Хлопчык — босы, амаль голы, у адных толькі старых шортах колеру хакі, вельмі загарэлы, гладкая чыстая скура трошкі залаціцца; у гнуткім хлапечым целе ўжо ўгадваецца будучая сіла: шырока развінутыя роўныя плечы, мускулістыя ногі з моцнымі лыткамі, упалы жывот, вузкія клубы. Палевыя, быццам таго самага колеру, што і выгаралая на сонцы трава ў Драгедзе, валасы даўгаватыя і мякка кучаравяцца, а вочы ў нечакана чорных, небывала густых вейках сінія-сінія. Як быццам збег на зямлю маладзенькі анёлак.
— Здароў, — з усмешкаю сказаў хлопчык.
— Здароў, — адазваўся кардынал Ральф, нельга было стрымацца перад чароўнасцю гэтае ўсмешкі. — Хто ты?
— Я Дэн О’Ніл, — сказаў хлопчык. — А вы хто?
— Мяне завуць Ральф дэ Брыкасар.
Дэн О’Ніл. Дык гэта сын Мэгі. Значыць, яна ўсё ж не пайшла ад Люка О’Ніла, вярнулася да яго і нарадзіла гэтага прыгожага хлопчыка, які мог бы быць яго, Ральфавым сынам, калі б не звязаў ён некалі свайго лёсу з царквою. А колькі гадоў было яму, калі ён пайшоў у свяшчэннікі? Ён быў не намнога старэйшы, не намнога сталейшы за гэтага хлопчыка. Пачакаў бы ён яшчэ трошкі — і хлопчык мог бы быць яго сынам. Што за лухта, кардынал дэ Брыкасар! He прысвяціў бы ты сябе царкве, дык астаўся б у Ірландыі, гадаваў бы коней і ніколі не ведаў бы свайго лёсу, не ведаў бы ні Драгеды, ні Мэгі Кліры.
— Магу я вам чым-небудзь памагчы? — ветліва папытаўся хлопчык і падняўся; нейкая вельмі знаёмая гнуткая зграбнасць у яго руках, мусіць, і гэта ад Мэгі.
— Твой бацька дома, Дэн?
— Бацька? — тонка абведзеныя цёмныя бровы ссунуліся. — He, яго няма. Ён тут не жыве.
— А, разумею. Ну, а мама дома?
— Яна паехала ў Джылі, хутка вернецца. А бабуля дома. Хочаце яе бачыць? Я вас завяду. — Сінія-сінія, васільковыя вочы, скіраваныя на прыезджага, раптам расхінуліся і зноў напалавіну схаваліся пад вейкамі. — Ральф дэ Брыкасар. Я нешта пра вас чуў. О, вы — кардынал дэ Брыкасар! Даруйце мне, святы айцец! Я не хацеў быць недалікатным.
Хоць Ральф і замяніў кардынальскае адзенне на белую кашулю, брыджы і боты для верхавой язды, але на пальцы ў яго зіхацеў рубінавы пярсцёнак, які яму нельга было здымаць да самай смерці. Дэн О’Ніл укленчыў, тонкімі рукамі ўзяў тонкую кардыналаву руку і пачціва пацалаваў пярсцёнак.
— Нічога, Дэн. Я прыехаў сюды не як кардынал. Я тут проста як сябар твае мамы і твае бабулі.
— Даруйце, святы айцец, я павінен быў адразу зразумець, як толькі вы назвалі сябе. Мы тут часта пра вас гаворым. Але вы сказалі гэта трохі іначай, і мяне збіла імя Ральф. Мама будзе вельмі радая вас бачыць.
— Дэн, Дэн, дзе ты? — нецярпліва паклікаў нізкі, звонкі, з чароўнаю хрыпатою голас.
Навіслае ледзь не да зямлі голле перцавага дрэва расхінулася, з-пад яго, згінаючыся, выйшла дзяўчына гадоў пятнаццаці, парывіста выпрасталася, I Ральф імгненна пазнаў гэтыя незвычайныя вочы. Дачка Мэгі. А далікатны тварык з рэзкімі абрысамі — увесь у вяснушках, да крыўды не падобны на Мэгі.
— А, вітанне! Прабачце, я не ведала, што ў нас госць. Мяне завуць Джасціна О’Ніл.
— Джэсі, гэта кардынал дэ Брыкасар, — моцна прашаптаў Дэн. — Пацалуй пярсцёнак, хутчэй!
Светлыя, быццам невідушчыя вочы бліснулі пагардаю.
— Ты зусім здурнеў, святоша! — Яна нават не панізіла голасу. — He буду я цалаваць пярсцёнка, гэта негігіенічна. Дый адкуль мы ведаем, што гэта кардынал дэ Брыкасар? Па-мойму, ён падобны на самага звычайнага фермера. Выліты містэр Гордан.
— Ды не, гэта кардынал! — настойваў Дэн. — Калі ласка, Джэсі, ну будзь разумная! Я цябе вельмі прашу!
— Добра, буду разумная, калі ўжо ты просіш. А пярсцёнка ўсё роўна не пацалую, нават дзеля цябе. Гэта агідна. Адкуль я ведаю, хто яго цалаваў да мяне? Можа, хто-небудзь з насмаркам?
— Табе зусім неабавязкова цалаваць мой пярсцёнак, Джасціна. Я тут на адпачынку, у гэтую хвіліну я не кардынал.
— Вось і добра, бо, скажу вам шчыра, я непабожная, — абыякава заявіла дачка Мэгі Кліры. — Я правучылася чатыры гады ў манашак у Кінкапелі і лічу, што ўся гэтая балбатня пра бога — бязглуздзіца.
