Выбрать главу

Зусім іншым чалавекам падалася Кацярына Міхайлаўна. Пасля таго, як Антаніна Фёдараўна развіталася з дырэктарам, выхавальніца яшчэ доўга размаўляла з ёю. Расказала пра штодзёнае жыццё-быццё дзяўчынак: вучобу, працу ў швейнай майстэрні. Адчувалася, што ў яе вялікі запас цеплыні, сардэчнасці. Хоць у спецПТВ яна працавала нязначны час — другі год, а да гэтага была выхавальніцай у дзявочым інтэрнаце мясцовага завода, — але шмат ужо ведала пра сваіх падапечных. («Узяўся за гуж — не кажы, што нядуж» — па-свойму зразумеўшы словы вядомай прымаўкі, адказала Кацярына Міхайлаўна на пытанне Мірановіч: «Ці цяжка вам тут?».)

На развітанне жанчыны далі адна адной свае хатнія адрасы і паабяцалі, хоць раз у квартал, ды пісаць. «Пісаць буду, калі нешта з'явіцца цікавае, вартае ўвагі», — кінула наўздагон Антаніне Фёдараўне Кацярына Міхайлаўна.

Дома Антаніне Фёдараўне не давалі спакою Таніны словы: «Я забараніла ёй (маці) прыязджаць...». Дый не піша яна лісты маці. Гэта ненармальна і не ўкладваецца ў галаве. I Антаніна Фёдараўна вырашыла схадзіць да Касмылёвай, расказаць пра сустрэчу з Таняй.

Вечарам, калі былі ўжо правераны сшыткі і складзены планы ўрокаў на наступны дзень, яна накіравалася ў бок дома, дзе жылі Касмылёвы. Пазваніла ў кватэру, дзверы адчыніла сама Маргарыта Іосіфаўна.

— Ой, не чакала вас... —ледзь не ўсклікнула яна.

Маргарыта Іосіфаўна запрасіла Мірановіч ў гасцёўню. Селі ў мяккія крэслы, па абодва бакі журнальнага століка. На століку стаяла крыштальная ваза са свежымі ружамі. Газет не было відаць, стол быў чысцюткі. «Кветкі, відаць, прынёс новы муж. Мусіць, шчаслівая з ім...».

— Маргарыта Іосіфаўна, — Антаніна Фёдараўна вырашыла адразу загаварыць пра яе дачку. — Я была ў Вербічах, у Тані...

— Вы былі ў Тані?! — здзівілася Маргарыта Іосіфаўна.

— Толькі ўчора прыехала адтуль...

— Раскажыце, раскажыце, як жа там Таня? — яна ўся загарэлася. — Гора мае... Няшчасце мае... Завошта мне, за якое? — перамяніла тон, усхліпнула.

— А нічога... Мы з ёю добра пагаварылі.

— I пра што вы гаварылі? — Касмылёва выцерла слязу.

— Пра ўсё. Як жывецца... Пра Таніных сябровак. Хто прыязджае, піша...

— Ад мяне адраклася... —зусім расплакалася Маргарыта Іосіфаўна. — Мусіць, першы і апошні раз я ездзіла да яе... За што яна мяне ўзненавідзела? Я ж ёй усё жыццё рабіла толькі дабро. 3 маленькіх год хадзіла ў мяне, як лялька. Яе равесніцы таго не снілі, што яна мела: імпартнае адзенне, абутак, транзістары, магнітафоны... За што мне такая падзяка? — слёзы, як гарошыны, упалі на палірава-ную паверхню століка.

— Таня мне расказвала пра вас, Міхаіла Георгіевіча...

— Міхаіл Георгіевіч...— яна скрывілася, перастала плакаць, твар стаў суровым. — Прыйшоў з турмы, ляснуў дзвярыма і зноў падаўся ў белы свет... Знайшоў сабе кралю... А што з дачкою такое здарылася, яго не хвалюе... Ды яго ніколі і не хваляваў лес Тані. Жыў дзеля сябе...

— Маргарыта Іосіфаўна, Таня абяцала пісаць мне. Я буду расказваць вам пра яе жыццё, — каб крыху супакоіць, абнадзеіла Антаніна Фёдараўна. I тут жа дадала: — Але мая вам парада: яшчэ раз з'ездзіце да Тані, паспрабуйце знайсці ключык да яе сэрца... Не можа ж быць, каб яна не адпусцілася...

— Ой, Антаніна Фёдараўна, бачылі б вы, якая яна тады была... Што яна мне гаварыла і якімі словамі... Я не магу паўтарыць... — Касмылёва зноў заплакала.

Антаніна Фёдараўна ўзнялася з крэсла, пачала развітвацца. Маргарыта Іосіфаўна, праводзячы яе да дзвярэй, папрасіла:

— Заходзьце ў любы час, я буду вельмі рада... — твар яе зноў пасвятлеў.

Ішла Антаніна Фёдараўна дамоў і думала: «Ці шчырыя ўсе гэтыя слёзы Маргарыты Іосіфаўны? Зразумець, я к маці, я магу яе. Цяжка, вельмі цяжка было б любой маці ў падобным становішчы. Але чаму яна нічога не зрабіла, каб памірыцца з дачкой? Чаму яна не захацела яшчэ раз паехаць у спецПТВ, сустрэцца з Таняй у прысутнасці кіраўніцтва, выхавальнікаў вучылішча?»

На гэтыя думкі-пытанні дала адказ Таня сваім лістом, які хутка прыйшоў Антаніне Фёдараўне.

21 ліпеня

Добры дзень, Антаніна Фёдараўна!

Піша вам Таня. Я дзякую вам, што вы знайшлі час і прыехалі да мяне. Я толькі цяпер зразумела, якая вы... I вельмі шкадую, што ў школе слухалася не вас, а іншых. Я цяпер часта ўспамінаю тую нашу гаворку ў кафе, калі вы мне на многае спрабавалі адкрыць вочы. Памятаеце, вы расказвалі пра таксікаманаў, наркаманаў, злачынцаў. Калі б мая маці так размаўляла са мной, так адносілася да мяне, мае жыццё сёння, магчыма, было б зусім інакшым.