— Вось вы тут пагаварылі-пагаварылі і паехалі. А нас сілком прывезлі жыць сюды, бліжэй да Чарнобыля. Гэта што, каб злачынцы хутчэй павыміралі, так?
— Можа, эксперыменты на вас праводзяць?.. — сказаў публіцыст.
А і сапраўды, мусіць, эксперыменты... Успомніла. Вясной з даху нашай сталовай сцякалі ручайкі ад снегу, які раставаў. Аднойчы мяне і яшчэ трох дзевак прымусілі вычэрпваць тую ваду з ямкі, якая ўтварылася ад сцёку. Спы-талі мы: «Навошта?». Адказалі: «Каб вада не прасочвалася ў сталовую». А праз некалькі дзён загадчык гаспадарчай часткі, амаль дзядуля, прагаварыўся адной нашай дзяўчыне: «Там была страшная радыяцыя... Мы пасля і зямлю адтуль вывезлі...»
12 жніўня
Адпісала Антаніне Фёдараўне. Атрымала ад яе ліст учора. Перадала Зінаіда Львоўна. Любоўна і пачціва: «Табе пісьмо... Ці не ад тваёй настаўніцы? Не забывае цябе. А ты яе?»
— I я не... Адпішу ёй...
— Пішы, толькі меру знай.
— Я пішу тое, пра што думаю...
«Думаць будзеш дома, калі перавыхаваешся і вернешся... Тут жа ты — наша...» Цікава, што за намёкі?
20 жніўня
Я, Светка, Юлька бегаем у баковачку да Колькі-жанаціка. Адзін дзядун-рамонтнік у адпачынку, другі працуе, але больш курыць. Колька па-ранейшаму носіць цыгарэты, «калёсы»-наркотыкі. Плаціць нам за каханне.
Аднойчы я спытала яго:
— Табе не сорамна перад жонкай за свае паводзіны?
— А чаго? Яна ж не ведае. А калі чалавек не ведае, то быццам нічога такога... ну, здрадлівага не адбываецца. Галоўнае, каб нас не застукалі... Асцярога і яшчэ раз асцярога... — ён па-заліхвацку ўзняў указальны палец, усміхнуўся.
«Нічога сабе філасофія... Ніхто не чуе, ніхто не ведае, значыць, не злачынца. Гэта мы толькі злачынцы, бо пераступілі недазволеную мяжу. Але чым штодзённае, штогадзіннае маленькае адступленне ад норм маралі, праўды, справядлівасці адрозніваецца ад злачынства, якое караецца пазбаўленнем волі?»
Але што гэта я зафіласофствавала, раней такога са мной не было...
31 жніўня
Заўтра ўсе вучні пойдуць у школу. А мая школа — «спяцуха». Вось так, тры гады... Успомніліся чамусьці маці і бацька, як яны вялі мяне ў першы клас з букетам кветак, як стаяла на ўрачыстай лінейцы, як любаваліся яны мною, а я — імі. А пасля, што сталася са мною пасля? Хто ў гэтым вінаваты? Канешне, я сама, але ж — і маці, і бацька... Так жыць, як жылі яны, нельга: абы ім было добра і выгодна. Далей свайго носа не бачылі, не імкнуліся бачыць... А школа? Не такая патрэбна школа. Гэта толькі адна назва. Мы ж — беспрытульнікі ў ёй. Рабі, што-хочаш... I ніхто табою асабліва не зоймецца. Так, могуць накрычаць, даць раскрутку — і ўсё... А далей — трава не расці... А трава вырасце, дзікая, калючая, горкая, як асот ці чэмер. Некага ды пасля яна паколе, апячэ альбо атруціць...
11 верасня
Была сур'ёзная размова з Кацькай-Дылдай.
— Дык што, ты так і не згадзілася, што я стала прынцэсай тусоўкі «Гадзюка»? — спытала я.
— Ні ў якім разе не згаджуся... А чым ты лепшая за мяне? Я была ў сваей тусоўцы каралевай, а ты ўсяго — прынцэса...
— А чым лепшая каралева за прынцэсу?
— Не ведаеш? Прынцэса — гэта толькі жонка ці дачка прынца, члена каралеўскага дома, а не самога караля...
— Дык запомні, сраная каралева, калі заікнешся дзе-небудзь пра нашу тусоўку і мяне — то раней часу цябе са «спяцухі» вынесуць... Вынесуць, а не выйдзеш... У мяне вопыт ёсць.
— У мяне — таксама не меншы...
На гэтым і разышліся. Няхай паспрабуе...
29 верасня
Нешта доўга няма ліста ад Антаніны Фёдараўны? Можа, што здарылася з ёю? Напішу яшчэ адзін ліст. Раскажу пра ўсё мае жыццё, што набалела на душы... Нездарма кажуць: каб лягчэй стала, трэба паспавядацца.
Антаніна Фёдараўна зноў узяла папку. Знайшла Танін ліст пад датай.
30 верасня
Добры дзень, Анатаніна Фёдараўна!
Я напісала вам ліст, а адказу не атрымала. Чаму? Таму пішу яшчэ раз.
У мяне, як і раней, усё добра, калі не лічыць абвостраных адносін з адміністрацыяй. Мы хадзілі з групай дзяўчынак да дырэктара Антона Кузьміча, каб купілі нам магнітафон з калонкамі. Дырэктар нас не зразумеў, як не зразумела і яго намеснік Зінаіда Львоўна. А нам надакучылі лекцыі-«пропаведзі», старыя кінафільмы, якія нідзе ўжо не круцяць. Мы хочам хоць крышку пасля працы павесяліцца, патанцаваць. Мы яшчэ зусім юныя дзяўчаты.
Па-ранейшаму дрэнна кормяць, ходзім у тоненькіх халаціках паміж халодных сцен вучылішча. Многія дзяўчынкі кашляюць, пахварэлі. А цяпер ужо восень. Холадна.
Я прасіла вас даведацца, дзе цяпер Вадзім Цэхановіч. У Віцебску ці куды перавялі яго? Я напісала яму ліст, а адказу не атрымала. Калі ласка, даведайцеся пра Вадзіма і паведаміце ў лісце.