Наш карэспандэнт гутарыў учора з некаторымі з колішніх прыхаджан кардынала дэ Брыкасара ў Джыланбаўне. Пра яго тут зберагаліся самыя цёплыя ўспаміны. У большасці сваёй насельніцтва гэтай багатай авечкагадоўчай акругі вызнае каталіцкую веру.
«Прападобны айцец дэ Брыкасар заснаваў у нашым краі Таварыства кнігалюбаў, калі быў у нас пастырам, — сказаў містэр Гары Гоф, цяперашні мэр Джыланбаўна. — Гэта было, асабліва на той даўні час, вельмі каштоўнае пачынанне, яго шчодра падтрымлівала спачатку місіс Мэры Карсан, а пасля яе смерці сам кардынал, які ніколі не забываўся пра нашы патрэбы».
«Прападобны айцец дэ Брыкасар надзвычай людскі чалавек, — сказала місіс Фіёна Кліры, цяперашняя кіраўніца Драгеды, адной з найбольшых і самых багатых авечкагадоўчых фермаў у Новым Паўднёвым Уэльсе. — Усе гады ў Джылі ён быў вялікаю духоўнаю апораю сваім прыхаджанам, асабліва ў нас, у Драгедзе, якая, як вы ведаеце, належыць цяпер каталіцкай царкве. Ён памагаў нам пераганяць атары ў часы паводак, прыходзіў на дапамогу ў час пажару: памагаў хаваць людзей, якія загінулі. Ва ўсіх адносінах гэта выдатны чалавек, і я ні ў кім болей не бачыла такой людскасці. Адразу відаць было, што яму прызначана вялікая будучыня. Зразумела, мы яго не забылі, хоць прайшло ўжо болей за дваццаць гадоў з таго часу, як ён нас пакінуў. Думаю, не будзе хлуснёю, калі я скажу, што ёсць у нашым краі людзі, якім яшчэ і цяпер яго не хапае».
У дні вайны прападобны дэ Брыкасар, тады яшчэ архіепіскап, быў верным і стойкім слугою яго святасці папы; як лічаць, калі Італія апынулася ў лагеры ворагаў Германіі, іменна ён пераканаў фельдмаршала Альберта Кесельрынга абвясціць Рым адкрытым горадам. Фларэнцыя марна дамагалася гэтай самай перавагі і страціла многія каштоўнасці, якія потым былі ёй вернуты толькі таму, што Германія прайграла вайну. У першыя гады пасля вайны кардынал дэ Брыкасар памог тысячам перасяленцаў знайсці новую радзіму і асабліва шмат сілы аддаў, спрыяючы праграме іміграцыі ў нашу краіну.
Хоць кардынал дэ Брыкасар родам ірландзец і хоць ён, мусіць, не імкнецца, выкарыстоўваючы сваё высокае становішча, уплываць на нашы ўнутраныя справы, нам здаецца, Аўстралія па справядлівасці можа лічыць гэтага выдатнага чалавека да пэўнай ступені і сваім сынам».
Мэгі аддала газету Фіёне і нявесела ёй усміхнулася.
— Што ж, трэба яго павіншаваць, я так і сказала рэпарцёру «Гералда». Толькі гэтага яны ж не надрукавалі? А тваю хвалебную прамову, бачу, далі амаль слова ў слова. Ну і злы ж у цябе язык, мама! Па крайняй меры, зразумела, у каго Джасціна такая язва. Хацела б я ведаць, ці ў многіх хопіць розуму прачытаць між радкоў, куды ты тут цаляеш?
— У яго дык напэўна хопіць, калі газета трапіцца яму на вочы.
— Хацела б я ведаць, ці помніць ён нас, — уздыхнула Мэгі.
— Можаш не сумнявацца. Усё ж такі ён і цяпер знаходзіць час сачыць за справамі Драгеды. Ведама, ён нас помніць, Мэгі. Як бы ён мог забыць?
— Ага, Драгеда, я і забылася. Дзіва што, ад нас ідуць такія прыбыткі. Ён, мусіць, вельмі задаволены. На аўкцыёнах наша воўна ідзе па фунту стэрлінгаў за фунт, у гэтым годзе мы столькі за яе выручылі, што ніякія залатыя жылы гэтулькі не дадуць. А яшчэ кажуць, залатое руно. Мы з адных толькі ягнят настрыглі болей чым на чатыры мільёны фунтаў.
— He яхіднічай, Мэгі, табе гэта не пасуе, — сказала Фія; апошнім часам яна гаварыла з дачкою хоць і грубавата, але не без павагі, а мабыць, і не без пяшчоты. — Згадзіся, нам жывецца няблага. He забывайся, грошы свае мы атрымліваем, усё роўна ці кепскі выдаўся год, ці добры. I хіба ён не выплаціў Бобу прэміі сто тысяч і ўсім нам яшчэ па пяцьдзесят? Калі нават заўтра ён выганіць нас з Драгеды, у нас хопіць грошай, каб купіць Бугелу, хоць цана на зямлю цяпер і падскочыла. А колькі ён дае тваім дзецям? Тысячы і тысячы. Дык не будзь да яго несправядлівая.
