Выбрать главу

…Ян Непамуцкі – чэшскі каталіцкі святы.

…пакуль яго не скінулі з Элішчынага моста… – Швейк памыляецца: Элішчын мост быў пабудаваны ў 1865–1867 гг., а Ян Непамуцкі, паводле падання, жыў у XIV ст.

«Тайсіг» – пражскі рэстаран.

Геверох (1869–1928) – вядомы чэшскі прафесар псіхіятрыі.

Калерсон і Уікінг – у медыцынскай літаратуры не сустракаюцца. Відаць, Гашак выдумаў гэтыя прозвішчы.

…пад Вышаградскай скалой на Влтаве – самае глыбокае месца на Влтаве.

Святы Вацлаў (907–929) – чэшскі князь, лічыўся патронам Чэхіі.

Крканошы – горы ў паўночна-ўсходняй Чэхіі.

«Дзе радзіма мая» – чэшская патрыятычная песня, напісаная Ё. Каэтанам Тылам. Музыка Фр. Шкроўна. Упершыню была выканана ў Празе ў 1834 годзе пры пастаноўцы п’есы Тыла «Фідлавачка». Атрымала агульнанароднае прызнанне і была распаўсюджана ў самых шырокіх масах чэшскага народа. Пасля Першай сусветнай вайны гэтая песня стала дзяржаўным гімнам у самастойнай Чэхіі.

Генерал Віндышгрэц – камандуючы аўстрыйскімі войскамі, які ў 1848 г. жорстка падавіў рэвалюцыю ў Празе і Вене.

«Божа, беражы імператара» – дзяржаўны гімн старой Аўстрыі.

«Ішлі мы проста ў Ярамер» – чэшская салдацкая песня.

«Ідзіце вы да д’ябла, пеўні!» – Паліцэйскія ў Чэхіі ў часы Аўстра-Венгерскай манархіі насілі каску з пеўневымі пёрамі.

Бендлаўка – начная кавярня ў Празе.

Чорна-жоўты драпежнік. – Дзяржаўнымі колерамі Аўстрыі былі чорны і жоўты.

Градчаны – раён Пражскага Крамля – Града.

…прастраляў там карону. – Гульня слоў: тут словам «коруна» азначаюць манету «крон» і імператарскую карону.

Чорна-жоўты арол – герб Аўстра-Венгерскай манархіі.

Калоўс – вядомы аўстрыйскі сышчык у гады Першай сусветнай вайны.

П’емонт – край у горнай Італіі; тут гэтым словам абазначаецца італьянскае войска, якое змагалася ў 1859 г. супраць Аўстрыі.

…Бой… каля Сальферына. – У бітве каля Сальферына ў 1859 г. Аўстрыя пацярпела паражэнне.

«Прагер Тагеблат» – буржуазная газета, якая выходзіла ў Празе на нямецкай мове.

«Багемія» – газета нямецкай нацыяналістычнай буржуазіі, якая выходзіла ў Празе.

Фельдмаршал Радзецкі (1766–1858) – аўстрыйскі палкаводзец, чэх паходжаннем.

Фельдкурат – палкавы святар у аўстрыйскай арміі, які меў чын і правы афіцэра.

Міністрант – чалавек, які прыслужвае свяшчэнніку ў час каталіцкага богаслужэння.

Шпангле – пакаранне, якое прымянялася ў аўстрыйскай арміі: пакаранага прыцягвалі за рукі ўгару так, каб ён датыкаўся васкамі падлогі, і пакідалі ў такім становішчы на гадзіну і болей.

«Мяса» – казарменная гульня, удзельнікі якой па чарзе давалі адзін аднаму моцнага выспятка.

Францыск Салескі (Франсуа Сальскі) (1567–1662) – жэнеўскі епіскап.

Вінаграды і Лібень – раёны ў супрацьлеглых канцах Прагі.

Сокал – член вядомай чэшскай буржуазнай гімнастычнай арганізацыі «Сокал».

«Рэпрэзенцяк» – так называлі ў пражскіх дэмакратычных колах шыкоўны рэстаран «Рэпрэзентаціўны дом».

Шлапак – чэшскі народны танец.

Доктар Аляксандр Батак – прапагандыст поўнага ўстрымання ад спіртных напіткаў, тытуню і інш.

Збраслаў – дачнае месца непадалёк ад Прагі.

Лурд – горад у Францыі, месца паломніцтва католікаў да крыніцы святой вады.

Божана Немцава (1820–1862) – знакамітая чэшская пісьменніца-рэалістка. Акрамя аповесцей і апавяданняў выдала зборнікі чэшскіх і славацкіх казак.

Капайскі бальзам – мазь, якая ўтрымлівае гаючае масла.

Дубна – горад ва Украіне, дзе ў 1914–1915 гг. ішлі вялікія баі.

Сакаль – горад у Галіцыі (зараз Львоўская вобласць); Ніш – горад у Сербіі; Піява – рака ў Італіі.

Вшэнары – дачная мясцовасць пад Прагай.

Зальцбург – правінцыя і горад з такой жа назвай у Аўстрыі.

Пршыкапы і Панская – вуліцы ў цэнтры Прагі.

Нахад – горад ва поўначы Чэхіі.

У кітайца Станека было пукатае люстра. Станек валодаў вялікай чайнай лаўкай. У вітрыне гэтай лаўкі доўгі час стаяла пукатае люстра.

«Маршыруе Грэневіль» – чэшская салдацкая песня, марш грэнадзёраў.

Цырымоніймайстар доктар Гут – Іржы Ставіслаў Іут-Яркоўскі, выкладчык сярэдняй школы і выхавацель у сям’і князя Шаўмбург-Ліпе, аўтар кніг пра падарожжы і свецкія манеры. У 1919 годзе быў запрошаны прэзідэнтам Т. Г. Масарыкам у якасці цырымоніймайстра ў дварэц прэзідэнта.