Паручніка Лукаша, аднак, гэта надзвычайна цікавае відовішча не захапляла, бо ўзяты ім дачасу ў білетэра бінокль ня быў ахромотычным, і замест кумпякоў ён бачыў толькі нейкія рухомыя фіялковыя плямы.
У часе антракту, пасьля першай дзеі, ён угледзеўся на адну паню, якая ішла з панам сярэдніх гадоў, якога яна цягнула да гардэробу, з запалам намагаючыся на тым, каб зараз-жа ісьці дадому, бо яна на такія рэчы больш глядзець ня будзе. Яна гаварыла моцна па-нямецку, а яе спадарожнік адказваў па-вэнгерску:
— Так, мой анёлак, хадзем, ты праўду кажаш. Гэта сапраўды неапэтытнае відовішча.
— Гэта агідна! — абуралася пані, у той час, як яе кавалер падаваў ёй манто.
Яе вочы блішчэлі ад абурзньня на такую распусту, вялікія цёмныя вочы, якія так падыходзілі да яе спрытнага стану. Яна глянула на паручніка Лукаша і яшчэ раз цьвёрда сказала:
— Агідна, проста агідна!
Гэты момант зьявіўся завязкаю кароткага роману. Ад гардэробшчыцы паручнік Лукаш даведаўся, што гэта муж і жонка Каконь і што ў яго на Шопроньскай вуліцы, № 16, крама з жалезам.
— А жыве ён з паняй Этэлькай на другім паверсе, — паведаміла гардэробшчыца з ахвотаю старой пляткарткі і зводніцы. — Яна немка з гораду Шопроні, а ён мадзьяр. Тут усе перамяшаліся.
Паручнік Лукаш узяў з гардэробу накідку і пашоў у рэсторан «Эрцгерцог Альбэрт», дзе сустрэўся з некалькімі афіцэрамі 91-га палка. Ён гаварыў мала, але затое шмат піў, моўчкі думаючы, што такое яму напісаць гэтай строгай, прыстойнай і прыгожай пані, да якой цягнула куды больш, як да ўсіх гэтых малпаў на сцэне, як называлі опэрэтачных артыстак іншыя афіцэры.
У вельмі ўзьнятым настроі ён пашоў у маленькае кафэ «Ля крыжа сьвятога Стэфана», дзе заняў асобны габінэт, выгнаў адтуль нейкую румынку (якая прасіла дазволіць ёй разьдзецца да голага і сказала Лукашу, што ён можа з ёю рабіць усё, што хоча), патрэбаваў пяро, чарніла і паперу, бутэльку каньяку і пасьля стараннага абдумваньня напісаў наступны ліст, які, па яго думцы, быў самы ўдалы з калі-небудзь ім напісаных:
«Шаноўная пані, я быў учора ў гарадзкім тэатры на спэктаклі, які вас так моцна абурыў. На працягу ўсяе першай дзеі я сачыў за вамі і за вашым мужам. Як я заўважыў…»
«Якое права мае гэты суб‘ект на такую прыгожую жонку? — сказаў сам сабе паручнік Лукаш. — Ён-жа выглядае, як голены павіян. А вось, мы яго…»
І ён напісаў:
«Ваш муж не без задаваленьня і вельмі ахвотна глядзеў на ўсё тое паскудзтва, якім была поўна п‘еса, якая выклікала ў вас, шаноўная пані, пачуцьцё справядлівага абурэньня і агіды, бо гэта было не мастацтва, а агідны замах на самае высокае пачуцьцё чалавека…»
«Бюст у яе надзвычайны, — падумаў паручнік Лукаш. — Эх, што будзе, то будзе!»
«Даруйце мне, шаноўная пані, за тое, што я, хоць і невядомы вам, пішу вам усё адкрыта. У сваім жыцьці я бачыў шмат жанчын, але ніводная з іх не зрабіла на мяне такога ўражаньня, як вы, бо ваш сьветапогляд і вашы думкі зусім супадаюць з маімі. Я глыбока пераконаны, што ваш муж — самы звычайны эгоіст, які цягае вас з сабою…»
«Нядобра», — сказаў сам сабе паручнік Лукаш, закасаваў schleppt mit[63] і замест гэтага напісаў:
«… які з-за асабістых інтарэсаў водзіць вас, шаноўная, на спэктаклі, якія выключна толькі яму да густу. Я люблю прастату і шчырасьць, зусім не хачу ўмешвацца ў ваша асабістае жыцьцё і хацеў-бы пагаварыць з вамі ў неофіцыйнай абстаноўцы пра чыстае мастацтва…»
«Тут у готэлях гэта будзе нязручна. Прыдзецца везьці яе ў Вену, — падумаў паручнік. — Вазьму камандыроўку».
«Таму я асьмельваюся, пані, прасіць вас сказаць, дзе і калі мы маглі-б спаткацца, каб мець магчымасьць бліжэй пазнаёміцца. Вы не адмовіце ў гэтым таму, каго ў самай недалёкай будучыне чакаюць цяжкія паходы і хто ў выпадку вашай вялікадушнай згоды ў самых гарачых бойках будзе ўспамінаць душу, якая разумела яго так-жа глыбока. як і ён яе разумеў. Ваша вырашэньне будзе для мяне загадам, ваш адказ рашаючым момантам у жыцьці».
Ён падпісаўся, дапіў каньяк, патрэбаваў сабе яшчэ бутэльку, павольна прачытаў ліст, запіваючы кожную фразу каньяком, і нават шчыра пусьціў сьлязу, перачытваючы апошнія радкі.
Было ўжо дзесяць гадзін раніцы, калі Швэйк пабудзіў паручніка Лукаша:
— Асьмелюся далажыць, пан обэр-лейтэнант, вы праспалі службу, а мне пара ўжо ісьці з вашым лістом у Кіраль-Хіду. Я вас ужо будзіў у сем гадзін, потым а палове восьмай, потым у восем, калі ўсе ўжо вышлі на заняткі, а вы толькі на другі бок перавярнуліся. Пан обер-лейтэнант, пан обэр-лейтэнант!..