– Варта быць асцярожнымі, бо наш праціўнік – чалавек вельмі хітры. Да вечара мы нічога зрабіць не можам. У сем мы будзем у вас і хутка з гэтай таямніцай разбярэмся.
Мы стрымалі слова і роўна ў сем прыбылі ў Лясныя Букі, пакінуўшы двухколку ля прыдарожнай карчмы. Маёнтак мы пазналі б адразу дзякуючы купе дрэваў, цёмнае лісце якіх блішчэла ў святле вечаровага сонца, як адпаліраваны метал, нават калі б на парозе не стаяла з усмешкай на твары міс Хантэр.
– Справіліся? – спытаў Холмс. Аднекуль знізу пачуўся рэзкі грукат.
– Гэта місіс Толер у склепе, – адказала нашая кліентка. – Яе муж храпе на кухонным дыванку. Вось ключы, такія ж, як у містэра Рукасла.
– Вы цудоўна папрацавалі! – захоплена ўсклікнуў Холмс. – Цяпер паказвайце дарогу, і мы хутка з гэтай чорнай справай разбярэмся.
Мы падняліся наверх, адамкнулі дзверы, прайшліся калідорам і аказаліся перад забарыкадаванымі дзвярамі, пра якія расказвала міс Хантэр. Холмс перарэзаў вяроўку і адсунуў папярэчыну. Потым паспрабаваў адамкнуць дзверы рознымі ключамі, але ніводзін з іх не падышоў. У пакоі панавала цішыня, і твар Холмса спахмурнеў.
– Спадзяюся, мы не спазніліся, – прамовіў ён. – Думаю, міс Хантэр, нам лепш зайсці туды без вас. Так, Ўотсан, давайце падналяжам і паглядзім, ці справімся мы тут сілай.
Дзверы былі старыя і расхістаныя, а таму адразу паддаліся нашаму напору. Мы з Холмсам уварваліся ў пакой, але там было пуста. У ім не было ніякай мэблі, апроч маленькага ўбогага ложка, століка і каша з бялізнай. Люк уверсе быў адчынены – зняволеная збегла.
– Тут адбылося нешта нядобрае, – прамовіў Холмс. – Наш прыгажун пранюхаў, што ў міс Хантэр наўме, і забраў сваю ахвяру.
– Але як?
– Праз люк. Зараз мы пра ўсё дазнаемся, – з гэтымі словамі ён выбраўся на дах. – Ага, вось і канец вяровачнай лесвіцы, прывязанай да карніза. Цяпер усё зразумела.
– Але гэта немагчыма, – сказала міс Хантэр. – Калі Рукаслы з’язджалі, лесвіцы не было.
– Значыць, ён вярнуўся. Я ж казаў вам, што гэта разумны і небяспечны чалавек. Я не надта здзіўлюся, калі выявіцца, што гэта яго крокі мы чуем цяпер на лесвіцы. Ўотсан, трымайце рэвальвер напагатове.
Не паспеў ён гэта сказаць, як у дзвярах з’явіўся мажны і моцны мужчына з тоўстым кіем у руках. Убачыўшы яго, міс Хантэр закрычала і падалася да сцяны, і Холмс тут жа стаў паміж ёй і Рукаслам.
– Дзе вашая дачка, нягоднік? – ускрыкнуў ён. Таўстун абабег вачыма пакой і спыніўся на адчыненым люку.
– Гэта я ў вас мушу спытаць! – завішчаў ён. – Рабаўнікі! Шпіёны і рабаўнікі! Я вас злавіў! Цяпер вы ў маёй уладзе! Вы ў мяне паскачаце!
Тут ён вылецеў з пакоя і прагрукатаў уніз па лесвіцы.
– Ён пабег па сабаку! – закрычала міс Хантэр.
– У мяне ёсць рэвальвер, – супакоіў яе я.
– Лепш зачынім парадныя дзверы, – схамянуўся Холмс, і мы трое кінуліся ўніз. Не паспелі мы дабегчы да вітальні, як на дварэ пачулася браханне сабакі і амаль адразу ж – жудасны крык у суправаджэнні такіх вусцішных гукаў, што было страшна іх нават чуць. З бакавых дзвярэй выпаўз стары з чырвоным тварам і дрыготкімі рукамі.
– Божа мой! – выгукнуў ён. – Нехта выпусціў сабаку, а яго два дні не кармілі! Хутчэй, спадарства, хутчэй, а то будзе позна!
Мы з Холмсам кінуліся вонкі і следам за Толерам завярнулі за рог дома. Чорная вялізная згаладалая пачвара рвала горла Рукаслу, які курчыўся і крычаў на зямлі. Падбегшы бліжэй, я адным стрэлам выбіў зверу мазгі, і той паваліўся, так і не адпусціўшы тоўстую, усю ў складках, шыю ахвяры. З вялікімі цяжкасцямі мы аслабілі гэтую мёртвую хватку і перанеслі Рукасла, жывога, але страшэнна скалечанага, у дом. Паклаўшы яго на канапу ў гасцёўні і адправіўшы працверазелага Толера да жонкі, я паспрабаваў хоць неяк дапамагчы параненаму. Мы ўсе стаялі вакол яго, калі дзверы адчыніліся і ў пакой увайшла худая высокая жанчына.
– Місіс Толер! – усклікнула міс Хантэр.
– Так, міс. Містэр Рукасл вызваліў мяне, калі вярнуўся, і толькі потым пабег да вас. Як шкада, міс, што вы не расказалі мне пра свае планы. Я б вас папярэдзіла, што высілкі вашыя дарэмныя.
– Ага, – прагаварыў Холмс, пільна гледзячы на яе. – Місіс Толер відавочна ведае пра гэтую справу больш, чым хто яшчэ.
– Так, сэр, і я гатовая расказаць усё, што ведаю.
– Тады прашу вас, сядзьце і праясніце некаторыя моманты, якія, прызнаюся шчыра, дагэтуль не зусім мне зразумелыя.
– Хутка вы ўсё зразумееце, – сказала яна, – і зразумелі б яшчэ раней, калі б не засадзілі мяне ў гэты склеп. Калі ўмяшаецца паліцыя, не забудзьце сказаць ім, што я дапамагала і вам, і міс Эліс таксама.