— Раніцы для мяне ўжо не будзе. Я памру сёння ноччу; не такая я слабая, каб чакаць яшчэ колькі часу толькі дзеля прыемнасці лішні раз зірнуць на вас. Як лёгка мне стала! Цяпер я лягу. Вы паможаце мне падняцца па лесвіцы?
Ён не верыў ёй, але які сэнс спрачацца, і не ў тым яна настроі, каб усё гэта можна было звесці да жарту. Адзін бог вырашае, калі чалавеку памерці, хіба толькі па сваёй волі, таксама дараванай богам, ён сам пазбавіць сябе жыцця. Але яна ж сказала, што гэтага не зробіць. I ён памог ёй падняцца, цяжка дыхаючы, па лесвіцы і на пляцоўцы ўзяў яе рукі ў свае і нахіліўся, каб іх пацалаваць.
Яна адхапіла рукі.
— He, не сёння, У вусны, Ральф! Пацалуйце мяне ў вусны, як быццам мы закаханыя!
Пры яркім святле люстры, у якой з выпадку балю гарэлі чатыры сотні васковых свечак, яна ўбачыла на яго твары агіду, заўважыла, як ён міжволі адхіснуўся ад яе, і ёй захацелася смерці, так захацелася смерці, што не было ўжо сілы чакаць.
— Я свяшчэннік, Мэры! Мне нельга!
Яна засмяялася вісклівым, жудасным смехам.
— Ох, Ральф, якая ж вы фальшыўка! Фальшывы мужчына, фальшывы свяшчэннік! А яшчэ мелі нахабства некалі прапанаваць мне заняцца з вамі любоўю! Так ужо былі ўпэўнены, што я адмоўлюся? Душу б сваю цяпер прадала, каб толькі вярнуць назад той вечар, паглядзець, як бы вы выкручваліся. Фальшыўка, фальшыўка, фальшыўка! Вось вы хто, Ральф! Імпатэнтная, нікчэмная фальшыўка. Бяссільны мужчына, бяссільны свяшчэннік! Вы ж нават не здольны разахвоціцца на саму святую дзеву Марыю! Вам хоць раз у жыцці ўдалося даказаць сваю мужчынскую годнасць жанчыне, айцец дэ Брыкасар? Фальшыўка!
Яшчэ не развіднела, нават не занялося на золак. Гарачая густая цемрадзь мякка ахутвала Драгеду. Удзельнікі банкету расшумеліся не на жарт; каб паблізу жылі суседзі, паліцыя даўно б ужо была тут. Нехта моцна і брыдка ванітаваў на верандзе, а пад касмыкаватым кустом палявога хвашчу зліліся ў адно дзве расплывістыя постаці. Айцец Ральф абышоў бокам небараку на верандзе і палюбоўнікаў і моўчкі пакрочыў па пругкім нядаўна скошаным поплаве, і такая пакута раздзірала яго душу, што ён не разбіраў дарогі, ішоў абы-куды. Толькі далей ад Мэры Карсан, ад гэтай жудаснай старой павучыхі, цвёрда перакананай, што гэтай цудоўнай ноччу спляце свой пахавальны кокан. У той ранні час гарачыня яшчэ не знясільвала, паветра ледзь прыкметна і ленавата варушылася, млявым водарам нясмела патыхалі бароніі і ружы, ва ўсім адчувалася дзівосная сцішанасць, якая бывае толькі ў трапічных і субтрапічных шыротах. Быць жывым, о госпадзі, быць па-сапраўднаму жывым! Адчуваць пяшчоту гэтай ночы і жыць, і быць свабодным! Ён спыніўся на дальнім краі поплава, узняў вочы на неба — жывая антэна, скіраваная туды, дзе павінен быць бог. Ён недзе там, угары, сярод мігатлівых агеньчыкаў, у гэтай чыстай-чыстай загадкавай вышыні; што тоіцца там, у начным небе? А калі адсунуць блакітную заслону дня, ці будзе зямной істоце дазволена зазірнуць у вечнасць? Толькі калі чалавек сваімі вачамі ўбачыць гэты бясконцы россып зорак, толькі тады ён пераканаецца, што час не мае ні пачатку, ні канца і што ёсць бог.
Так, яе праўда. Фальшыўка, абсалютная фальшыўка. He свяшчэннік і не мужчына. А нехта, хто хацеў бы зразумець, як быць і тым і другім адначасова. He! Гэта немагчыма! Свяшчэннік і мужчына не могуць існаваць у адной асобе: калі ты мужчына, дык ты не свяшчэннік. Чаму, навошта я некалі заблытаўся ў яе павуцінні? Яд яе страшны, можа, нават страшнейшы, чым я думаў. Што там, у пісьме? Мэры ёсць Мэры — падкінула мне прынаду! Ці многа яна ведае, а можа, толькі здагадваецца пра многае? А што яна можа ведаць, пра што здагадвацца? Толькі пустата і адзінота. Сумненні, туга... Непазбыўная туга. Але ты памыляешся, Мэры! Я б не спасаваў перад жанчынай. Проста я адмовіўся ад усяго гэтага, патраціў гады, каб даказаць сабе, што жаданне можна задушыць, адолець яго, утаймаваць. Таму што пачуцце да жанчыны ўласціва мужчыну, а я — свяшчэннік.
