Праметэй
Ён возьме шлюб, які яму зашкодзіць.
Iо
З багіняй? Са смяротнаю? Скажы мне!
Праметэй
З кім? Гэтага сказаць не маю права.
Iо
Дык што, яго пазбавіць трона жонка?
Праметэй
Народзіць сына, што мацней за бацьку...
Іо
I ён таго прадухіліць не зможа?
Праметэй
Не. Перш чым з кайданоў я выйду.
Iо
Хто ж вызваліць цябе насуперак Зевесу?
Праметэй
Адзін з тваіх нашчадкаў гэта быць павінен[19].
Iо
Што? Вызваліць цябе адзін з маіх сыноў?
Праметэй
У трэцім пакаленні пасля дзесяці.
Iо
Не разумею я, што ты прадказваеш...
Праметэй
Не трэба ведаць пра свой лёс табе...
Iо
Таго, што абяцаў, не пазбаўляй мяне.
Праметэй
З двух прадказанняў ты адно пачуеш.
Iо
Але з якіх тых двух? Што выбіраць мне?
Праметэй
Вось выбар твой: ці ўведаеш пра тое,
Які твой будзе лёс, ці — хто мяне ўратуе.
Xор
Ёй лепей першую зрабі паслугу,
А мне — другую. Раскажы ёй зараз,
Што ў будучым яе чакае. Мы ж
Хацелі б ведаць, хто твой будзе збаўца.
Праметэй
Калі вы хочаце — не буду я пярэчыць
I раскажу пра ўсё, што вы прасілі.
Найперш, Іо, я апішу твае блуканні,
А ты іх замацуй у сваёй памяці.
Раку між кантынентамі двума праплыўшы,
На Ўсход ты пойдзеш, шляхам промняў сонца,
Пераплывеш па хвалях мора, аж пакуль
Патрапіш на Гаргонавы палі Кісфены[20],
Дзе Форкія дачок жытло — трох веквух,
Падобных да лябёдак, з адным вокам,
З адным на ўсіх трох зубам. I ні сонца
Удзень, ні месяц уначы не асвятляе
Іх промнямі сваімі. А паблізу
Там тры крылатыя сястры жывуць —
Гаргоны змеякудрыя, што ненавідзяць
Усіх людзей. Калі смяротны іх убачыць,
Ён больш паветра не ўдыхне. I я хачу
Цябе пра гэта папярэдзіць! I яшчэ
Я пра адно відовішча скажу: паберажыся
Зевесавых ахоўнікаў бязмоўных — грыфаў,
Ды вершнікаў тых аднавокіх, арымаспаў,
Што поблізу вады жывуць, каля ракі Плутона[21],
Якая залаты пясок нясе з сабою.
Да іх не набліжайся... Потым прыйдзеш
У край далёкі, да народу чорнага,
Што каля сонечных крыніц жыве, там дзе струменіць
Рака Эфіёп[22]. Берагоў яе трымайся,
Пакуль не ўбачыш вадаспад: як з гор Біблоса
Чысцюткую ваду свяшчэнны Ніл скідае.
I на зямлю трохкутную[23] ён прывядзе цябе —
Ў Егіпет, дзе табе, Іо, і будучым унукам
Наканавана слаўнае паселішча закласці...
Калі ж ты нешта да канца не зразумела,
Перапытайся, прасвятлі, як мае быць
Бо часу вольнага зашмат я маю тут.
Xор
Калі дадаць ты можаш штосьці да таго,
Што расказаў ёй пра яе блуканні,
Дык гавары. А не — дык выканай
Тады і нашу просьбу — пэўна ж, не забыўся...
Праметэй
Яна пачула ўсё пра шлях блуканняў свой,
Але праўдзівасць слоў маіх пацвердзіць трэба,
Таму, каб прадказанні мае спраўдзіць,
Я раскажу пра тое, што было дагэтуль з ёй.
Падзей было багата, і хачу я толькі
Спыніцца на апошняй частцы падарожжа.
Калі ў Малосскія палі прыйшла ты,
Да стромых гор Дадоны, дзе жыве аракул
Зевеса Феспратыйскага[24] і дзе дубы —
О дзіва! — гаварыць умеюць. Вось яны цябе
Віталі так, як будучую жонку Зеўса —
Ці ж самалюбства тым не ўсцешана тваё? —
Тады ты, гнаная шаленствам, паляцела
Па беразе да бухты Рэі, і адтуль
Назад цябе пагнала бура. Мусіш ведаць,
Што тую бухту Іанійскай назавуць
Як памяць пра твае пакуты за смяротных!
Вось маеш доказ, што відно маім вачам
Намнога болей, чым вачам астатнім.
І пра далейшае і ёй, і вам скажу —
Працяг майго ранейшага аповяду...
Ёсць горад на краі Егіпецкай зямлі,
Каноб завецца ён, ляжыць пры вусці Ніла.
Там верне Зеўс табе ранейшы розум
Адным ласкавым дотыкам сваім.
Яму народзіш ты сыночка чорнага
Эпафа[25], ён будзе ўздоўж і ўпоперак
Зямлю ўрабляць, арошаную Нілам, тую,
I ў пятым пакаленні пяцьдзесят дзяўчат[26],
Ягоныя нашчадкі, вернуцца назад,
У Аргас, каб пазбегнуць шлюбаў
З стрыечнымі братамі; а яны, як каршуны
Што на галубак нападаюць, паімчацца
За імі ўслед, у шале нестрыманым.
Ды не дазволіць Зеўс тых шлюбаў згубных:
Пелазгава[27] зямля іх пахавае целы,
Калі жанчыны падпільнуюць іх уночы,
I кожная свайго зарэжа мужа,
Крывёй запэцкаўшы лязо мяча двайнога.
Хай ворагам маім Кіпрыда[28] так адпомсціць!
Але адна з дзяўчын[29] — палонніца кахання —
Забіць не здолее свайго каханка-мужа,
Займее славу баязліўкі — не забойцы.
I ад яе славуты род цароў пачнецца
У Аргасе... Ды падрабязнасці — расказваць доўга.
Галоўнае, што з таго роду выйдзе
Стралок-лучнік, які мяне ад болю
I ад пакут тых вызваліць навечна.
Мне гэта ўсё Феміда прадказала — маці
Тытанава старая. Як і што пры гэтым будзе —
Занадта доўга гаварыць і — без патрэбы.
вернуться
19
Адзін з тваіх нашчадкаў...— маецца на ўвазе, што арла, які рве Праметэеву пячонку, заб’е Геракл, далёкі нашчадак Іо.
вернуться
29
...адна з дзяўчын — палонніца кахання...— Гіпермнестра, адна з Данаід, якая не забіла свайго каханага мужа Лінкея.