Палкоўкік Шрэдэр паклікаў на нараду ўсіх афіцэраў палка. Ён чакаў гэтай нарады з нецярплівасьцю, каб мець магчымасьць выказацца. Апрача таго трэба было канчаткова вырашыць справу вольнапісанага Марэка, які адмовіўся чысьціць сарціры, і, як бунтаўшчык, быў пасланы палкоўнікам Шрэдэрам у дывізійны суд.
З арыштанскага аддзяленьня дывізійнага суду ён толькі ўчора ўночы быў пераведзены на гаўптвахту, дзе і знаходзіўся пад вартай. Адначасна з гэтым у палкавую канцылярыю была перададзена да немагчымасьці заблытаная папера дывізійнага суду, у якой зазначалася на тое, што ў дадзеным выпадку справа ня ідзе пра бунт, бо вольнапісаныя не абавязаны чысьціць сарціры, але, ня гледзячы на гэта, у гэтым наглядаецца парушэньне дысцыпліны, і гэты ўчынак можа быць загладжаны ім узорнаю службаю на фронце. З прычыны ўсяго гэтага абвінавачаны вольнапісаны Марэк зноў адсылаецца ў свой полк, а сьледзтва пра парушэньне дысцыпліны ўмоўна прыпыняецца да канца вайны і будзе адноўлена ў выпадку новага злаўчынку вольнапісанага Марэка.
Мелася на ўвазе яшчэ адна справа. Адначасна з вольнапісаным Марэкам быў пераведзены з арыштанскага дывізійнага суду на гаўптвахту самазванец камандзір разьдзелу Тэвелес, які нядаўна зьявіўся ў палку, куды быў пасланы з загрэбскай больніцы. Ён меў вялікі сярэбраны мэдаль, нашыўкі вольнапісанага і тры зорачкі. Паводле яго паказаньняў ён прымаў удзел у геройскіх учынках 6-й маршавай роты ў Сэрбіі, і ад усяе роты застаўся ён адзін. Сьледзтвам было высьветлена? што з 6-й маршавай ротай у пачатку вайны сапраўды адправіўся нейкі Тэвелес, які, аднак, ня меў правоў вольнапісанага. Выпатрабавана была даведка ад брыгады, да якой пасьля ўцекаў з Белграду 2 сьнежня 1914 году была прыкамандыравана 6-я маршавая рота і было высьветлена, што ў сьпісс вызначаных для ўзнагароды і ўзнагароджаных сярэбранымі мэдалямі ніякага Тэвелеса няма. Ці быў, аднак, радавы Тэвелес у час белградзкага паходу павышаны на камандзіра разьдзелу — высьветліць не ўдалося з прычыны таго, што ўся 6-я маршавая рога разам з усімі сваімі афіцэрамі пасьля бойкі ля царквы св. Савы ў Белградэе прапала бяз вестак. У дывізійным судзе Тэвелес бараніўся тым, што сапраўды яму быў абяцаны вялікі сярэбраны мэдаль і што таму ён купіў яго ў аднаго босьняка. Што да галуна вольнапісанага, дык яго ён знашоў калі быў п‘яным, і насіў далей, бо быў заўсёды п‘яны з прычыны таго, што організм яго аслабеў ад крываўкі.
Пачаўшы сход, перш чым пачаць абмеркаваньне гэтых двух пытаньняў, палкоўнік Шрэдэр зазначыў, што перад ад‘ездам, які ўжо не за гарамі, трэба часьцей сустракацца. З брыгады было паведамлена, што там чакаюць загадаў ад дывізіі. Каманда павінна быць у баявой нарыхтаванасьці, і ротныя камандзіры павінны пільна сачыць за тым, каб усе былі на месцы. Потым ён яшчэ раз паўтарыў усё тое, што плёў учора. Даў зноў агляд ваенных падзей і зазначыў, што нічога ня можа зламаць баявы дух арміі і што салдаты рвуцца ў бой.
На стале перад ім была прымацавана карта тэатру ваенных дзеяньняў з флажкамі на шпільках, але флажкі былі пераблытаны і фронты перасунуты ўперад, выцягненыя шпількі з флажкамі валяліся пад сталом.
Увесь тэатр ваенных дзеяньняў ноччу спрэс разбурыў кот, якога трымалі ў палкавой канцылярыі пісары. Уночы кот, пасьля таго, як напаскудзіў на аўстра-вэнгерскі фронт, хацеў кучку загрэбці, паваліў флажкі і размазаў кал па ўсіх позыцыях, пакрапіў фронты і перадавыя позіцыі і загадзіў усе армейскія карпусы.
Палкоўнік Шрэдэр быў вельмі нізкі на вочы. Афіцэры маршавага батальёну з цікавасьцю сачылі за тым, як палец палкоўніка Шрэдэра набліжаецца да кучкі.
— Шлях на Буг, панове, ідзе цераз Сокал, — сказаў палкоўнік з выглядам прарока і пасунуў, ня гледзячы, паказальны палец да Карпат, пры гэтым улез у адну з тых кучак, з дапамогаю якіх кот стараўся зрабіць карту тэатру ваенных дзеяньняў рэльефнай.
— Wahrscheinlich, Katzendreck, Nerr Oberst[99], — сказаў за ўсіх вельмі далікатна капітан Сагнэр.
Палкоўнік Шрэдэр рынуўся ў суседнюю канцылярыю, адкуль пачуліся грымотныя праклёны і страшэнныя пагрозы, што ён прымусіць усю канцылярыю вылізаць языком пакінутыя катом сьляды.
Допыт быў кароткі. Высьветлілася, што ката два тыдні таму назад прывалок у канцылярыю малодшы пісар Цвібэльфіш. Пасьля высьвятленьня справы Цвібэльфіш сабраў усе свае манаткі, і старшы пісар завёў яго на гаўптвахту і пасадзіў да далейшага расцараджэньня пана палкоўніка.