А Мэгі, захоўваючы маску пачцівасці, не магла забыцца пра тое, што сказаў ёй Ліан, ёй не даваў спакою прапанаваны ім выбар. Яна даўно ўжо страціла ўсякую надзею на тое, што Джасціна вернецца — і раптам ён амаль заручыўся за такую магчымасць і нават прызнаў, што Джасціна можа тут быць шчаслівая. I яшчэ за адно яна вельмі яму ўдзячная. Ён збавіў яе ад вечнага неадчэпнага страху, што Джасціна нейкім чынам даведалася, кім даводзіўся Дэну Ральф.
Але што да шлюбу з Ліанам... незразумела, як падштурхнуць Джасціну на тое, чаго яна, мяркуючы па ўсім, не хоча. Ці сама яна, Мэгі, не хоча зразумець, як гэта зрабіць? Цяпер ужо яна ані не супраць яго, але, зразумела, яго шчасце не такое ўжо ёй дарагое, як шчасце дачкі і ўсіх драгедскіх і самое Драгеды. Галоўнае — ці так патрэбен гэты Ліан для будучага Джасцінінага шчасця? Хоць ён і заявіў, нібы Джасціна яго любіць, Мэгі нешта не прыпамінала ніводнага даччынога слова, з якога можна было б зразумець, што Ліан таксама многа значыць для яе, як значыў некалі Ральф для Мэгі.
— Трэба думаць, рана ці позна вы з Джасцінаю ўбачыцеся, — сказала яна Ліану, выпраўляючы яго ў аэрапорт. — Я лічыла б за лепшае, каб вы не гаварылі ёй пра гэту вашу паездку ў Драгеду.
— Як сабе хочаце. Я толькі прашу вас, падумайце пра тое, што я тады сказаў, і не спяшайцеся.
Але, паўтараючы гэту сваю просьбу, ён мімаволі адчуў, што Мэгі атрымала з яго прыезду намнога болей, чым ён сам.
У сярэдзіне красавіка, калі мінула два з паловай гады пасля Дэнавай смерці, Джасціну ахапіла неадольнае жаданне ўбачыць нешта яшчэ, апроч бясконцых гарадскіх вуліц і панурых незлічоных натоўпаў. Ясным днём, калі сонца яшчэ не грэла, але ў паветры ласкава павеяла вясною, каменны цэнтр у Лондане раптам стаў невыносны. I яна выправілася на метро ў К’ю-Гардэнс, вельмі задаволеная тым, што сёння аўторак і парк будзе амаль бязлюдны. Гэтым вечарам яна не выступае, няма чаго баяцца стомы і можна хадзіць па глухіх сцежках, пакуль трымаюць ногі.
Зразумела, парк быў ёй добра знаёмы. Кожнага, хто прыехаў з Драгеды, Лондан цешыць сваімі цудоўнымі кветнікамі і клумбамі, але К’ю-Гардэнс — парк зусім асаблівы. Раней яна з красавіка да кастрычніка хадзіла сюды пастаянна, што ні месяц тут можна любавацца іншымі кветкамі.
Сярэдзіна красавіка — яе любімая пара: час жоўтых нарцысаў і азалеяў, і ўсе дрэвы таксама цвітуць. I ёсць там адзін куточак, мілейшых і ўтульнейшых за які, бадай што, нямнога знойдзецца на свеце, — тут Джасціна ўселася на яшчэ не прасохлай зямлі, каб на адзіноце наглядзецца на ўсё гэта хараство. Як вокам скінуць, цягнецца суцэльны дыван залацістых нарцысаў; пасярэдзіне жоўтых званочкаў, якія ўвесь час гайдаюцца, высіцца міндальнае дрэва, галіны яго сталі цяжкія ад кветак і плаўнымі выгінамі хіляцца да зямлі, нібы белыя вадаспады цвіцення, прыгожыя і нерухомыя, як на японскай карціне. Спакой. Так цяжка яго знайсці.
Яна адкінула галаву, спрабуючы запомніць дасканалае хараство расквітнелага міндаля сярод варухлівага залатога мора, і раптам карціну парушыла нешта не такое ўжо прыгожае. He хто іншы, як Ліан Мёрлінг Хартгейм асцярожна ідзе між нарцысаў, каржакаватую постаць затуляе ад халоднага ветрыку абавязковае нямецкае скураное паліто, сонца адсвечвае ў пасярэбраных сівізною валасах.
— Ты прастудзіш ныркі, — сказаў ён, зняў паліто і разаслаў на зямлі падкладкаю наверх, так, каб яны абое маглі сесці.
— Як ты мяне знайшоў? — папыталася Джасціна, адсоўваючыся на край, падшыты карычневым шоўкам.
— Місіс Келі сказала мне, што ты паехала сюды. Астатняе проста. Ішоў, ішоў — і знайшоў.
— I ўяўляў, пэўна, што я здурнею ад радасці і кінуся да цябе ў абдымкі?
— Ну і як? Радая?
— Ты нязменны — вечна адказваеш пытаннем на пытанне. He, я не радая цябе бачыць, Лівень. Я думала, што змагу ад цябе адчапіцца.
— He так проста адчапіцца ад добрага чалавека. Як ты жывеш?
— Добра.
— Ачуняла ад усяго, што здарылася?
— He.
— Што ж, гэтага трэба было чакаць. Але я пачаў разумець, што, калі ўжо ты ад мяне адмовілася, гонар нізашто не дазволіць табе зрабіць першы крок да прымірэння. А ў мяне, herzchen, хапае мудрасці зразумець, што гонар — не самы лепшы спадарожнік адзінокага жыцця.
