Вось чаму пазней, убачыўшы яе з кубачкам чаю ў руцэ і з разгорнутаю кнігаю на каленях, Артур падышоў і сеў побач.
— Што вы чытаеце?
Джасціна падняла вочы, усміхнулася.
— Пруста.
— А вы не лічыце, што ён сумнаваты?
— Пруст сумнаваты? Ну, хіба што для тых, хто не любіць плётак. Бо Пруст, ён такі. Зацяты стары пляткар.
Артур Лестрэндж унутрана сціснуўся — відаць, гэтая разумніца глядзіць на яго пагардліва, але ён вырашыў не крыўдзіцца. Проста вельмі ўжо маладая.
— Я чуў, як вы чыталі Конрада. Бліскуча.
— Дзякуй вам.
— Можа, вып’ем калі-небудзь разам кавы і абмяркуем нашы планы на будучыню?
— Што ж, можна, — сказала Джасціна і зноў узялася за Пруста.
Ён парадаваўся, што прапанаваў не вячэру, а толькі каву: жонка трымае яго ў кіпцях, а вячэра вымагае такой падзякі, якой ад Джасціны наўрад ці дачакаешся. Аднак ён не забыўся пра гэтае выпадковае запрашэнне і павёў яе ў заняпалую маленькую кавярню далей ад цэнтра — напэўна жонцы і ў галаву не прыйдзе шукаць яго ў такім месцы.
Джасціне даўно надакучыла, быццам цацы-дзяўчынцы, адмаўляцца, калі частуюць цыгарэтаю, і яна навучылася курыць. I цяпер, калі яны селі за столік, яна выняла з сумкі нераспячатаны пачак цыгарэт, акуратна адхіліла край цэлафанавай абгорткі, каб уся не зляцела з пачка, — засталося толькі адагнуць краёк і дастаць цыгарэту. Артур з насмешліваю цікаўнасцю сачыў за гэтаю шчыраю акуратнасцю.
— Ахвота вам поркацца, Джасціна? Садралі б абгортку, і справе канец.
— Цярпець не магу неахайнасці.
Ён узяў у яе цыгарэты, задумліва пагладзіў цэльную абалонку.
— Ну, быў бы я вучнем славутага Зігмунда Фрэйда...
— Былі б вы Фрэйд — што далей? — Джасціна падняла галаву, побач стаяла афіцыянтка. — Мне cappuccino[8], калі ласка.
Ён зазлаваўся, што яна распарадзілася сама, але не стаў прыдзірацца, паглынуты іншымі думкамі.
— Мне, калі ласка, каву па-венску. Ага, дык вось пра Фрэйда. Хацеў бы я ведаць, як бы ён гэта расцаніў? Сказаў бы, мабыць...
Джасціна забрала ў яго пачак, адкрыла, выняла цыгарэту і закурыла, перш чым ён паспеў дастаць з кішэні запалкі.
— I што?..
— Фрэйд вырашыў бы, што вы хочаце зберагчы сябе цэлаю і нечапанаю, праўда?
Некалькі мужчын з цікаўнасцю азірнуліся на нечаканы ў гэтай пракуранай кавярні залівісты смех.
— Вось як? Гэта што ж, Артур, спроба абходным шляхам выявіць, ці зберагла я цнатлівасць?
Ён сярдзіта цмокнуў языком.
— Джасціна! Я бачу, апрача ўсяго іншага, мне давядзецца навучыць вас майстэрству выкручвацца.
— Апрача чаго такога іншага, Артур? — Яна ўсперлася локцямі на стол, вочы яе бліскалі ў прыцемку.
— Ну, чаму там вам яшчэ трэба вучыцца?
— Увогуле, я даволі адукаваная.
— Ва ўсіх адносінах?
— Ого, так выразна вы ўмееце падкрэсліваць патрэбнае слова! Вельмі добра, я абавязкова запомню, як вы гэта вымавілі.
— Ёсць рэчы, якім можна навучыцца толькі на практыцы, — сказаў ён мякка, выцягнуў руку і захінуў завіток валасоў ёй за вуха.
— Вось як? Мне заўсёды хапала звычайнай назіральнасці.
— Праўда, а калі гэта мае дачыненне да любові? — Гэтае слова ён вымавіў з пачуццём, але не пераціскаючы. — Як вы можаце сыграць Джульету, не ведаючы, што такое любоў?
— Вельмі пераканаўчы доказ. Згаджаюся.
— Ці былі вы калі-небудзь закаханыя?
— He.
— Але вы ведаеце хоць што-небудзь пра любоў? — Гэтым разам ён найвыразней вымавіў не «любоў», а «хоць што-небудзь».
— Ані нічога.
— Ага! Значыць, Фрэйд не памыліўся б?
Джасціна ўзяла са стала свае цыгарэты, з усмешкаю паглядзела на цэлафанавую абгортку.
— У нейкім сэнсе — напэўна.
Ён хуткім рухам ухапіў знізу цэлафан, злузаў, імгненне патрымаў, потым папраўдзе акцёрскім жэстам скамячыў і кінуў у попельніцу; празрысты камячок зашамацеў, заварушыўся, выпростваючыся.
— З вашага дазволу я хацеў бы навучыць вас, што значыць быць жанчынаю.
Хвіліну Джасціна моўчкі глядзела, як дзіўна курчыцца і выгінаецца ў попельніцы скамечаная празрыстая абгортка, потым чыркнула запалкаю і падпаліла цэлафан.
