— Баюся, будзе горш, — панура гаварыла Мэры Карсан.
Але перш чым спазнаць, што такое сапраўдная засуха, ім давялося перажыць паводку. У сярэдзіне студзеня край гэты сваім паўднёвым крылом закранулі паўднёва-заходнія мусоны. Магутныя вятры гэтыя крайне каварныя і зменлівыя. Здараецца, летнія праліўныя дажджы абрынаюцца толькі на самы паўночны акраек кантынента, а бывае, яны прарываюцца ўглыб і прыносяць няшчасным жыхарам Сіднея сырое, дажджлівае лета. Той год у студзені неба раптоўна завалакло хмарамі, вецер разрываў іх на доўгія пасмы — набрынялыя, чорныя, і хлынуў дождж — не скарацечны летні лівень, а ўпарты, грымучы, сапраўдны патоп.
Навасёлаў папярэдзілі загадзя — прыехаў Бадзяка Уільямс з фургонам, нагружаным да самага верху, і з тузінам запасных коней: ён спяшаўся аб’ехаць усю акругу, каб забяспечыць фермы неабходнымі прадуктамі, пакуль дажджы не адрэзалі яму шлях.
— Ідуць мусоны, — сказаў ён, скручваючы цыгарку, і пугай ткнуў на груды правізіі, якую ён прыпас звыш заказанай. — Купер і Барку вось-вось выйдуць з берагоў, а Разліў дык той ужо разліўся. Увесь Квінсленд на два / футы пад вадой, і яны там, бедалагі, носяцца, шукаючы хоць які грудок, куды авечак загнаць.
Раптоўна ўзнялася страшэнная трывога, але ніхто не панікаваў; Пэдзі і хлопчыкі працавалі як апантаныя, пераганялі авечак з нізінных выганаў як мага далей ад іхняй рэчкі і ад Баруана. Прыехаў айцец Ральф, асядлаў свайго каня і разам з Фрэнкам з лепшымі сабакамі паскакаў на тыя два выганы, што цягнуліся па беразе Баруана, — там яшчэ заставаліся авечкі, а Пэдзі і абодва аўчары, узяўшы кожны па адным хлопчыку, панесліся на конях у розныя бакі.
Айцец Ральф ужо і сам быў добрым аўчаром. Ён ехаў на пародзістай буланай кабылцы, якую падарыла яму Мэры Карсан, у бездакорна пашытых светла-карычневых наезніцкіх брыджах, старанна наглянцаваных рыжавата-карычневых ботах, у беласнежнай кашулі з расхінутым на безвалосых загарэлых грудзях каўняром і з закасанымі на мускулістых руках рукавамі. Фрэнк — у старых мехаватых штанах з шэрай саржы, перацягнутых пад каленямі «цецявілкамі», і ў шэрай фланелевай кашулі — адчуваў сябе бедным сваяком. Ды так яно і ёсць, скрывіўшы губы, думаў ён, едучы ўжо на другім баку рэчкі, праз самшытавы і сасновы лясок следам за стройным коннікам на зграбнай кабылцы. Сам ён сядзеў на наравістай рабой племянной кабыле, злоснай і ўпартай, яна люта ненавідзела іншых коней. Узбударажаныя сабакі брахалі, падскоквалі, гыркалі адзін на аднаго, злосна счэпліваліся ў клубкі, але мігам уціхамірваліся, як толькі айцец Ральф сцябаў іх бязлітасна сваім пастуховым бізуном. Чалавек гэты, здавалася, умеў рабіць усё; ведаў, якія сігналы падаваць свістам сабакам, а бізуном валодаў — куды там Фрэнку! Фрэнк яшчэ толькі вучыўся гэтаму чыста аўстралійскаму майстэрству.
