- Цябе таксама разумею, - смакуючы віно, разважаў далей Станіслаў Антонавіч. - Закончыў ВНУ. Вялікае жаданне служыць Айчыне, грандыёзныя планы. А на самай справе ўсё выйшла наадварот. Няма прапіскі, няма працы... Згублена ўсялякая надзея на лепшае.
Гутарка, пэуна, доўжылася б і надалей, але гаспадару трэба было зноў ісці на працу. Ён, як сапраўдны інтэлігент, папрасіў прабачэння ды зазначыў:
- Я цябе не ганю. Адлежвайся. Ад'ядайся. Набірайся сілы, а чым потым займется - будзе бачна. Лічы, я твой сябра.
I так прыемна было ад такіх слоў, што захацелася спяваць. Такое можа сказаць толькі добры чалавек!
ПРАКТЫЧНЫЯ ЗАНЯТКІ ПА ЖАБРАЦТВУ
Праз два тыдні Мармулак канчаткова ачуняў, набраўся сілы ды моцы. Яму нават захацелася абняць ды пацалаваць жанчыну. Такога ён даўно за сабою не прыкмячаў.
Аднаго разу надвячоркам, пасля ўдалага працоўнага дня, Станіслаў Антонавіч вярнуўся дамоў надзвычай задаволены. Яго жабрацкі прыварак быў як ніколі вялікі. Яму казачна пашанцавала. Нейкай замежнай дэлегацыі тэрмінова спатрэбіўся стратэгічны тавар краін СНД - гарэлка. Іх аўтобус бясшумна спыніўся якраз насупраць крамы, ля ўваходу ў якую было працоўнае месца былога тэрапеўта, кандыдата медыцынскіх навук. Тут, як і ў кожнай іншай справе, павінен быць зачын. Паперадзе калоны замежных турыстаў па нашу айчынную гарэлку крочыў мажны трыбухаты мужчына, падперазаны шырокаю дзягаю, на якой зухавалася тоўстае партманэ. Не бачачы за сваім жыватом дарогі, замежны госць нечакана спатыкнуўся на нашым роўным тратуары ды ледзь быў носам не ўзараў яго. За месца трэба плаціць, звычайна ў такіх выпадках кажуць тутэйшыя людзі, і чужынец тое, відаць, ведаў, бо хуценька адшпіліў свой кашэль, выцягнуў дзесяцідаляравую банкноту і падаў жабраку, які, відаць, быў адказны за парадак на гэтай тэрыторыі. Астатнія турысты, што крочылі стромкаю шарэнгаю, быццам салдаты савецкага войска на кастрычніцкім парадзе, адразу прыцішана загаманілі ды падтрымалі пачын свайго тлустага сябра.
Чаго толькі не было ў той дзень у капелюху Станіслава Антонавіча! Даляры, маркі, фунты, франкі, польскія злотыя. Усё тое лішняе, што муляла кішэню замежнаму турысту. Ад такой колькасці ды разнастайнасці грошай, што даводзілася пабачыць упершыню, у Мармулка перахапіла дых.
Жабрацтва прывучыла кандыдата медыцынскіх навук да скупярдзяйства. I тое Пятро адчуваў штодня сваім страўнікам: чым болей набіраў ён сілы, тым бяднейшы быў стол гасціннага гаспадара. Сёння Станіслаў Антонавіч кайфаваў. За беларускія шушыкі, што расшчодрыліся добразычлівыя суайчыннікі, ён накупляў дзве торбы харчоў, якія не месціліся на стале. Не пашкадаваў нават распачатую калісьці пляшку каньяку.
Усялякі поспех неабходна абмываць, інакш яе вялікасць Фартуна павернецца тылам. Яе, як якога-небудзь паганскага бажка, трэба задобрыць ахвяраю. Тады ўсё будзе добра. Фартуна - жаночага роду асоба і, як усялякая кабета, ад Бахусавага напою не адмовіцца.
Усе людзі нападпітку гаваркія, а тым болей людзі навукі, выкладчыкі, хоць і ў мінулым, бо сваю капейку яны здабываюць языком.
Сёння ў гутарцы п’янаму жабраку не было роўных. Напачатку яна нагадвала споведзь чалавека пра сваё гаротнае жыццё-быццё ў навуцы. Потым споведзь ператварылася ў казанне пра жабрацкія прыгоды, а ў рэшце рэшт распачалася звычайная лекцыя аб перадавых метадах жабрацтва і атрыманні ад гэтага звышпрыбыткаў.
- У гэтай справе, каб дасягнуць поспехаў, неабходна заўжды выконваць два залатыя правілы: стварыць свой імідж і знайсці прыбытковае месца.
3 першай пляшкаю каньяку было пакончана, і тут жа на стале з’явілася новая. Як ні кажы, а п'яная душа - шчодрая душа.
- Калі ты жадаеш...
П'яны Мармулак не даў магчымасці гаспадару закончыць сваю думку.
- Вядома, жадаю, - выпаліў ён на адным уздыху. - Трэба ж неяк капейку здабываць ды на ногі станавіцца.
- Тады заўтра я вазьму цябе з сабою. Паглядзіш, што да чаго, прыкінеш, а потым будзем гутарыць далей.
Жабрацтва - не толькі цяжкая, але і адказная праца. Хочаш не хочаш, а ісці мусіш, нягледзячы на дождж, снег, мароз, непагадзь, дрэнны душэўны стан, хваробу. Не пойдзеш - і тваё месца будзе занята канкурэнтамі. Тым болей люднае.
Нягледзячы на тое, што ён быў п’яны як цэп, нават не мог цвёрда трымацца на нагах, Станіслаў Антонавіч у дзевяць гадзін вечара апрануў свой бутафорскі - лата на лаце - касцюм, раскудлаціў ва ўсе бакі на галаве валасы ды пайшоў. На гэты раз не пашанцавала. Заробак быў мізэрны. Людзі, якія вырашылі перад сном прагуляцца са сваімі сабакамі, лішніх грошай пры сабе не мелі. Ды натрапіўся канкурэнт-прыблуда, нахабны і дужы. За нейкія пяцьдзесят капеек уваліў далонню па левай шчацэ.