На другі дзень да вахмістра прышоў поп і сказаў яму па сакрэту, што раніцою ён сустрэў за вёскаю Петрыка-Скокні і той яму сказаў: «Бацюска, учола пан вахмістл казаў, сто гацудал імпэлатал жывёліна, а вайну мы плаглаем. Бэ-э… Гоп!»
Пасьля гутаркі з папом вахмістр загадаў пастуха арыштаваць і потым той быў засуджаны градчанскім судом за здрадніцкія ўчынкі, надбухторваньне, абразу яго вялікасьці і за цэлы шэраг іншых злачынстваў на дванаццаць год турмы.
Петрык-Скокні на судзе трымаў сябе, як на пашы: на ўсе пытаньні бляяў па казінаму, а пасьля прачытаньня прысуду заржаў і падскочыў. За гэта ён быў пакараны ў дысцыплінарным парадку: цьвёрдая пасьцель, адзіночка і тры дні ў тыдзень на хлеб і воду.
З таго часу ў вахмістра ня было інформатара, і яму прышлося абмежавацца поліатывам: ён сам выдумаў сабе інформатара, паведаміў па інстанцыі выдуманае прозьвішча і хакім чынам павялічыў свой прыбытак на пяцьдзесят крон, якія ён прапіваў у шынку «У Ката». Пасьля дзесятага кубка яго пачынала мучыць сумленьне, і піва горкла ў яго ў роце, калі ён чуў ад суседзяў заўсёды тую-ж самую фразу: «Нешта сёньня пан вахмістр невясёлы, як-бы яму недабрыцца». Тагды ён ішоў дадому, а калі ён выходзіў, хто небудзь рабіў заўвагу: «Нашы зноў, мусіць, у Сэрбіі п… Вахмістр пугачом выглядае».
А вахмістр дома запаўняў з нуды адну з безьліччы анкет:
«Настрой сярод насельніцтва Ia…»
Для вахмістра наступілі доўгія бяссонныя ночы ў заўсёдным чаканьні рэвізій, расьледваньняў. Сьніліся страшныя сны: пятля падводзіць яго да шыбеніцы, і ў апошні момант сам міністр абароны крычыць яму зьнізу: «Вахмістр! А дзе адказ на цыркуляр за № 1789678-23792-XУZ?»
Усё гэта было калісьці, але цяпер! Цяпер нібы з усіх куткоў жандарскага аддзяленьня чуліся яму прывітаньні з прычыны багатай дабычы. I жандарскі вахмістр Фляндэрка ўяляў сабе зусім ясна, як начальнік Акруговай жандарскай управы ляпае яго па плячы і кажа:
— Ich gratulire Ihnen, Herr Wachmeister![17]
Жандарскі вахмістр бачыў y сваіх думках малюнкі адзін лепшы за другі. У зьвілінах яго чыноўніцкіх мазгоў выросталі і праляталі выслугі, павышэньні і доўгачаканая ацэнка яго крыміналістычных здольнасьцяй — ацэнка, якою пачыналася яго шырокая кар‘ера.
Вахмістр выклікаў свайго памоцніка і запытаўся ў яго:
— Абед дасталі?
— Прынесьлі яму вэнджанай сьвініны з капустай і кнэдлікам[18]. Супу ўжо ня было. Пасьля абеду выпіў шклянку гарбаты і хоча яшчэ.
— Даць! — вялікадушна дазволіў вахмістр. — Калі нап‘ецца, прывядзеце яго да мяне.
Праз паўгадзіны прывялі Швэйка, які быў добра пад‘еўшы і, як заўсёды, здаволены.
— Ну як? Спадабаўся вам абед? — спытаўся вахмістр.
— Абед быў нішто сабе, пан вахмістр. Толькі вось капусты ня шкодзіла-б болей. Ды, што рабіць, я ведаю, што мяне не чакалі. Сьвініна добрая, мусіць самі вэндзілі, з свае ўласнай сьвіньні. I гарбата з ромам была ня дрэнная.
Вахмістр паглядзеў на Швэйка і пачаў:
— Ці праўда, што ў Расіі п‘юць шмат гарбаты? А ром там таксама ёсьць?
— Ром усюды ёсьць, пан вахмістр.
«Пачынае выкручвацца, — падумаў вахмістр. — Раней трэба было думаць, што гаворыш». — I інтымна, нагнуўшыся да Швэйка, запытаў:
— А прыгожанькіх дзяўчат у Расіі шмат?
— Прыгожанькія дзяўчаты ўсюды ёсьць, пан вахмістр.
«Хоча вылезьці», — падумаў вахмістр і пусьціў у ход саракадвухсантымэтроўку:
— Што вы думалі рабіць у 91-м палку?
— Ісьці з палком на фронт.
Вахмістр з задаваленьнем адзначыў у думках: «Правільна! Самы лепшы спосаб папасьці ў Расію».
— Вельмі добрая ідэя! — з захапленьнем сказаў ён, наглядаючы, якое ўражаньне зробяць яго словы на Швэйка, але не прачытаў на яго твары нічога, апрача поўнага спакою.
«Вокам чалавек не міргне, — жахнуўся ў глыбіні душы вахмістр. — Ну, і вытрымка-ж у іх! Каб я быў на яго месцы, у мяне пасьля гэтых слоў ногі-б хадуном захадзілі».
— Раніцою мы завязём вас у Пісэк, — кіўнуў ён як-бы між іншым. — Ці былі вы калі-небудзь у Пісэку?