Выбрать главу

Перад самым днём нараджэння — Мэгі спаўнялася пятнаццаць гадоў — яна пачала заўважаць на трусіках нейкія бурыя плямы. Прайшло дні два, і болей іх не было, але праз паўтара месяца зноў паявіліся, і тады сорам змяніўся страхам. Першы раз яна прыпісала гэта сваёй неахайнасці, але цяпер, другі раз, зразумела, што гэта кроў. Мэгі даўмецца не магла, адкуль яна, і падумала: напэўна, з кішак. Праз тры дні слабы крывацёк спыніўся і зноў паўтарыўся толькі болып як праз два месяцы; ніхто ў доме не заўважыў, як яна ўпотай мые трусы — мыццё амаль усёй бялізны было яе абавязкам. Наступны раз Мэгі яшчэ і жывот балеў — першы раз у жыцці без расстройства. А кроў ішла ўсё мацней і мацней. Мэгі цішком узяла некалькі старых пялёнак блізнят і спрабавала абвязвацца пад трусікамі, калоцячыся ад страху — раптам прасочыцца.

Смерць Хэла была як нейкае насланнё, што наляцела ўраганам, але канчаць сваё жыццё так павольна і пакутліва — страшна. I хіба можна пайсці да мамы ці таты і сказаць, што паміраеш ад нейкай ганебнай, прыкрай хваробы? Аднаму толькі Фрэнку прызналася б яна, якія мукі церпіць, але ж Фрэнк недзе вельмі далёка, невядома, дзе яго шукаць. Мэгі не раз чула, як жанчыны, седзячы за кубкам чаю, гаварылі пра страшныя пухліны, пра нейкі рак, расказвалі, у якіх пакутах і як доўга паміралі іхнія сяброўкі, маці, сёстры, і зусім не сумнявалася, што яе нутро пажырае пухліна, нячутна ўгрызаецца ў цела, усё глыбей, усё вышэй, падбіраецца да яе пахаладзелага ад жаху сэрца. Ох, як не хочацца паміраць!

Смерць яна ўяўляла сабе цьмяна, і ўжо зусім было няясна, што будзе з ёю там, у таемным замагільным свеце. Рэлігія для Мэгі была больш зборам канонаў, чым пажыткам для роздуму, і ад яе нельга было чакаць дапамогі. У апанаваным страхам розуме дзяўчынкі бязладным роем кружыліся і скакалі словы і абрыўкі фраз, некалі сказаныя яе бацькамі, знаёмымі бацькоў, манашкамі, свяшчэннікамі ў пропаведзях і помслівымі, жорсткімі ліхадзеямі з кніжак. Але яна нізавошта не хацела прымірыцца са смерцю, і ноч за ноччу ляжала без сну, разгубленая, у жаху, і ўсё старалася ўявіць сабе яе, гэту смерць: можа, яна — бясконцая ноч ці бяздонне, з якога вырываюцца языкі полымя, і трэба пераскочыць на другі край, а там — залацістыя палі; а можа, смерць быццам унутранасць паветранага шара — там гучаць узнёслыя песнапенні і праз незлічоныя каляровыя вітражы туды ўліваецца святло.

Мэгі неяк зусім прыціхла, але не так, як, бывала, прыціхаў Сцюарт, калі адасабляўся ад усяго, аддаўшыся ціхім марам: яна нібы аледзянела, закамянела, як звярок пад заварожлівым позіркам змяі. Калі з ёю хто-небудзь неспадзеўкі загаворваў, Мэгі нервова ўздрыгвала, а калі малыя брацікі з плачам клікалі да сябе, пачынала мітусіцца вакол іх, не ведаючы, як загладзіць сваю забыўлівасць, няўважлівасць да іх. А як выпадала вольная часіна, уцякала на могілкі, да Хэла — адзінага нябожчыка, якога ведала.

Перамену, што адбылася з Мэгі, заўважылі ўсе, але тлумачылі па-свойму: дзяўчынка, маўляў, робіцца дарослай, і нікому і ў голаў не прыйшло папытацца ў самога сябе, a што для яе гэта значыць, — Мэгі добра хавала сваё гора. Урокі мінулага яна засвоіла цвёрда, самавалоданне ў яе было незвычайнае, гордасць — неймаверная. Ніхто не павінен ведаць, што там творыцца ў яе ўсярэдзіне, вонкава яна павінна быць непранікальная. А прыкладаў у яе было хоць адбаўляй: і Фія, і Фрэнк, і Сцюарт — яна адной з імі крыві, гэта ў іх родзе, парода такая.

