У канцылярыі справа была скончана як бач. Фэльдфэбель з тлустымі яшчэ ад абеду губамі, падаючы Швэйку і Вадзічку паперы і зрабіўшы пры гэтым надзвычайна сур‘ёзны твар, не абышоўся без прамовы перад імі абодвымі, у якой апэляваў да іх вайсковага духу. Прамову сваю (ён быў сілескі паляк) фэльдфэбель аздобіў каралямі свайго дыялекту. Разьвітваючыся, Швэйк сказаў Вадзічку:
— Як толькі скончыцца вайна, зайдзі мяне даведацца. Я кожны вечар з шасьці гадзін «У Келіха» на Боішчы.
— Вядома прыду, — адказаў Вадзічка, скандалы-ж там бываюць?
— Кожны дзень — абяцаў Швэйк, — а ўжо калі будзе вельмі ціха, дык мы, паводле нашых сіл, самі што-небудзь наладзім.
Сябры разышліся, і, калі ўжо былі досыць далёка адзін ад другога, стары сапёр Вадзічка крыкнуў Швэйку:
— Дык ты там паклапаціўся ўжо пра якое-небудзь для мяне разгарненьне, калі я куды прыду!
На гэта Швэйк крыкнуў:
— Ды глядзі ж, прыходзь пасьля вайны!
Адышліся яшчэ адзін ад другога і раптам пачуўся з-за вугла другога шару баракаў голас Вадзічкі:
— Швэйк! Швэйк! Якое падаюць «У Келіха» піва?
Як рэха адгукнуўся Швэйк:
— Вялікапаповіцкае!
— А я думаў, што сьміхоўскае! — крычаў здалёк сапёр Вадзічка.
— Есьць там і дзяўчаты! — крычаў Швэйк.
— Дык, значыць, пасьля вайны ў шэсьць гадзін вечара, — крычаў здалёк Вадзічка.
— Прыходзь лепш а палове сёмай, можа я спазьнюся! — адказаў Швэйк.
Потым пачуўся яшчэ, ужо вельмі здалёк, голас Вадзічкі.
— А ў шэсьць гадзін прыйсьці ня здолееш?
— Прыду ў шэсьць! — пачуў Вадзічка адказ таварыша.
Так разлучыліся ўдалы ваяка Швэйк з старым сапёрам Вадзічкам.
Разьдзел V
З моста на Літаве ў Сокал
Раззлаваны паручнік Лукаш бегаў па канцылярыі адзінаццатай маршавай роты. Гэта была цёмная дзіра ў адрыне, дзе зьмяшчалася рота, адгароджаная толькі дошкамі ад калідора. У канцылярыі стаяў стол, два крэсла, бутэлька з газаю і ложак. Перад Лукашом стаяў старшы пісар Ванэк, які складаў у гэтым памяшканьні ведамасьці на салдацкую пэнсію, вёў справаздачнасьць пра салдацкую кухню, адным словам, быў міністрам фінансаў усяе роты, праводзіў тут цэлы божы дзень, тут-жа і спаў. Ля дзьвярэй стаяў тоўсты пехацінец, які аброс барадою, як краканош[90]. Гэта быў Балёўн, новы дзяншчык паручніка, да вайсковай службы мелькік, з-пад Чэскага Крушлова.
— Няма чаго сказаць, знайшлі вы мне дзяншчыка, — зьвярнуўся паручнік Лукаш да старшага пісара, — вельмі вам дзякую за такі сюрпрыз! У першы-ж дзень пасылаю яго па абед у афіцэрскую кухню, а ён, пакуль прынёс, дык зжор палавіну майго абеда.
— Выбачайце, я яго разьліў, — сказаў тоўсты вялікан.
— Згодзімся, што так. Разьліць можна суп ці падліўку, але не франкфурцкае смажэньне. Ты-ж ад смажэньня прынёс такі кусочак, што яго пад ногаць схаваць можна. Ну, а куды ты дзеў яблычны пірог?
— Я…
— Няма чаго лгаць. Ты яго зжор!
Апошняе слова паручнік сказаў так строга і так энэргічна, што Балёўн на ўсякі выпадак адступіў на два крокі.
— Я сягоньня даведваўся на кухні, што ў нас было на абед. Быў суп з фрыкадэлькамі з пячонкі. Куды ты дзеў фрыкадэлькі? Ідучы павыцягваў? Ясна, як дзень. Апрача таго была вараная ялавічына з агурком. Куды яна дзелася? Таксама зжор. Два кускі франкфурцкага смажэньня, а ты прынёс мне толькі паўкусочка Ну? Двакускі яблычнага пірага. Куды іх дзеў? Напхаўся, паршывая і брудная сьвіньня? Кажы, куды дзеў яблычнае пірожнае? Можа, ты ў гразь яго ўпусьціў? Ну, шэльма! Пакажы мне тое месца, дзе ляжыць гэты кусок у гразі. Можа, як назнарок, прыбег туды сабака, знашоў гэты кусок і панёс яго? Божухна ты мой, Езус хрыстус! Я так наб‘ю табе морду, што яна будзе ў цябе, ях ражка! Гэта сволач асьмельваецца яшчэ хлусіць! Ведаеш, хто цябе бачыў? Старшы пісар Ванэк. Ён сам прышоў да мяне і кажа: «Асьмелюся далажыць, пан паручнік, ваш Балёўн жарэ, сукін сын ваш абед. Гляджу я ў вакно, а ён напіхваецца, як быццам цэлы тыдзень нічога ня еў». Слухайце, старшы пісар, няўжо вы не маглі знайсьці горшую жывёліну за гэтага малончыка?