Вялізны люты квінслендскі сабака-важак прасякся рабалепнай любоўю да маладога свяшчэнніка — яўна не лічыў Фрэнка за гаспадара. Але Фрэнка гэта не вельмі крыўдзіла. З усіх сыноў Пэдзі яму аднаму не палюбілася жыццё ў Драгедзе. Ён, праўда, вельмі хацеў пакінуць Новую Зеландыю, але не дзеля таго, каб жыць такім жыццём. Ён зненавідзеў бясконцыя аб’езды авечых выганаў, мулкую зямлю, на якой ледзь не кожную ноч даводзілася спаць, і гэтых злосных аўчарак, якіх нельга прыручыць і трэба прыстрэльваць, калі яны кепска нясуць службу.
Але мчацца на кані туды, дзе ўсё болып пагрозліва згушчаюцца чорныя хмары, — у гэтым ёсць нешта прыгодніцкае, і нават дрэвы, здаецца, не гнуцца з рыпеннем пад ветрам, а пускаюцца ў нейкія дзіўна вясёлыя скокі. Айцец Ральф насіўся як апантаны, гарачыў сабак, напускаў іх на чародкі авечак, што спакойна скублі траву, і няцямлівыя клубочкі воўны пачыналі бляяць з перапуду і кідаліся бегчы, а імклівыя цені мільгалі ў высокай траве і нарэшце сагналі ўсіх авечак у гурт і пагналі дадому. Без сабак жменька людзей нізавошта не ўправілася б з такім вялікім маёнткам, як Драгеда; сабакі, спецыяльна навучаныя пасвіць авечак і кароў, былі надзіва разумныя і маглі абысціся амаль без загадаў.
Да ночы айцец Ральф з дапамогай сабак і Фрэнк, які стараўся як мог, едучы ззаду, вывелі з аднаго выгану ўсіх авечак — звычайна гэта рабілася некалькі дзён. Пад купкай дрэў каля варотаў другога выгану айцец Ральф рассядлаў кабылу і бадзёра сказаў, што яшчэ да дажджу і адсюль выведуць усіх авечак. Сабакі, высунуўшы языкі, разлягліся на траве, і толькі вялізны люты квінслендзец, віляючы хвастом, угодліва туліўся да ног свяшчэнніка. З перакідной сумкі Фрэнк дастаў брыдкія з выгляду кавалкі кенгуровага мяса, кінуў сабакам, і яны, агрызаючыся і кусаючы адзін аднаго, накінуліся на ежу.
— Паганае звяр’ё, — сказаў ён. — Нармальныя сабакі так сябе не паводзяць. Шакалы нейкія.
— Думаю, гасподзь наш бог задумаў сабак амаль такімі, — мякка запярэчыў айцец Ральф. — Борздыя, разумныя, агрэсіўныя, прыручыць іх амаль нельга. Мне яны больш па душы, чым распешчаныя пакаёвыя сабачкі. Тутэйшыя кошкі таксама. Вы не бачылі іх каля павецяў і хлявоў? Дзікія, злосныя, проста пантэры; чалавека да сябе блізка не падпускаюць. Але палююць цудоўна і могуць абысціся без чалавека — гаспадара і карміцеля.
Ён узяў са сваёй седлавой сумкі кавалак халоднай бараніны, пакецік са скібачкамі хлеба, намазанымі маслам, адрэзаў сабе мяса, рэшту перадаў Фрэнку. Паклаў бутэрброды на бервяно паміж імі і з асалодай усадзіў белыя зубы ў мяса. Прагу наталілі з брызентавага бурдзючка, потым скруцілі цыгаркі.
Непадалёк стаяла адзінокае дрэва — вілга; айцец Ральф паказаў на яе цыгаркай.
— Вось тут пераначуем, — сказаў ён і адвязаў ад сядла коўдру, зняў сядло.
Фрэнк пайшоў за ім да вілгі — самага прыгожага, як лічаць у той частцы Аўстраліі, дрэва. Крона амаль круглая, лісце светла-шэра-зялёнае, густое. Ледзь не да самай зямлі апускаецца вецце, авечкі лёгка яго дастаюць, і таму кожнае дрэва нібы падстрыжана знізу — роўненька, як жываплот у садзе. Вілга лепш, чым якое іншае дрэва, укрые ад дажджу, бо амаль ва ўсіх астатніх дрэваў у Аўстраліі лістота не такая густая, як у болын вільготных краях.
