— Мінут праз дзесяць буду гатовая.
— Я пачакаю на дварэ, добра?
— Трус! — усміхнулася Джасціна.
Марта праводзіла яго задумлівым поглядам чорных вачэй.
— Такі прыгожы. Толькі чаму ён на мяне не глядзіць?
Джасціна крыва ўсміхнулася, нарэшце зняла яна грым.
Зноў вылезлі на свет вяснушкі. Можа, хоць Лондан паможа ад іх збавіцца, там няма сонца.
— Глядзіць, не хвалюйся. I ён бы не супраць. Ды толькі не стане. Гэта ж Дэн.
— А чаму? Што з ім, папраўдзе, такое? Толькі не гавары мне, што ён гомік! Чорт, чаму, колькі я ні сустракаю прыгожых мужчын, усе аказваюцца гомікі? Але пра Дэна я ніколі не думала, па-мойму, зусім не падобна.
— Прытрымай язык, дурніца няшчасная! Ніякі ён не гомік. Паспрабаваў бы ён паглядзець на міленькага Уільямса, на нашага героя-палюбоўнічка, я ім адразу абодвум галовы адарву.
— Ну добра, калі ён не такі і калі не супраць, за чым жа затрымка? Можа, ён мяне не зразумеў? А можа, ён думае, што я яму старая?
— Дзіцятка, не хвалюйся, звычайнаму мужчыну ты і ў сто гадоў не будзеш старая. He, гэты дурань на ўсё жыццё адмовіўся ад сексу. Ён думае стаць свяшчэннікам.
Пухлыя губы ў Марты здзіўлена растуліліся, яна адкінула сваю чорную грыву за спіну.
— Кінь жартаваць!
— Я праўду кажу.
— Дык што, усё гэта прападзе дарэмна?
— Баюся, што гэтак. Ён усё аддае госпаду богу.
— Тады гасподзь бог сам гомік, болей чым міленькі Уілі.
— Мусіць, ты праўду кажаш, — сказала Джасціна. – Жанчыны яму, ва ўсякім разе, не даспадобы. Мы другі гатунак, галёрка. Ложы і першыя рады ў партэры — толькі мужчынам.
— О-о.
Джасціна выблыталася з адзення Электры, нацягнула лёгкую паркалёвую сукеначку; успомніўшы, што на дварэ холад, надзела наверх джэмпер і спагадліва пагладзіла Марту па галаве.
— He засмучайся, дзетачка. З табою гасподзь бог абышоўся вельмі велікадушна — не даў мазгоў. Павер, без іх куды зручней. Ты ніколі не будзеш саперніцаю моцнага полу.
— Ну, не ведаю, я зусім не супраць пасапернічаць з госпадам богам з-за твайго брата.
— Нават не думай. Святое царквы не адолееш, безнадзейная задума. Міленькага Уілі — і таго ты хутчэй спакусіш, можаш мне паверыць.
Машына, прысланая з Ватыкана, сустрэла Дэна ў аэрапорце і памчала па выцвілых сонечных вуліцах, поўных прыгожых усмешлівых людзей; ён так і прыліп да акна, не помнячы сябе ад захаплення, вось дык шчасце — убачыць сваімі вачыма ўсё, што ведаў толькі па карцінках: калоны Рыма, раскошныя палацы і сабор святога Пятра ва ўсёй велічы Рэнесансу.
I — на гэты раз увесь у чырвоным з галавы да ног — яго чакае Ральф Рауль, кардынал дэ Брыкасар. Выцягнута рука, зіхаціць пярсцёнак; Дэн стаў на калені, пацалаваў пярсцёнак.
— Устань, Дэн, дай на цябе паглядзець.
Ён устаў, усміхнуўся кардыналу; абодва вельмі высокія, яны былі аднаго росту і проста глядзелі адзін аднаму ў вочы. Дэну здавалася, гэты чалавек выпраменьвае недаступную розуму веліч духу, ён болей падобны на папу, чым на святога, але вось вочы не як у папы, бясконца журботныя. Колькі ж ён, пэўна выпакутаваў і з якою высакароднасцю ўзвысіўся над сваёю пакутаю, каб стаць самым дасканалым з пастыраў.
А кардынал Ральф глядзеў на сына, не здагадваючыся, што гэта яго сын, і думаў, нібыта юнак мілы яму таму, што гэта — сын любае Мэгі. Вось такога ён хацеў бы бачыць свайго роднага сына, калі б гэта было магчыма, — такога высокага, зграбнага, далікатнага, надзіва прыгожага. Ніколі і ні ў кога ён не бачыў такой вытанчанасці ў кожным руху. Але непараўнана болей уцехі ад адкрытага хараства душы, чым ад вонкавага хараства. У гэтым хлопчыку адчуваецца анёльская сіла і нешта анёльскае, незямное. А сам ён — ці быў ён такі ў васемнаццаць гадоў? Кардынал спрабаваў прыпомніць, вярнуцца назад гадоў на трыццаць, да свайго такога багатага на падзеі жыцця; не, такі ён не быў ніколі. Можа, таму, што гэты папраўдзе сам выбраў сваю долю? А Ральф дэ Брыкасар не выбіраў сам, хоць схільнасць і адчуваў, у гэтым ён не сумняваўся і цяпер.
— Садзіся, Дэн. Ці пачаў ты вывучаць італьянскую мову, як я цябе прасіў?