— Чаму і не? — папыталася яна ў імгненнага полымя. — Напраўду, чаму і не?
— Дык ці будуць тут чароўныя прагулянкі пры месяцы і ружы і пяшчотныя і палкія размовы, ці няхай будзе ўсё кароткае і пранізлівае, як страла? — прадэкламаваў ён, прыціснуўшы руку да сэрца.
Джасціна зарагатала.
— Ну што вы, Артур! Я дык спадзяюся, што будзе найхутчэй доўгае і пранізлівае. Толькі, калі ласка, без месяца і ружаў. Я не створана для пяшчоты, мне ад яе млосна.
Ён паглядзеў на яе здзіўлена і не без смутку, памахаў галавою.
— Ох, Джасціна! Усе на свеце створаны для пяшчоты, нават вы, неадчувальная вясталка. Калі-небудзь вы ў гэтым пераканаецеся. Вам яшчэ так захочацца гэтае самае пяшчоты.
— Пф-ф! — Яна ўстала. — Хадземце, Артур, кончым з гэтым, пакуль я не перадумала.
— Як? Проста цяпер?!
— А чаму ж не? Калі ў вас не хапае грошай на нумар у гасцініцы, дык у мяне поўна.
Да атэля «Метраполь» было зусім недалёка; Джасціна бесцырымонна ўзяла Артура пад руку, і яны, смеючыся, пайшлі па дрымотна-ціхіх вуліцах. У гэты час, вельмі позні тым, хто выпраўляецца вячэраць у рэстаран, але яшчэ ранні тэатральнаму раз’езду, на вуліцах было амаль бязлюдна, толькі дзе-нідзе — кучкі пушчаных на бераг амерыканскіх матросаў ды чародкі дзяўчатак, якія нібыта разглядаюць вітрыны, але цэляцца на тых самых матросаў. На Артура з яго спадарожніцаю ніхто не звяртаў увагі, і гэта яго зусім задавальняла. Пакінуўшы Джасціну каля дзвярэй, ён забег у аптэку і праз мінуту выйшаў, вельмі задаволены.
— Ну вось, усё ў парадку, мая дарагая.
— Чым гэта вы запасліся? «Французскімі гасцінчыкамі»?
Ён зморшчыўся.
— Божа барані. Гэтая гадасць атручвае ўсё задавальненне. He, я ўзяў табе пасту. А адкуль ты ведаеш пра «французскія гасцінчыкі»?
— Пасля сямі гадоў вучобы ў каталіцкім пансіёне? Па-вашаму, мы там толькі тое і рабілі, што чыталі малітвы? — Джасціна ўсміхнулася. — Рабіць дык мала што рабілі, а гаворана было пра ўсё.
Містэр і місіс Сміт агледзелі свае ўладанні, якія аказаліся не такія ўжо благія, мяркуючы па сіднейскіх гасцініцах тых часоў. Эпоха раскошных атэляў «Хілтан» яшчэ не надышла. Нумар быў прасторны, з цудоўным відам на гавань і Сіднейскі мост. Без ванны, зразумела, але з вялізным мармуровым умывальнікам са збаном і тазам, гэта пасавала астатняму абсталяванню пакоя — мастадонтам у віктарыянскім стылі.
— Ну, а цяпер што я павінна рабіць? — папыталася Джасціна і расхінула фіранкі. — Прыгожы від, праўда?
— Прыгожы. А што рабіць... ну, ведама, зняць з сябе лішняе.
— Толькі лішняе? — яхідна папыталася Джасціна.
Ён уздыхнуў.
— Скінь усё! Трэба адчуваць другога ўсёю скураю.
Хутка, акуратна, без ніякага сораму Джасціна раздзелася, падышла да ложка і раскінулася на ім.
— Гэтак, Артур?
— О божа літасцівы! — выдыхнуў ён, старанна складваючы штаны: жонка заўсёды правярала, ці не пакамечаны яны.
— А што? У чым справа?
— Вось што значыць сапраўдная рыжая дзяўчынка.
— А вы думалі, на мне чырвонае пер’е?
— Кінь жартачкі, дзетка, цяпер гэта зусім недарэчы. — Ён уцягнуў жывот, павярнуўся, малайцавата падышоў і, прыладзіўшыся побач, стаў умела асыпаць кароткімі пацалункамі Джасцініну шчаку, шыю, грудзі. — М-м-м, ты такая прыемная. — Ён абняў яе. — Вось гэтак! Прыемна, га?
— Прыемна, напэўна. Ага, нават вельмі прыемна.
I наступіла маўчанне, чуліся толькі пацалункі ды зрэдку незразумелы шэпт. У нагах пры ложку высіўся старамодны туалетны стол, нейкі эратычна настроены іх папярэднік нахіліў люстэрка так, каб у ім адлюстроўвалася арэна любоўных бітваў.
— Патушы святло, Артур.
— He, не, мая краса! Урок нумар адзін; у каханні няма такіх паваротаў, якія не трывалі б святла.
Умела яе падрыхтаваўшы, Артур распачаў галоўнае. Джасціна не адчула асаблівае нязручнасці — трохі балюча і і ніякага такога захаплення, а зрэшты, нейкае ласкава паблажлівае пачуццё; цераз Артурава плячо вочы яе ўпёрліся ў люстрэка ў нагах за ложкам... Відовішча вельмі пацешнае.