— He думай, нібы ты выганіш яго за дзверы і зоймеш яго месца, Ліан, папярэджваю, спадарожнікам жыцця ты мне не патрэбны.
— Ты мне таксама болей не патрэбная ў гэтай ролі.
Гэты імгненны, без запінкі, адказ раззлаваў Джасціну, але на твары яна паказала палёгку.
— Шчыра?
— А іначай няўжо, па-твойму, я вытрываў бы такую доўгую разлуку з табою? У гэтым сэнсе ты была для мяне часовым захапленнем, але я па-ранейшаму даражу тваёю дружбаю, і мне цябе не хапала як блізкага друга.
— Ах, Лівень, і мне таксама!
— Вось і добра. Значыць, як друга ты мяне прымаеш?
— Ведама!
Ён адкінуўся на паліто, заклаў рукі за галаву, ляніва ўсміхнуўся Джасціне.
— Колькі табе гадоў, трыццаць? У гэтым недарэчным касцюме ты болей падобная на дзяўчынку. Можа, на нешта другое я табе і не патрэбны, Джасціна, але ўжо як суддзя і дарадчык па часці ўмення адзявацца проста неабходны.
Яна засмяялася.
— Прызнацца, у тыя часы, калі ты ў любую хвіліну мог да мяне як з неба зваліцца, я болей сачыла за сваім выглядам. Але калі мне трыццаць, дык і ты ўжо не юнак, табе, пэўна, усе сорак, не меней. Цяпер розніца ўжо не здаецца такой вялікай, праўда? А ты пахудзеў. Ты здаровы, Ліан?
— Я не быў тоўсты, толькі мажны, таму ад вечнага сядзення за пісьмовым сталом і не раздаўся ўшыркі, а, наадварот, усох.
Джасціна таксама ўлеглася на паліто, павярнулася на жывот, з усмешкаю зусім блізка зазірнула яму ў вочы.
— Так добра зноў цябе бачыць, Лівень! Ты адзін умееш не даваць мне паблажкі.
— Бедная ты, бедная. Дарэчы, ты цяпер багатая жанчына?
— На грошы? — Джасціна кіўнула. — Дзіўна, што кардынал дэ Брыкасар пакінуў свае грошы мне. Гэта значыць, ён усё завяшчаў пароўну, мне і Дэну, але па законе я адзіная спадчынніца ў Дэна. — Міжвольная сутарга перакрывіла яе твар. Яна паспешна адвярнулася і зрабіла выгляд, нібы разглядае нейкі адзіны нарцыс у залацістым моры, пакуль не адчула, што зноў зможа саўладаць са сваім голасам. — Ведаеш, Лівень, я дорага б заплаціла, каб зразумець, што звязвала гэтага кардынала з нашай сям’ёю. Хто ён нам быў, друг, і толькі? Тут нешта загадкавае, болей, чым простая дружба. А што — не ведаю. Вельмі хацелася б ведаць.
— He трэба. — Ліан падняўся, падаў ёй руку. — Хадзем, herzchen, я пачастую цябе, павячэраем у любым месцы, дзе, па-твойму, даволі цікаўных вачэй заўважаць, што нейкая рыжая аўстралійская актрыса і нейкі германскі міністр заключылі мір. Мая рэпутацыя шалапута і донжуана вельмі пацярпела з таго часу, як ты дала мне адстаўку.
— Лягчэй на паваротах, мой друг. Мяне болей не называюць рыжай аўстралійскаю актрысаю, цяпер, калі я стварыла незабыўны вобраз Клеапатры, я — багатая, знакамітая англійская актрыса з тыцыянаўскімі валасамі. Ці, можа, вам невядома, сэр, што крытыкі называюць мяне самай экзатычнаю Клеапатраю за апошнія дзесяцігоддзі?
I яна расправіла плечы, сагнула пад вуглом рукі, выпрастаўшы кісці, зусім дакладны малюнак на егіпецкіх фрэсках.
Вочы ў Ліана весела бліснулі.
— Экзатычнаю? — з сумненнем перапытаў ён.
— Ага, экзатычнаю! — рашуча пацвердзіла Джасціна.
Кардынал Віторыё памёр ужо, і Ліан цяпер не так часта бываў у Рыме. Замест гэтага ён ездзіў у Лондан. Спачатку Джасціна была ў захапленні і нічога не загадвала звыш прапанаванай ім дружбы, але праходзілі месяцы, Ліан ні словам, ні паглядам не напамінаў пра мінулыя адносіны, і ёй пакрыху станавілася прыкра, а чым далей, тым болей. Зноў і зноў яна пераконвала сябе, што і не думае пачынаць усё спачатку — не, з гэтым кончана, нічога такога яна зусім не хоча. I яна не ўпускала ў свядомасць вобраза таго, другога Ліана, так паспяхова забытага, што ён узнікаў зноў толькі ў здрадніцкіх снах.
Першыя месяцы пасля гібелі Дэна былі жахлівыя, цягнула кінуцца да Ліана, адчуць яго побач целам і душою, калі толькі дазволіць — і ён будзе з ёю, і так цяжка працівіцца гэтаму прыцягненню. Але не магла яна дазволіць, паклікаць: засланяючы яго твар, перад ёю стаяў Дэнаў твар. He, гэта было правільна — адмовіцца ад яго, змагацца з сабою, патушыць у сябе кожную іскрынку прыцягнення да яго. Час ішоў, і здавалася — ён назаўсёды знік з яе жыцця, і цела яе патанула ў нейкім здранцвенні, у спячцы, а розум паслухмяна ўсё забыў.