— Скажыце праўду, Фрэнк, вы нешчаслівы? — папытаўся айцец Ральф, уздыхнуў, апусціўся на коўдру і пачаў рабіць новую самакрутку.
Фрэнк насцярожана паглядзеў на яго:
— А што значыць быць шчаслівым?
— Ну вось, напрыклад, бацька ваш і браты цяпер шчаслівыя. А вы трое — не: ні вы самі, ні сястра ваша, ні маці. Вам у Аўстраліі не падабаецца?
— У гэтым закутку — не. Хачу перабрацца ў Сідней. Можа, там мне пашчасціць і я чаго-небудзь дамагуся.
— У Сідней? Гэта ж гнездзішча распусты! — усміхнуўся айцец Ральф.
— Ну і што! Тут я як у цянётах, акурат як было там, у Новай Зеландыі; не магу вырвацца з яго хваткі.
— З чыёй?
Але апошнія словы вырваліся ў Фрэнка міжволі, і ён зацята маўчаў.
— Колькі вам гадоў, Фрэнк?
— Дваццаць два.
— Ужо? А вы калі-небудзь жылі асобна ад родных?
— He.
— Хадзілі на танцы, сябравалі з дзяўчынай?
— He.
Фрэнк упарта апускаў зваротак, які трэба было дадаваць, калі размаўляеш са свяшчэннікам.
— Ну, тады ён вас, напэўна, .хутка адпусціць.
— Да самай маёй смерці не адчэпіцца.
Айцец Ральф пазяхнуў і наладзіўся спаць.
— Спакойнай ночы, — сказаў ён.
Раніцай хмары апусціліся яшчэ ніжэй, але дажджу не было, і за дзень айцец Ральф і Фрэнк вывелі авечак і з другога выгану. Праз усю Драгеду з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад цягнулася града невысокіх узгоркаў, менавіта сюды, на гэтыя пашы, і пераганялі цяпер статкі — тут авечкі знойдуць прытулак, калі пачнецца разводдзе.
Дождж лінуў, калі крыху ўжо змерклася, і Фрэнк са свяшчэннікам паскакалі да рэчкі — там, пад домам, дзе жылі Кліры, быў брод.
— Цяпер коней не шкадуй! — крыкнуў айцец Ральф. — На ўсю моц гані, хлопча, a то ўтопішся ў гразі!
За лічаныя секунды яны прамоклі да ніткі, і гэтак жа імгненна размокла спечаная сонцам зямля. Тонказярністая, сыпкая глеба ператварылася ў мора гразі, коні грузлі ледзь не па самыя калені, насілу прабіраліся праз яе. Дзе засталася трава, коннікам яшчэ ўдавалася рухацца хутка, але бліжэй да ракі, дзе траву ўшчэнт вытаптала жывёла, ім давялося спешыцца. Без седакоў коні пайшлі лягчэй, але Фрэнк не мог утрымацца на нагах — было горш, чым на катку. На карачках яны караскаліся па крутым схіле да рэчкі, але, крыху падняўшыся, саслізгвалі ўніз. Брукаваную пераправу вада звычайна пакрывала не больш як на фут, а цяпер цераз брод імчаўся пеністы паток у чатыры футы глыбінёй; Фрэнк пачуў, як рагатнуў свяшчэннік. Коней падганялі крыкамі, ляпалі іх па баках наскрозь прамоклымі капелюшамі, і тыя нарэшце шчасліва выбраліся на другі бераг, але Фрэнку і айцу Ральфу гэта ніяк не ўдавалася: крыху паднімуцца і зноў коўзаюцца ўніз. Айцец Ральф прапанаваў залезці на вярбу, але тут падаспеў Пэдзі — убачыў коней без седакоў, устрывожыўся і кінуўся з вяроўкай да рэчкі — і выцягнуў іх наверх.