— Прычына не ў гордасці. — Мэгі скаланулася. — Ох, Эн, мне страшна ехаць! Я не веру, што гэта абавязкова, не магу паверыць. Як падумаю, мароз па скуры.
— А калі, прыняўшы сан, ён не зможа прыехаць дадому, пра гэта вы не падумалі? Гэта вам і ў галаву не прыходзіла? У свяшчэнніка не будзе такіх доўгіх канікулаў, як у семінарыста, і, калі ён вырашыць застацца ў Рыме, давядзецца вам самой туды ездзіць, а не дык вы зусім яго не ўбачыце. Едзьце ў Рым, Мэгі!
— He магу. Каб вы ведалі, як мне страшна! Тут ні пры чым гордасць і тое, што Ральф узяў верх нада мною, і іншае, — гэта ўсё адгаворкі, гэта я выдумляю, каб да мяне не чапляліся з пытаннямі. Бог сведка, я так па іх абаіх замаркоцілася, на каленях папаўзла б паглядзець на іх, ды толькі ані не веру, што я ім патрэбная. He, Дэн рады будзе мяне ўбачыць, а вось Ральф? Ён і думаць забыўся, што я ёсць на свеце. Кажу вам, мне страшна. Усім нутром чую: калі я паеду ў Рым, здарыцца няшчасце. Таму і не еду.
— Ды што можа здарыцца, людзі добрыя?
— He ведаю. Калі б я ведала, было б з чым змагацца. А тут проста чуццё. Нічога другога, Прадчуванне. Нібыта нясмертныя багі збіраюцца мне адплаціць.
Эн засмяялася.
— Кіньце, Мэгі! Вы проста як старая!
— He магу я, не магу! Ды я і ёсць старая.
— Лухта, вы яшчэ маладжавая жанчына ў росквіце гадоў. I даволі маладая, каб праехацца ў самалёце.
— Ох, адвяжыцеся вы ад мяне! — сурова агрызнулася Мэгі і зноў унурылася ў кнігу.
Бываюць часіны, калі Рым запаўняе натоўп, заваблены асабліваю мэтаю. He турысты, не цікаўныя разявакі, што па цяперашніх рэліквіях спрабуюць уявіць веліч колішніх часоў, і не пералётныя птушкі, якія спехам аглядаюць Рым у вольную хвіліну, праездам з якога-небудзь пункта A ў пункт Б. He, гэты гурт людзей аб’ядноўвае нейкае агульнае пачуццё; яны перапоўненыя гордасцю, бо прыязджаюць, каб убачыць сваімі вачыма, як у велічнай рымскай базіліцы — самым шаноўным храме на свеце — іх сын, пляменнік ці нехта з радні будзе ўрачыста пасвячоны ў духоўны сан. Гэтыя прыезджыя спыняюцца хто ў небагатых пансіёнах, хто — у раскошных атэлях, хто ў радні ці ў сяброў.
Але ўсе яны заадно, у згодзе адзін з адным і з цэлым светам. Як яно і павінна быць, яны аглядаюць усё па парадку: вось Ватыканскі музей і пад канец, як узнагарода за доўгае цярпенне, Сіксцінская капліца; вось Форум, Калізей, Апіева дарога, лесвіца на плошчы Іспаніі, прагны фантан Трэві, son et lumière[12]. Усё гэта запаўняе час у чаканні запаветнага дня. Гэтым людзям даруецца асаблівая міласць — аўдыенцыя ў самога папы. Рым шчодры і нічога ім не шкадуе.
Гэтым разам Дэн не сустракаў сястры на вакзале, як у мінулыя гады: на адзіноце ён рыхтаваўся да цырымоніі. Замест яго на пероне, быццам нейкі вялікі звер, рыскаў Ліан Мёрлінг Хартгейм. Ён не пацалаваў Джасціны пры сустрэчы, толькі абняў за плечы і моцна сціснуў.
— Вось мядзведзь, — сказала Джасціна.
