Але Адысей, так бы мовіць, не чуў іхняга маўчання, думаў, што яны спяваюць і што толькі ён абаронены ад таго, каб чуць іх спеў. Яго пагляд слізгануў па выгінах іх шыяў, па абліччах з адбіткамі глыбокіх уздыхаў, па вачах, запоўненых слязьмі, па напалову раскрытых ратах; але яму падумалася, што ўсё гэта мае дачыненне да арый, якія, непачутыя, сціхаюць вакол яго. Неўзабаве, аднак, усё знікла перад ягоным позіркам, скіраваным удалеч; сірэны літаральна знікалі, сустрэўшыся з яго рашучасцю, і тады, калі Адысей быў да іх найбліжэй, ён ужо нічога пра іх не ведаў.
Але яны – прыгажэйшыя, чым калі-небудзь раней – выпростваліся і круціліся, дазвалялі ветру вольна развяваць свае пачварныя валасы і свабодна выпускалі на скалах свае кіпцюры. Яны ўжо не прагнулі спакушаць, а хацелі адно як найдаўжэй лавіць водбліск вялікіх Адысеевых вачэй.
Калі б сірэны мелі свядомасць, яны б былі проста знішчаныя. Але яны вытрывалі, адно толькі адпусцілі Адысея.
Зрэшты, паданне захавала яшчэ адну версію. Адысей быў нібыта такі падступны і хітры, такі ліс, што нават багіні Наканавання не маглі даведацца яго найпатаемнейшых думак. Можа, – хоць гэта не спасцігаецца чалавечым розумам, – ён і сапраўды заўважыў, што сірэны маўчалі, і, пэўным чынам, толькі схаваўся перад імі ды перад багамі за вышэйапісаным позіркам, як за шчытом.
Чатыры паданні апавядаюць аб Праметэі: паводле першага, яго прыкавалі да каўказскае скалы, бо ён здрадзіў багам дзеля людзей, і багі наслалі арлоў, што з'ядалі пячонку, якая зноў і зноў адрастала.
Паводле другога, невыносны боль ад удараў дзюбаў прымушаў Праметэя глыбей і глыбей уціскацца ў скалу, аж пакуль ён зусім не зліўся з ёю.
Паводле трэцяга, ягоная здрада на працягу тысячагоддзяў забылася, забылася багамі, арламі, ім самім.
Паводле чацвертага, усе стаміліся ад таго, што страціла сэнс свайго наканавання. Стаміліся багі, стаміліся арлы, у стоме зацягнулася рана.
Засталіся невытлумачальныя скалы. Паданне спрабуе растлумачыць невытлумачальнае. Паколькі ж яно бярэ пачатак з глыбіні праўды, скончыцца яму наканавана зноў у невытлумачальным.
Пасейдон сядзеў за рабочым сталом і лічыў. Кіраванне ўсімі водамі вымагала бясконца вялікай працы. Ён мог бы мець колькі заўгодна памочнікаў і меў іх вельмі шмат, але, надта сур'ёзна ставячыся да сваёй службы, ён яшчэ раз правяраў усе падлікі – так што з памочнікаў карысць была вельмі малая. Нельга сказаць, што гэтая праца цешыла яго: ён рабіў яе, уласна кажучы, толькі таму, што яна была яму даручана; ну, і ён ужо шматкроць шукаў сабе працы, паводле яго выказвання, весялейшай – але заўсёды, калі яму рабіліся нейкія прапановы, высвятлялася, што яму нічога лепей не падыходзіць, як цяперашняя служба. I было цяжка знайсці для яго нешта іншае. Не было ж магчымасці, прыкладам, выдзеліць яму нейкае канкрэтнае мора – не кажучы ўжо пра тое, што тут вылічэнні былі колькасцю не меншыя, а толькі драбнейшыя; да таго ж, вялікаму Пасейдону выпадала займаць адно такую пасаду, якая б давала ўладу. А калі яму прапаноўвалася служба па-за воднымі абшарамі, ён ніякавеў ад аднае гэткае думкі: ягонае боскае дыханне давала перабоі, а магутныя грудзі пачыналі калаціцца. Зрэшты, яго скаргі сур'ёзна не ўспрымаліся; калі ўладар назаляе, дык трэба зрабіць выгляд, што саступаеш яму – нават у самай безнадзейнай справе; пра тое ж, каб у сапраўднасці пазбавіць Пасейдона пасады, ніхто і не думаў: ён ад веку быў прызначаны марскім богам, і так яно павінна было заставацца.
Найбольш ён злаваўся – а галоўнай прычынаю таго была яго незадаволенасць сваёй пасадай, – калі чуў, якія ў іншых склаліся ўяўленні пра яго: нібыта ён увесь час гойсаў па марскіх абшарах з трызубцам у руцэ, Тым часам ён сядзеў тут, у глыбіні акіяна, і безупынна лічыў; і толькі час ад часу падарожжы да Юпітэра разбуралі гэтую аднастайнасць; зрэшты, тое былі падарожжы, з якіх ён часцей за ўсё вяртаўся раз'юшаны. Гэтак вось ён амаль што не бачыў мораў – хіба што вобмегам, спешна ўзносячыся да Алімпа; ён па-сапраўднаму іх ніводнага разу і не аб'ехаў. Звычайна ён казаў, што чакае з гэтым да сканчэння свету: калі, перад самым канцом, пасля прагляду апошняга разліку, яшчэ надарыцца магчымасць хуценька зрабіць невялікі аб'езд.
Нас пяцёра сяброў; некалі мы адзін за адным выйшлі з дома; напачатку пайшоў першы і спыніўся пад брамаю, потым выйшаў – а хутчэй лёгка слізгануў, нібы ртутны шарык – з тае брамы другі, спыніўшыся непадалёк ад першага; потым трэці, потым чацверты, потым пяты. Урэшце мы ўсе стаялі ў адным шэрагу. Людзі пачалі на нас звяртаць увагу, паказваць на нас, кажучы: “Гэтыя пяцёра вось цяпер выйшлі з гэтага дома”». З таго часу мы жывем разам, і жыццё наша было б мірнае, каб раз-пораз у яго не ўмешваўся нехта шосты. Ён нічога нам не робіць, але назаляе – і гэтага досыць; навошта ён лезе да нас, калі мы таго не хочам? Мы яго не ведаем і не жадаем прымаць да сябе. Што праўда, мы, пяцёра, раней таксама не ведалі адзін аднаго і, калі хочаце, не ведаем і цяпер, але тое, што можа быць сярод нас пяцёх, немагчымае і няможна цярпець з тым шостым. Акрамя таго, нас пяцёра і мы не хочам быць ушасцёх. I наогул, які сэнс мае гэтае пастаяннае суіснаванне? Сярод нас пяцёх яно таксама сэнсу не мае, але ж мы ўжо разам, і разам застаемся, а новай суполкі нам не трэба – менавіта калі браць пад увагу наш досвед. Але як гэта растлумачыць таму, шостаму? Доўгія тлумачэнні сведчылі б пра тое, што ён ужо амаль прыняты ў нашае кола; мы лепей нічога не будзем тлумачыць і не будзем яго прымаць да сябе. Няхай ён надзімаецца, колькі хоча; мы адпіхнем яго локцямі, але ж як яго ні адпіхвай, ён усё адно вернецца.