— Я ўжо гавару свабодна, толькі ідыёмамі не валодаю, і чытаю няблага. Мабыць, я лягчэй навучыўся, бо гэта ўжо мая чацвёртая замежная мова. Мовы даюцца мне вельмі лёгка. Тыдняў праз два — праз месяц, думаю, я тут змагу засвоіць і гутарковую мову.
— Ведама, засвоіш. Мне таксама мовы даюцца лёгка.
— Здольнасці да моваў — гэта ўвогуле зручна, — запінаючыся, загаварыў Дэн. Важная асоба ў чырвоным адзенні яго бянтэжыла, раптам здалося непраўдападобным, што гэты чалавек ездзіў некалі ў Драгедзе на буланым кані.
Кардынал нахіліўся да яго, угледзеўся ў твар.
«Даручаю яго табе, Ральф, — пісала Мэгі, — Цяпер ты ў адказе за яго шчасце, за яго дабрабыт. Вяртаю тое, што ўкрала. Жыццё ад мяне гэтага вымагае. Толькі абяцай мне дзве рэчы, тады я буду спакойная, буду ведаць, што ты сапраўды клапоцішся пра яго шчасце. Па-першае, перад тым як прыняць яго, пераканайся, што ён на поўным сур’ёзе хоча выбраць сабе такую долю. I, па-другое, калі ён і праўда гэтага хоча, сачы за ім, правярай, ці не змяніліся яго жаданні. Калі ён расчаруецца, няхай вернецца да мяне. Ён жа найперш мой. Я сама аддаю яго табе».
— Дэн, ты ўпэўнены, што не памыліўся ў выбары? — папытаўся кардынал.
— Цалкам упэўнены.
— Чаму?
Дзіўна вызвалены пагляд у хлопчыка, і бянтэжыць у ім нешта вельмі знаёмае, але быццам бы з далёкага мінулага.
— Таму што поўны любові да госпада. I хачу служыць яму ўсё жыццё.
— Ці разумееш ты, чаго запатрабуе ад цябе гэта служэнне, Дзн?
— Разумею.
— Ці разумееш ты, што ніякая іншая любоў не павінна стаць паміж табою і богам? Што ты цалкам павінен будзеш належаць яму і ад усіх іншых прыхільнасцяў адмовіцца?
— Разумею.
— I ва ўсім выконваць волю яго, і дзеля служэння яму пахаваць сваю асобу, сваё асобнае «я», адчуванне свае адзінасці і непаўторнасці?
— Разумею.
— Што ў імя яго, калі трэба, ты павінен перацярпець і голад, і няволю, і смерць? I не павінен нічым уладаць, нічога цаніць, што магло б хоць колькі зменшыць тваю любоў да госпада?
— Разумею.
— ЦІ даволі ў цябе сілы, Дэн?
— Я мужчына, ваша высокапраасвяшчэнства. Перш-наперш я мужчына. Я ведаю, будзе цяжка. Але я малюся, і гасподзь паможа мне знайсці сілу.
— I ты не можаш іначай, Дэн? Ніякі іншы шлях цябе не задаволіць?
— He.
— А што ты будзеш рабіць, калі потым перадумаеш?
— Ну, тады я папрашу пусціць мяне з семінарыі, — сказаў Дэн, здзіўлены гэтым пытаннем. — Калі я перадумаю, гэта будзе толькі значыць, што я памыліўся, не зразумеў свайго прызвання. Тады павінен прасіць, каб мяне пусцілі. Мая любоў да госпада ані не стане меншая, але тады я буду ведаць, што ён чакае ад мяне іншага служэння.
— А ці разумееш ты, што, калі ты ўжо дасі апошні зарок і прымеш сан, вяртання болей не будзе, нічога і ніколі цябе не вызваліць?
— Разумею, — цярпліва адказаў Дэн. — Але калі трэба будзе прыняць іншае рашэнне, я прыму яго загадзя.
Ральф з уздыхам адкінуўся на спінку крэсла. Ці быў ён некалі так цвёрда ўпэўнены ў сваім выбары? Ці была ў ім такая сіла?
— Чаму ты прыехаў да мяне, Дэн? Чаму захацеў паехаць у Рым? Чаму не застаўся ў Аўстраліі?
— Гэта мама прапанавала, але я даўно марыў пра Рым. Толькі думаў, што на гэта няма грошай.
— Твая мама вельмі мудрая жанчына. Хіба яна не гаварыла табе?
— Пра што, ваша высокапраасвяшчэнства?
— Пра тое, што ў цябе пяць тысяч фунтаў гадавога прыбытку і яшчэ шмат тысяч ляжыць на тваім рахунку ў банку?
Дэн нахмурыўся.
— He, яна ніколі мне не гаварыла.
— Вельмі мудра. Але грошы гэтыя ёсць, і Рым у тваім распараджэнні, калі хочаш. Дык хочаш ты застацца ў Рыме?
— Хачу.
— А чаму ты хацеў прыехаць да мяне, Дэн?
— Бо вы мне — прыклад сапраўднага пастыра, ваша высокапраасвяшчэнства.
Кардынал хваравіта зморшчыўся.
— He, Дэн, ты не павінен глядзець на мяне гэтак. Я далёка не прыкладны пастыр. Зразумей, я парушаў усе свае зарокі. Таму, што ты, відаць, ужо ведаеш, мне давялося вучыцца найпакутнейшым для свяшчэнніка шляхам — парушаючы зарокі. Бо я не хацеў прызнаць, што я найперш просты смертны, а потым ужо свяшчэннік.