— Мядзведзь?
— Раней, як мы толькі пазнаёміліся, я думала, вы — нейкае звяно, якога неставала ў гісторыі паходжання чалавека, але потым перадумала: вы бліжэй не да гарылы, а да мядзведзя. Гарыла — непрыемнае параўнанне.
— А мядзведзь — прыемнае?
— Ну, мусіць, мядзведзь таксама каго хочаш у адзін момант прыкончыць, але ўсё-такі ён ласкавейшы. — Яна ўзяла Ліана пад руку і лёгка прымерылася да яго хады, яны былі амаль аднаго росту. — Як Дэн? Бачылі вы яго, перш чым ён схаваўся на адзіноце? Я траха не забіла Клайда, ён мяне раней ніяк не пускаў.
— Дэн такі самы, як заўсёды.
— Вы не звялі яго з дарогі правільнай?
— Я?! Ведама, не. А вы — лялечка.
— Я папраўдзе цаца, азалаціла ўсіх лонданскіх краўцоў. Падабаецца вам мая новая спаднічка? Гэта называецца міні.
— Прайдзіце наперад, тады я вам скажу.
Шырокая шаўковая спадніца даходзіла прыкладна да палавіны сцёгнаў, яна махнулася ўгору, калі Джасціна крута павярнула насустрач Ліану.
— Што скажаце, Лівень? Брыдка? У Парыжы я яшчэ ні на адной жанчыне не бачыла такой кароткай спаднічкі.
— Гэта толькі пацвярджае тую ісціну, herzchen, што з такімі зграбнымі ножкамі, як у вас, зусім непрыгожа насіць спадніцу хоць на міліметр даўжэйшую. Рымляне са мною напэўна згодзяцца.
— Ну, значыць, у мяне ўся задніца будзе ў сіняках не да вечара, а ўжо праз гадзіну-другую. Каб іх усіх чорт пабраў! Але ведаеце што, Лівень?
— Што?
— Мяне яшчэ ні разу не ўшчыкнуў свяшчэннік. Колькі гадоў я сноўдаюся па Ватыкане, і каб хоць раз мяне мацнулі. Вось я і падумала, можа, у міні-спадніцы я яшчэ спакушу якога-небудзь прэлата.
— Мабыць, вы спакусіце мяне, — усміхнуўся Хартгейм.
— Ды ну? Нават у аранжавым? Я думала, вам агідна бачыць мяне ў аранжавым, з маімі аранжавымі валасамі.
— Гэта запальвае пачуцці, такі шалёны колер.
— Вы з мяне смеяцеся, — злосна сказала Джасціна, садзячыся ў яго закрыты «мерседэс» з германскім сцяжком на радыятары. — Калі гэта вы абзавяліся нацыянальным сцягам?
— Калі атрымаў новую ўрадавую пасаду.
— Нездарма я ацаніла паведамленне ў «Ньюс». А вы яго бачылі?
— Вы ж ведаеце, Джасціна, я не чытаю гэтых газетак.
— Я таксама, але нехта паказаў мне той нумар. — Тут яна загаварыла мацней, да жаху манерным роблена арыстакратычным тонам: «Нейкая рыжавалосая зорка сцэны, якая толькі паяўляецца на небасхіле, аўстралійка па паходжанні, завязвае цесную дружбу з нейкім членам заходнегерманскага кабінета міністраў».
— Яны не могуць ведаць, што мы даўным-даўно знаёмыя, — спакойна сказаў Ліан, выцягнуў ногі і зручней усеўся.
Джасціна адабральным паглядам акінула яго касцюм — вельмі недарэчны, вельмі італьянскі. Ліан і сам не адстае ад еўрапейскай моды і нават асмельваецца насіць сеткаватыя кашулі, якія даюць магчымасць італьянцам выстаўляць напаказ густую шчэць на грудзях.
— Вам не трэба хадзіць у касцюмах з гальштукам, — нечакана сказала яна.
— Вунь як? Чаму?
