Сабакі забрахалі яшчэ больш люта, і старшы пісар папрасіў Швейка:
– Не крычыце на іх, Швейк, а то ўся Галіцыя забрэша.
– Нешта накшталт гэтага, – адказаў Швейк, – здарылася з вамі на манеўрах у Табарскай акрузе. Прыйшлі мы неяк ноччу ў адну вёску, а сабакі ўчынілі страшэнны вэрхал. Мясцовасць была густа заселеная, так што сабачы брэх каціўся ад сяла да сяла, усё далей і далей. У той вёсцы, дзе мы стаялі, сабакі ўжо было зусім замоўклі, але, пачуўшы брэх аднекуль здалёку, ну, скажам, з Пелгржымава, зноў заліваліся, і праз некалькі хвілін гаўкалі Табарская, Пелгржымаўская, Будзеёвіцкая, Гумпальцкая, Тржэбаньская і Йіглаўская акругі. Наш капітан, вельмі нервовы дзядок, не пераносіў сабачага брэху, не спаў усю ноч, усё хадзіў і пытаўся ў патруля: «Хто брэша? Чаго брэша?» Салдаты паслухмяна далажылі, што брэшуць сабакі. Гэта яго так раззлавала, што ўсе, хто быў тады ў патрулі, пасля вяртання з манеўраў засталіся без водпуску.
Пасля гэтага выпадку ён заўсёды выбіраў «сабачую каманду» і пасылаў яе наперад. Каманда мела мэтай папярэдзіць насельніцтва вёскі, дзе мы павінны былі стаць на яачлег, што ніводны сабака не павінен уначы брахаць, у адваротным выпадку ён будзе забіты. Я таксама быў у такой камандзе, а калі мы прыйшлі ў адну вёску ў Мілеўскім раёне, я ўсё пераблытаў і аб’явіў сельскаму старасту, што ўласнік сабакі, які ноччу забрэша, будзе па стратэгічных меркаваннях знішчаны. Стараста спалохаўся, загадаў зараз жа запрэгчы каня і паехаў у галоўны штаб прасіць ад усяго сяла змілавацца. Яго туды не пусцілі, вартавыя ледзьве яго не застрэлілі. Ён вярнуўся дадому, і яшчэ да нашага прыходу ў вёску ўсім сабакам, як ён параіў, завязалі морды анучамі, так што тры сабакі ашалелі.
Усе пагадзіліся са Швейкам, што ноччу сабакі баяцца агню запаленай папяросы, і ўвайшлі ў вёску. Але, на няшчасце, ніхто з чатырох не курыў, і парада Швейка не дала станоўчых вынікаў. Выявілася, аднак, што сабакі брэшуць ад радасці: явы з любоўю ўспаміналі тыя войскі, якія прайшлі праз вёску, пакідаючы што-небудзь такое, што можна з’есці. Яны ўжо здалёк пачулі набліжэнне тых стварэнняў, якія пасля сябе пакідаюць косткі і здохлых коней.
Ні адтуль ні адсюль апынуліся каля Швейка чатыры дварнякі. Яны зусім па-сяброўску пачалі кідацца на яго, задраўшы дагары хвасты. Швейк гладзіў іх, пляскаў па баках і размаўляў з імі ў цемры, як з дзецьмі.
– Ну, вось мы і тут, прыйшлі да вас спаткі, гам-гам – паесці! Дадзім вам костачак, скарыначак і раніцой пойдзем далей на ворага.
У вёсцы ў хатах запаліліся агні. Калі кватар’еры пастукалі ў дзверы першай хаты, каб даведацца, дзе жыве стараста, з хаты адазваўся віскатлівы, пранізлівы жаночы голас, які ці то па-польску, ці то па-ўкраінску паведаміў, што муж на вайне, што дзеці хворыя на воспу, што маскалі забралі ўсё і што муж, адыходзячы на вайну, наказваў ёй ноччу нікому не адчыняць. Толькі пасля таго, як яны ўзмацнілі атаку на дзверы, запэўніўшы, што яны кватармайстры, чыясьці невядомая рука адчыніла. Калі яны ўвайшлі ў хату, то выявілася, што акурат тут і жыве стараста, які марна стараўся ўтлумачыць Швейку, што гэта не ён адказваў вісклівым жаночым голасам. Ён апраўдваўся, што спіць на вышках, а яго жонка, калі яе нехта абудзіць, сама не ведае, што вярзе спрасонку. Што да начлегу для цэлай роты, то вёска такая маленькая, што ніводны салдат у ёй не змесціцца. Зусім няма дзе спаць. I купіць таксама нічога нельга. Маскалі ўсё забралі. Калі паны дабрадзеі не пагрэбуюць яго нарадай, ён бы адвёў ix у Кросенку, там вялікія гаспадаркі, гэта ўсяго тры чвэрці гадзіны адсюль, месца там досыць, кожны салдат можа ўкрыцца кажухом. А кароў столькі, што кожны салдат атрымае па кацялку малака, вада таксама добрая, павы афіцэры могуць там спаць у замку. А ў Ліскаўцы што? Галеча, кароста і вошы! У яго самога было некалі пяць кароў, але маскалі ўсіх забралі, і цяпер, калі яму патрэбна малако для хворых дзяцей, ён павінен хадзіць па яго ў Кросенку.
Нібы ў доказ яго слоў побач з ім у хляве зарыкалі каровы і пачуўся віскатлівы жаночы голас: «Халера б вас скруціла!»
Старасту гэта ве збянтэжыла, і, надзяваючы боты, ён працягваў:
– Адзіная карова тут у суседа Войцаха, якая, як вы мелі ласку, паны дабрадзеі, заўважыць, толькі што зарыкала. Але гэта карова хворая, сумная. Маскалі адабралі ад яе цялятка. З таго часу яна не дае малака, але гаспадару шкада яе рэзаць, ён спадзяецца, што матка боская чанстахоўская ўсё паверне на лепшае.
Гаворачы гэта, ён апрануў кунтуш.
– Хадземце, паны дабрадзеі, у Кросенку, і трох чвэрцяў гадзіны не пройдзе, ды што я, грэшны, кажу, і паўгадзіны не пройдзе! Я ведаю дарогу праз ручай, потым праз бярозавы гаёк міма дуба… Вёска вялікая, а ў корчмах гарэлка моцная… Хадземце, паны дабрадзеі! Чаго марудзіць? Панам салдатам вашага слаўнага палка неабходна размясціцца як трэба, у парадку, ва ўтульнасці. Пану імператарскаму каралеўскаму салдату, які змагаецца з маскалём, вядома, патрэбны чысты начлег, зручны начлег. А ў нас? Вошы! Кароста! Воспа і халера! Учора ў нас, у нашай праклятай вёсцы, тры хлопы ўчарнелі ад халеры. Міласэрны бог пракляў Ліскавец!..