— Ты маеш поўнае права не верыць, — сказаў кардынал Ральф, з усяе сілы стараючыся трымацца з такою самаю годнасцю, як і гэтая дзяўчынка. — Можна мне пайсці пагаварыць з вашаю бабуляю?
— Канешне, — дазволіла Джасціна. — Правесці вас?
— Дзякуй, не трэба. Я дарогу ведаю.
— Вось і добра. — Яна павярнулася да брата, які, як і раней, не зводзіў вачэй з кардынала. — Хадзем, Дэн, памажы мне. Ды хадзем жа!
Яна балюча сціснула яго плячо, тузанула, але Дэн стаяў і глядзеў услед кардыналу, пакуль той, высокі, зграбны, не схаваўся за кустамі ружаў.
— Доўбня ты, Дэн, святоша няшчасны! Ну што ты ў ім такое ўбачыў?
— Ён кардынал, — сказаў Дэн. — Ты толькі падумай! У нас у Драгедзе — сапраўдны жывы кардынал!
— Кардыналы — царкоўныя князі, — сказала Джасціна. — Напэўна, ты праўду кажаш, у нашым доме гэта даволі рэдкая з’ява. Але ён мне не падабаецца.
Дзе можа быць Фія, калі не за сваім пісьмовым сталом? Проста з веранды Ральф ступіў у гасцёўню, але цяпер для гэтага трэба было адхінуць нацягнутую сетку. Мабыць, Фія пачула хаду, але не пераставала пісаць, нахіліўшыся над сталом, яе прыгожыя залацістыя валасы густа пасерабрыла сівізна. Ён ледзь прыпомніў, што ёй, напэўна, ужо семдзесят два, не меней.
— Добры дзень, Фія, — сказаў ён.
Фія падняла галаву, і ён убачыў, што яна змянілася, хоць і не зразумеў адразу, у чым жа перамена; ён пазнаў колішнюю абыякавасць, але было ў яе на твары і нешта яшчэ. Быццам яна і памякчэла, і адначасна ачарсцвела, стала не такая непрыхільная да чалавечых пачуццяў, але неяк змахвае на Мэры Карсан. От жа гэтыя ўладаркі Драгеды! Няўжо тая самая доля напаткае і Мэгі, калі прыйдзе яе чарга?
— Добрага здароўя, Ральф, — сказала Фіёна так, быццам ён прыходзіў да яе кожны дзень. — Вельмі радая вас бачыць.
— Я таксама рады вас бачыць.
— А я і не ведала, што вы ў Аўстраліі.
— Ніхто не ведае. У мяне каля месяца адпачынку.
— Пагосціце ў нас, спадзяюся?
— А дзе ж яшчэ? — Ён азірнуў прыгожы пакой, яго прывабіў партрэт Мэры Карсан. — Далібог, Фія, у вас добры густ, бездакорны. Ваша гасцёўня можа раўняцца з самымі прыгожымі пакоямі Ватыканскага палаца. Чорныя авалы з ружамі на сценах — геніяльная знаходка.
— Дзякуй, вы вельмі ласкавы. Мы стараемся, колькі стае ў нас сціплае сілы. Мне дык болей падабаецца сталоўка; з таго часу, як вы былі ў нас апошні раз, я яе абнавіла. Белыя, ружовыя і зялёныя колеры. Гучыць страшна, але пачакайце, самі ўбачыце. Зрэшты, праўда, не разумею, дзеля чаго я гэтак стараюся. Гэты ж дом належыць вам, праўда?
— He, Фія, ён не мой, пакуль ёсць на свеце хоць адзін Кліры, — ціха адказаў Ральф.
— Вельмі суцяшальна. Дый што казаць, з джыланбаўнскіх часоў вы дасягнулі вялікіх поспехаў. Бачылі артыкул у «Гералдзе» з нагоды вашага новага павышэння?
— Бачыў. Вы навучыліся падколваць, Фія.
— Ну але, я атрымліваю ад гэтага задавальненне. Колькі гадоў я трымала язык за зубамі! I нават не разумела, як многа трачу! — Яна ўсміхнулася. — Мэгі паехала ў Джылі, але хутка вернецца.
З веранды ўвайшлі Дэн і Джасціна.
— Бабуля, можна, мы возьмем коней і з’едзім да Копанкі?
— Вы ж ведаеце парадак. Ездзіць верхам можна толькі з мамінага дазволу. Прашу прабачэння, але гэтак распарадзілася мама. Ды як вам не сорамна? Падыдзіце, павітайцеся з госцем.
— Я з імі ўжо пазнаёміўся.
— Ах, вось як.
Ральф усміхнуўся Дэну:
— Я думаў, ты вучышся ў Сіднеі?
— Дык цяпер снежань, святы айцец. Летам нас пускаюць на канікулы, на цэлыя два месяцы.
Дужа многа гадоў прайшло, ён ужо і забыўся, што ў паўднёвым паўшар’і ў дзяцей самыя доўгія, самыя шчаслівыя канікулы прыпадаюць на снежань і студзень.
— А вы доўга ў нас пажывяце, святы айцец? — папытаўся Дэн, як і раней, зачаравана гледзячы на кардынала.
— Святы айцец пабудзе ў нас так доўга, як толькі зможа, Дэн, — сказала бабуля. — Але, мне здаецца, яму будзе вельмі цяжка слухаць, як яго ўвесь час называюць святым айцом. Можа, прасцей можна? Хоць бы дзядзя Ральф?
— Дзядзя?! — выгукнула Джасціна. — Ты ж ведаеш, бабуля, чужых мы дзядзямі не называем. Нашы дзядзі — толькі Боб, Джэк, Х’югі, Джымс і Пэтсі. А ён будзе проста Ральф.