— Ваш стыль — вольны, вось як цяпер: залаты медальён з ланцужком на валасатых грудзях. Калі вы ў касцюме, здаецца, што ў вас жывоцік і ніякага стану, а папраўдзе нічога падобнага.
Ліан паглядзеў на яе здзіўлена, потым пагляд яго стаў насцярожаны, — Джасціна называла гэта «засяроджана-ўдумлівым позіркам».
— Першы выпадак, — сказаў ён.
— Які выпадак?
— За сем гадоў, як мы знаёмыя, калі вы і гаварылі пра мой вонкавы выгляд, дык хіба што толькі ганілі яго.
— Ды няўжо? — Джасціна, здаецца, была прысаромлена. — Не-не, я пра ваш вонкавы выгляд даволі часта думаю і ніколі не збіралася ганіць. — I чамусьці спехам дадала: — Накшталт таго, ці пасуе вам касцюм.
Ён не адказаў, толькі ўсміхнуўся нейкім сваім думкам.
Гэтая паездка ў машыне аказалася апошняю мірнаю падзеяй, потым пайшлі зусім неспакойныя дні. Джасціна з Ліанам пабывалі ў кардынала дэ Брыкасара і ў кардынала ды Канціні-Верчэзе, а ледзь паспелі ад іх вярнуцца, лімузін, наняты Ліанам, прывёз да іх у гасцініцу ўсю кампанію, што прыехала з Драгеды. Джасціна цікавала, якое ўражанне зробіць на Ліана яе радня — прыехалі адны мужчыны. Да апошняе хвіліны Джасціна спадзявалася, што маці перадумае і прыедзе ў Рым, але дарэмна шукала яе вачыма. Гэта быў цяжкі ўдар, Джасціна сама не разумела, за каго ёй болей баліць — за сябе ці за Дэна. Але пакуль што — вось яны, дзядзькі, і, ведама, яна павінна па-гаспадарску іх прыняць.
Да таго яны баязлівыя, сарамлівыя! I не зразумееш, хто — які? З гадамі яны становяцца вельмі падобныя. I ў Рыме яны кідаюцца ў вочы, як... ну, як сапраўдныя аўстралійскія фермеры, што прыехалі ў Рым пагасцяваць. Усе як адзін — у звычайным убранні заможных землеўладальнікаў, якія гады ў рады выбіраюцца ў горад: карычневыя высокія боты для верхавой язды з гумкамі на баку, няпэўнага колеру штаны, карычневыя спартыўныя курткі з варсістай шчытнай шэрсці з разрэзамі на баках і з мноствам скураных нашывак, белыя кашулі, вязаныя шарсцяныя гальштукі, шэрыя шыракаполыя капелюшы з плоскім верхам. На вуліцах Сіднея ў дні велікоднае выстаўкі такім уборам нікога не здзівіш, але ў Рыме ў канцы лета гэта незвычайнае відовішча.
I скажу ад шчырага сэрца — дзякуй богу, што ёсць Ліан! Ён з імі такі людскі. Ніколі б я не паверыла, што нехта зможа разгаварыць Пэтсі, а вось ён змог, дзякуй яму. Лапочуць, як заўзятыя кумкі, і дзе ён умудрыўся раздабыць дзядзькам аўстралійскага піва? Усе шасцёра яму па душы, і, мабыць, яму з імі цікава. Відаць, усё ідзе на карысць спецыялісту па нямецкай палітыцы і прамысловасці. Падумаць толькі, чалавек такога складу — і раптам перакананы католік! I праўда, загадкавая ты асоба, Лівень Мёрлінг Хартгейм. Сябар папаў і кардыналаў і прытым сябар Джасціны О’Ніл. Да таго ж я табе цяпер удзячная, калі б ты не быў такі вырадак, я цябе расцалавала б! Паглядзелі б, якая была б я тут, у Рыме, з усімі дзядзькамі на руках і прытым без Лівеня! Вельмі правільнае ў цябе імя.