— Але мае дзеці не ведаюць, што ён там дзеля іх робіць, і ведаць не павінны. He, няхай Дэн і Джасціна растуць з разуменнем, што ім трэба самім прабіваць сабе дарогу ў жыцці, а не разлічваць на самага мілага дабрадзея Ральфа Рауля, кардынала дэ Брыкасара. Ці не жадаеце, ён яшчэ і Рауль! Самае нарманскае імя, га?
Фія паднялася, падышла да каміна і шпурнула першы ліст «Гералда» ў агонь. Ральф Рауль кардынал дэ Брыкасар здрыгануўся, маргнуў ёй і ператварыўся ў попел.
— Што ты будзеш рабіць, калі ён вернецца, Мэгі?
Мэгі пагардліва пырхнула.
— Вернецца ён, а як жа.
— Усё можа быць, — загадкава сказала Фія.
I ў снежні ён вярнуўся. Без шуму, нікога не папярэдзіўшы, прыехаў на спартыўнай машыне, сам вёў яе ўсю дарогу ад Сіднея. Hi слова пра яго прыезд у Аўстралію не прасачылася ў друк, нікому ў Драгедзе і не снілася, што ён раптам явіцца. Калі машына спынілася на высыпанай пяском пляцоўцы збоку каля Вялікага дома, тут не было ні душы і ніхто, мусіць, не чуў, як яна пад’ехала, ніхто не выйшаў на веранду.
Усёю сваёю істотаю, усім целам Ральф пазнаваў кожную мілю дарогі ад Джылі, удыхаў пах кустоўя, авечак, сухіх траў, якія пераменліва паблісквалі на сонцы. Кенгуру і эму, гала з ружовым падкрыллем і яшчаркі гааны; звіняць, гудуць, трапечуць крыламі мірыяды насякомых, ручаямі цёмнай патакі перасякаюць дарогу мурашыныя паходныя калоны; і ўсюды — сытыя авечкі. Яму так гэта ўсё дарагое, бо ў пэўным сэнсе гэты свет і спакой — увасабленне ўсяго, чым ён даражыць. Мінулыя гады тут як быццам нічога ні на волас не перайначылі.
Вось толькі сетка ад мух — гэта навіна, але Ральф з усмешкаю зазначыў сам сабе, што веранду ад джыланбаўнскай дарогі Фія абцягнуць сеткаю не дазволіла, абцягнуты толькі вокны, што выходзяць на гэтую веранду. Што ж, правільна, вялізнае палотнішча дробнай драцяной сеткі знявечыла б прыгожы фасад у геаргіянскім стылі. Цікава, колькі гадоў могуць жыць прывідныя эўкаліпты? Саджанцы тутэйшых, мусіць,прывезены былі з глыбіні Мёртвай пустыні восемдзесят гадоў назад. Верхняе голле бугенвілеі гнецца ад медна-чырвовых і ліловых кветак.
Ужо лета, усяго два тыдні засталося да каляд, і ружы ў Драгедзе сама расцвілі. Ружы ўсюды — белыя і ружовыя, чайныя, крывава-чырвоныя і пунсовыя, быццам кардыналава сутана. Павойныя ружы сплятаюцца з зялёнымі ў гэты час галінкамі гліцыніі, дрымотна спакойныя, белыя і ружовыя, звісаюць з даху веранды, закрываючы драцяную сетку, любоўна туляцца да чорных аканіц другога паверха, цягнуць зялёныя вусікі яшчэ далей, да неба. Апоры вялізных цыстэрнаў на ваду цяпер ужо зусім закрытыя гэтым цвітучым дываном, не відны і самі цыстэрны. А найболей ружаў аднаго колеру — пяшчотна-ружовых з серабрыстым адлівам. Попел ружаў? Ага, так называецца гэты колер. Мабыць, іх пасадзіла Мэгі, канешне Мэгі, болей няма каму.
Тут ён пачуў смех Мэгі і замёр, аслупянеў ад жаху, потым праз сілу рушыў у той бок, дзе звінеў гэты залівісты смех. Гэтак яна смяялася, калі была яшчэ маленькая. Вунь гэта дзе! За вялізным пышным кустом папялястых ружаў, каля перцавага дрэва. Ральф рукою адхінуў усыпаныя кветкамі галінкі, галава кружылася ад іх духмянасці і ад гэтага смеху.
Але не, гэта не Мэгі, — у густой зялёнай траве сядзіць на кукішках хлопчык і цвеліць маленькага ружовага парсючка, а той раптам недарэчна кідаецца, наскоквае на яго, галопам кідаецца прэч і зноў бачком, бачком да яго падкрадваецца. He заўважаючы сведкі, хлопчык закінуў залацістую галаву і зноў засмяяўся. З незнаёмых губ злятае смех Мэгі. Міжволі кардынал выпусціў галінкі і, не заўважаючы калючак, напрасткі ступіў наперад. Хлопчык — амаль падлетак, на выгляд яму можна даць гадоў дванаццаць — чатырнаццаць — спалохана падняў вочы; парсючок віснуў, падняў хвосцік-кручок і кінуўся наўцёкі.