Але айцец Ральф часта бываў у Драгедзе, з клопатам сачыў, як ператвараецца Мэгі ў дарослую дзяўчыну, і, калі дзявочая яе краса пачала раптам блякнуць і траціць жывасць, яго неспакой змяніўся трывогай, а трывога неўзабаве перарасла ў страх за дзяўчынку. На вачах у яго Мэгі марнее — і целам, і душой, неяк выслізгвае ад іх усіх, і нясцерпна глядзець, як становіцца другой Фіяй. На схуднелым, завостраным тварыку — два вялікія вокі, шырока расплюшчаныя перад нейкім жахлівым відовішчам, матава-белая скура шчок і лба, якая ніколі не паддавалася загару і не ведала вяснушак, рабілася ўсё бляднейшая і больш празрыстая. Калі так пойдзе і далей, разважаў айцец Ральф, Мэгі знікне, ператворыцца ў адны толькі вочы, як змяя, калі праглынае свой хвост, і будзе лунаць у бязмежжы сусвету амаль нябачным цьмяна-шэрым промнем, ледзь улоўным самым краем зроку, як пужлівы цень ці таямнічая рабізна на белай сцяне.

He, ён усё ж дазнаецца, у чым справа, хай нават праўду давядзецца вырываць у яе сілай. Вось толькі Мэры Карсан стала такой прыдзірліва-патрабавальнай, злуе на яго за кожную хвілінку, якую ён праводзіць у доме старшага аўчара, і толькі невычэрпная вытрымка, тонкасць і вынаходлівасць памагала яму схаваць ад старой сваё абурэнне яе самадурствам. I такое наогул далёкае ад яго пачуццё — прывязанасць да Мэгі — не заўсёды перамагала хітрамудрасць дыпламата, не прыглушала тайнага задавальнення, калі ён бачыў, як перад яго абаяннем скараецца нават такая сварлівая і ўпартая ведзьма, як Мэры Карсан. У той час як у душы яго бушавала і рвалася з прывязі абуджаная пасля доўгага сну прага клапаціцца пра шчасце дарагога яму чалавека, ён мусіў прызнаць, што побач з гэтым пачуццём жыло і другое — халодная. кашэчая жорсткасць, імкненне ўзяць верх над гэтай пыхлівай, дэспатычнай жанчынай, абдурыць яе. О, яму заўсёды гэтага хацелася! Старой павучысе ніколі не ўзяць над ім верх.

Нарэшце яму ўдалося ўцячы ад Мэры Карсан і заспець Мэгі знянацку на маленькіх могілках, у цяні бледнага, зусім не ваяўнічага з выгляду мсціўца-анёла. Задраўшы галаву, яна пазірала на яго саладжава-заспакоенае аблічча, а ў самой у яе на твары застыў страх — рэзкі кантраст паміж чалавечым пачуццём і адсутнасцю ўсякага пачуцця, падумаў айцец Ральф. Толькі сам ён навошта тут, чаго ён ганяецца за ёю, як старая квактуха, ці яго гэта клопат — хіба ж не маці з бацькам павінны высвятляць, што з ёю творыцца? Але ж яны нічога нядобрага не заўважаюць, для іх яна значыць менш, чым для яго. Да таго ж ён свяшчэннік, і яго абавязак суцяшаць тых, хто адзінокі ці ўпаў у роспач. Вельмі балюча бачыць яе няшчаснай, але нельга ж так: з кожным днём ён усё больш прывязваецца да яе — такія ўжо склаліся абставіны. Так шмат назбіралася звязаных з ёю мілых сэрцу выпадкаў і ўспамінаў, і гэта палохае. Любоў да Мэгі і зусім натуральнае для свяшчэнніка імкненне духоўна падтрымаць кожнага, калі ўзнікала такая патрэба, змагаліся ў ім з назойлівым страхам, што раптам станеш камусьці да крайнасці неабходным і хтосьці стане крайне неабходны табе самому.

Мэгі пачула, як ён ідзе па траве, і павярнулася да яго, склала рукі на каленях, апусціла вочы. Айцец Ральф прысеў каля яе, абхапіў калені рукамі, сутана прыгожымі складкамі аблягала яго ад прыроды зграбную постаць. Нельга хадзіць кругом і навокал, падумаў ён, a то яна выслізне.

— Што здарылася, Мэгі?

— Нічога, святы ойча.

— He мані.

— Калі ласка, ойча, прашу вас, не пытайцеся! He магу я вам сказаць!

— Ох, Мэгі, Мэгі... I малаверка ж ты! Мне ты можаш сказаць усё, усё на свеце. На тое я і тут, на тое я свяшчэннік. Я — богам абраны прадстаўнік яго на зямлі, імем бога слухаю, нават дарую імем яго. I няма на ўсім божым свеце, маленькая Мэгі, нічога такога, чаго гасподзь бог і я не маглі б міласцю сваёй дараваць. Ты павінна сказаць мне, дарагая дзяўчынка, што здарылася, бо калі хто і можа табе памагчы, дык гэта я. Пакуль жыву, я заўсёды буду старацца памагчы табе, уберагчы цябе. Калі хочаш, я твой анёл-ахоўнік, і куды больш надзейны, чым гэты кавалак мармуру, што ў цябе над галавой. — Свяшчэннік перавёў дух і нахіліўся да яе: — Мэгі, калі ты мяне любіш, скажы, што з табой?