Тады падняўся абаронца.
— Ад пачатку паседжання я стараўся даказаць, што мой кліент зрабіў гэтае жудаснае злачынства ў непрытомным стане, выкліканым ап’яненнем. Але цяпер я змяніў сваю думку і не буду звяртацца да ласкі прысяжных.
І павярнуўшыся да судовага прыстава, ён сказаў:
— Прывядзіце Тома Соўэра.
На ўсіх тварах, не выключаючы самога Потэра, з’явілася здзіўленне. Усе погляды з цікавасцю накіраваліся на Тома. У хлопчыка быў зусім збянтэжаны выгляд. Ён страшэнна баяўся. Яго прывялі да прысягі.
— Томас Соўэр, дзе вы былі семнаццатага чэрвеня, каля гадзіны ночы?
Том паглядзеў на жалезны твар індзейца Джо, і ў яго язык прыліпнуў у роце. Слухачы затаілі дыханне, але сведка маўчаў. Праз некалькі хвілін хлопчык трохі авалодаў сабой,— і ўсе пачулі яго ціхі, але выразны адказ:
— На могілках.
— Калі ласка, гаварыце крыху мацней. Не бойцеся. Такім чынам, вы былі...
— На могілках.
Пагардлівая ўсмешка мільганула на твары індзейца.
— Ці не былі вы блізка каля магілы Горса Вільямса?
— Так, сэр.
— Калі ласка, мацней. На якой адлегласці ад яе вы былі?
— За два крокі, як цяпер вы ад мяне.
— Вы схаваліся ці стаялі на вачах?
— Схаваўся.
— Дзе?
— За вязамі, што каля магілы.
Індзеец Джо ледзь значна ўздрыгнуўся.
— З вамі быў яшчэ хто-небудзь?
— Так, сэр, я пайшоў туды з...
— Стойце, пачакайце крыху. Няма патрэбы называць зараз вашага спадарожніка. У свой час мы дапытаем і яго. Вы што-небудзь прынеслі з сабой на могілкі?
Том засароміўся і не ведаў як адказаць.
— Кажыце, не бойцеся,— праўда заўсёды паважаная.
— Толькі... толькі здохлую кошку.
У зале пачуўся смех. Старшыня пазваніў.
— Мы прадставім, як доказ, шкілет гэтай кошкі.
А цяпер, мой дарагі, раскажыце нам ўсё, што вы бачылі,— усё як было, без тойкі,— і не бойцеся нічога.
Том пачаў, спярша нерашуча, потым паступова захапіўся; прамова яго палілася жывей і гладзей; хутка ў зале суда чуўся толькі адзін яго голас; публіка з разяўленымі ратамі, затоіўшы дыханне, лавіла кожнае яго слова, не заўважаючы часу,— так была яна захоплена і ўзрушана гэтым апавяданнем. Агульнае хваляванне дасягнула вышэйшай ступені, калі Том дайшоў да сцэны забойства: «А калі доктар стукнуў Мефа Потэра дошкай па галаве і той упаў,— індзеец Джо кінуўся на яго з нажом і...»
Трах! Хутчэй за маланку метыс кінуўся да акна, расштурхаў тых, хто хацеў-быў затрымаць яго,— і знік!
Раздзел XXIII
Том яшчэ раз зрабіўся славутым героем, якога песцілі дарослыя і якому зайздросцілі маладыя. Ён нават набыў сабе бяссмертнасць: яго імя трапіла ў друк,— мясцовая газета праслаўляла яго. Былі людзі, якія лічылі, што ён абавязкова будзе прэзідэнтам, калі толькі яго раней не павесяць.
Усе лагодзілі Мефу Потэру і горача віталі, што ён выратаваўся ад пятлі.
Удзень Тома акружалі ўвага і слава, але затое ўначы ён мучыўся ад страху. Ён заўсёды бачыў ува сне індзейца Джо з помстай у поглядзе. Ніякія спакусы не маглі выцягнуць хлопчыка з дому пасля заходу сонца. Няшчасны Гек быў у такім-жа самым становішчы, бо Том увечары напярэдадні апошняга дня суда расказаў усю гісторыю адвакату, і Гек страшэнна баяўся, каб яго дачыненне да гэтай справы не выявілася, хоць пасля таго, як метыс уцёк, Геку і не трэба было даваць паказанні ў судзе. Праўда, адвакат даў слова маўчаць, але што з таго? Пасля таго як сумленне прыгнала Тома ўначы ў дом адваката і прымусіла парушыць страшную клятву, Гек страціў давер’е да ўсяго чалавецтва.
Удзень, слухаючы шчырую падзяку Потэра, Том быў рады, што выдаў тайну; уначы-ж ён шкадаваў, што не здолеў трымаць язык за зубамі. Ён то баяўся, што індзейца Джо ніколі не зловяць, то баяўся, што яго зловяць. Ён быў упэўнены, што ўздыхне вольна толькі тады, калі ўбачыць сваімі вачыма гэтага чалавека мёртвым.
Ператрэслі ўсю акругу, вызначылі прэмію таму, хто энойдзе метыса, але нічога не знайшлі. З Сент-Луі выпісалі ўсё ведаючага выведніка. Той пашукаў, панюхаў, паківаў галавой і дасягнуў такога-ж выдатнага поспеху, як звычайна кожны з яго прафесіі, а іменна,— з хітрай мінай ён абвясціў, што «натрапіў на след». Але-ж «след» павесіць за забойства нельга, і таму пасля ад’езду агента Том, як і раней, адчуваў страшэнную небяспеку.
Дні цягнуліся марудна, але ўсё-ж такі час ішоў, і з кожным днём цяжар трывогі, які прыгнятаў Тома, паступова палягчаўся.
Раздзел XXIV
— Дзе-ж мы будзем капаць?
— О, усюды, у розных месцах!