывуць жа, разводзяцца, - сказала бабуля. - Уключайце падагравальнік, а то і астатнія пахварэюць.
- Заразная вадзянка ці не? - пачухаў тата патыліцу. - Адсадзім мечаносца ў слабы раствор марганцоўкі.
Але марганцоўка не памагла. Мечаносец, калі яго зноў пусцілі ў акварыум, плаваў рыўкамі, кідаўся ўгору-ўніз, нібы задыхаўся. Праз гадзіны дзве, калі Танька пайшла ўжо дадому, ён апошні раз стралою ўзвіўся ўгору, ухапіў паветра.
На дно падаў куляючыся. Падаў мёртвы...
Першы раз у першы клас
Бабуля ўчора купіла не толькі кветкі. Купіла яшчэ дзве каробкі. У дзверы не званіла, у яе быў ужо свой ключ. Паціху адчыніла, паціху зайшла. Правільней, старалася, каб было ціха. А каробкі былі, мабыць, вялікія, павярнуцца з імі ў дзвярах цяжка. Дакрануліся яны да дзвярэй, дакрануліся да сцен, і штосьці дзынкнула ў тых каробках металічнае.
- Каця, хлопцы дома? - шэптам спытала бабуля ў мамы.
Мама і тата мылі ў ваннай бялізну і, мабыць, выглянулі адтуль.
- Няма. Выскачылі на двор пагуляць.
А «выскачыў» толькі Коля, а Толя яшчэ быў у туалеце і ўсё-ўсё чуў.
- Ну, то і добра. Вазьмі, прыхавай у сваю шафу. Як прыйдуць са школы, тады і ўручым. У гонар першага школьнага дня.
- А што ў гэтых каробках? - па-змоўніцку прашаптала мама.
- Аднаму... гэта... Не, не скажу.
- Ой, дарагія ж, мабыць, цацкі.
- Няхай. Я ж ім яшчэ не давала падарункаў.
Мама і бабуля пайшлі ў спальню, а тата ўсё плюхаўся ў ваннай. Толя паціху выбраўся з туалета і шмыгнуў на двор.
Вой-ё-ёй, да заўтрага - цэлыя суткі! Як тут вытрываць, не папытацца - што там? І гаварыць Колю ці не? Урэшце ўзяў з Колі «страшную клятву», што і выгляду той не падасць, быццам нешта ведае пра бабулін сюрпрыз, і расказаў.
Пакуль прайшоў сённяшні дзень, прыйшла нядзеля, змучыліся хлопцы ўшчэнт.
У школу ў дзесяць нуль-нуль. А прачнуліся Толя і Коля ў восем. Самі! Праўда, і ноччу яны кепска спалі, бачылі мо сто сноў, і ўсе пра школу.
У мамы ўсё падала з рук. А селі снедаць, то замест цукру яна ўсыпала тату ў кубак солі.
- Каця, супакойся! Каця, што з табою? - гаварылі ёй то бабуля, то тата.
Толю і Колю зусім не хацелася есці. Хацелася адразу бегчы ў школу.
- Пакуль не пад'ясце добра, з кватэры не выпусцім, - прыгразіла бабуля. Але і сама яна нічога не ела, а толькі выпіла чаю.
- Не бярыце ранцаў з кнігамі! Сёння без кніг ідуць, там раскажуць вам усё, пакажуць клас, - сказала мама хлопцам.
Яна нават чаю не піла.
- А нармальныя заняткі заўтра з дзвюх гадзін дня. Я даведвалася... - дадала бабуля.
Але ж ранцы былі такія прыгожыя і яркія, яны ажно прасіліся, каб іх узялі.
І хлопцы хныкалі, хныкалі...
- Ну - бярыце, калі такую ахвоту маеце, - дазволіў тата. - Хутчэй прывыкнеце насіць.
- Бярыце, - згадзілася і бабуля. - Каця, я мо адна павяду? Вам тут дома яшчэ работы многа.
- Ой, не ведаю, за што хапацца. У цырульню не схадзіла, прычоскі не зрабіла...
У самых дзвярах Коля раптам прашаптаў Толю:
- Дай памацаю тваё калена... Дрыжыць?
Толева калена не дрыжала.
- А памацай маё...
Толя памацаў. Яно дрыжала дробненька, нібы хамяк, калі яго першы раз узялі ў рукі.
- Ну - шчасліва! Ну - усяго добрага! Ну - каб выдатна вучыліся! - жадалі напаследак мама і тата, заміналі выходзіць. Мама пацалавала хлопцаў, злёгку падштурхнула ў ранцы.
І праўда, ніхто з ранцамі і партфелямі ў школу не ішоў. Але ўсе ішлі з кветкамі. Дзіцячы гоман поўніў вуліцы, перамагаў шум машын. Дзяўчынкі ў белых фартушках і белых гольфіках, з каляровымі банцікамі і кветкамі ажно ззялі, расчырванеліся ад хвалявання іх шчокі. Хлапчукі былі ў сініх касцюмчыках - якраз у такой форме, як і Толя з Колем. З мамамі ішлі, з татамі, з бабулямі і дзядамі. Ішлі дзеці і без дарослых - мо якія трэцякласнікі ці чацвёртакласнікі.