На могілках нехта плакаў. Ну, вядома — Мэгі. Каму ж яшчэ ўзбрыдзе ў голаў прыйсці ноччу сюды. Айцец Ральф прыўзняў падол сутаны і пераступіў цераз каваную агароджу — гэта непазбежна: з Мэгі ён яшчэ адносін не выясніў. Раз ужо давялося пагаварыць адкрыта з адной жанчынай з гэтых дзвюх, што ўвайшлі ў яго жыццё, немінучая і размова з другой. Да яго вярталася ўласцівая яму іранічная адлучанасць ад усяго — вось чаго не магла пазбавіць яго надоўга гэтая павучыха. Каварная старая павучыха. Згнаі яе, божа, згнаі!
— Мэгі, даражэнькая, не плач, — сказаў ён, апускаючыся побач з ёю на росную траву. — На, вазьмі хустачку, ручаюся, у цябе прыстойнай насоўкі няма. У жанчын заўсёды так. Вазьмі маю, вытры вочы, будзь разумная.
Яна ўзяла хустачку і паслухмяна выцерла слёзы.
— Ты нават не пераапранулася, засталася ў сваім святочным убранні. Няўжо сядзіш тут з самай паўночы?
— Ага.
— А Боб з Джэкам ведаюць, дзе ты?
— Я ім сказала, што іду спаць.
— А чаму плачаш, Мэгі?
— Вы мне за ўвесь вечар ні слова не сказалі.
— А-а... Так я і думаў. Ану, глянь на мяне.
Усход заззяў перламутравым бляскам, цемра пачала рассейвацца, у Драгедзе гарласта заспявалі першыя пеўні, вітаючы ранішнюю зару. I айцец Ральф убачыў: нават ад доўгіх слёз не страцілі яснасці гэтыя дзівосныя вочы.
— Мэгі, ты была самая прыгожая з усіх дзяўчат на балі, а ўсе ж ведаюць, што я бываю ў Драгедзе часцей, чым трэба. Я — свяшчэннік і таму павінен быць вышэй за падазрэнні... амаль як жонка Цэзара... але, баюся, не заўсёды думкі людзей такія чыстыя. Для свяшчэнніка я яшчэ не стары і нічога сабе з твару. — Ён паспрабаваў уявіць сабе, як бы Мэры Карсан прыняла гэту відочную недаацэнку самога сябе, і бязгучна засмяяўся. — Калі б я ўдзяліў табе хоць кроплю ўвагі, Мэгі, пра гэта як бачыш загаварыў бы ўвесь Джылі. Гулі б ужо ўсе тэлефонныя правады па ўсёй акрузе. Разумееш, што я хачу сказаць?
Яна адмоўна пакруціла галавой; яе кароткія кудзеркі ўсё ярчэй загараліся золатам у святле світання, якое набірала сілу.
— Ну, ты яшчэ маладая і не ведаеш, як на свеце бывае, але табе час ужо ведаць, і чамусьці вучыць цябе выпадае мне, ці ж не так? Разумееш, людзі пачнуць гаварыць, што я цікаўлюся табой не як свяшчэннік, а як мужчына.
— Святы ойча!
— Проста жах, праўда? — Ён усміхнуўся. — Павер мне, яны гэтак і скажуць. Бачыш, Мэгі, ты ўжо не дзіця, а дарослая дзяўчына. Толькі яшчэ не навучылася хаваць сваіх добрых пачуццяў да мяне, і, калі б я пры ўсёй кампаніі падышоў да цябе і стаў гаварыць з табой, ты б пазірала на мяне такімі вачамі, што людзі маглі б няправільна зразумець.
Мэгі неяк дзіўна паглядзела на яго — позірк яе раптоўна зрабіўся чужы, непранікальны, потым яна рэзка адвярнулася, і цяпер айцец Ральф бачыў толькі яе профіль.
— Так, разумею. Раней я гэтага па дурасці не разумела.
— А цяпер ці не пара табе ўжо вяртацца дадому. Вашы яшчэ, напэўна, спяць, але калі хто-небудзь паднімецца ў звычайны час, табе не паздаровіцца. I нікому нельга гаварыць, што ты была са мной, Мэгі, нават сваім.
Мэгі паднялася з травы і пільна паглядзела на айца Ральфа.
— Іду, святы ойча. Вось калі б усе ведалі вас лепш, ніхто такога пра вас ніколі б не падумаў. З вамі гэтага не бывае, праўда ж?
Чамусьці яе апошнія словы прычынілі яму боль, востра ўкалолі ў самае сэрца — так балюча не ранілі самыя ядавітыя насмешкі Мэры Карсан.
— Так, Мэгі, твая праўда. Са мной гэтага не бывае. — Ён ускочыў на ногі, крыва ўсміхнуўся. — Напэўна, табе дзіўным здалося б, калі б я сказаў, што хацеў бы, каб і са мной такое бывала. — Ён правёў рукой па лбе. — He, нічога такога я не хачу! Ідзі, Мэгі, дамоў, ідзі дамоў!
Твар яго зрабіўся сумны.
— Усяго добрага, святы ойча!
Ён узяў яе рукі ў свае, нахіліўся і пацалаваў іх.
— Усяго добрага, мілая Мэгі.
Ён глядзеў ёй услед: вось яна ідзе між магіл, пераступае цераз бар’ер агароджы, пачынае памалу аддаляцца — зграбная, па-жаночы прывабная, нейкая незямная. Попел ружаў...
— Вельмі трапная назва, — сказаў ён мармуроваму анёлу.
Калі айцец Ральф крочыў па поплаве назад, аўтамабілі ўжо з рокатам пакідалі Драгеду — баль скончыўся. У зале, хістаючыся ад рому і стомленасці, музыканты складалі свае інструменты, змораныя пакаёўкі і нанятая прыслуга стараліся хоць крыху прыбраць. Убачыўшы місіс Сміт, айцец Ральф дакорліва пакруціў галавой: