Але Джэк паспеў раней, за ім — Боб, і абодва перагарадзілі дарогу жанчынам, як толькі яны, праехаўшы апошнія ярды жывой, нявыпаленай зямлі, апынуліся каля таго месца, дзе пачаўся пажар.
— He ідзі туды, мама, — сказаў Боб, калі Фія злезла з каня.
Джэк падышоў да Мэгі, узяў яе за плечы.
Дзве пары шэрых вачэй скіраваліся на іх — у вачах гэтых было не замяшанне ці спалох, а разуменне, і, здавалася, не трэба ўжо было нічога тлумачыць.
— Пэдзі? — чужым голасам запыталася Фія.
— I Сцюарт.
Hi Боб, ні Джэк не адважыліся ўзняць вочы на маці.
— Сцюарт? Сцю? Як гэта Сцю? Што ты кажаш! Божачка, што ж гэта, што здарылася? Толькі не абодва, не!
— Тату засцігнуў пажар. Ён загінуў. Сцюарт, напэўна, спудзіў вепра, і той накінуўся на яго. Ён застрэліў звера, але вепр упаў проста на Сцюарта і прыдушыў. Сцю таксама памёр, мама.
Мэгі пранізліва закрычала і стала вырывацца з рук Джэка, а Фія быццам скамянела ў запэцканых сажай і крывёй руках Боба, вочы яе ашклянелі.
— Гэта ўжо занадта, — нарэшце сказала Фія і паглядзела на Боба, па яе твары беглі струменьчыкі дажджу, рассыпаныя пасмы валасоў залатымі ручайкамі абвівалі шыю. — Пусці мяне да іх, Боб. Я жонка аднаго і маці другога. Ты не можаш мяне трымаць, не маеш права. Пусці мяне да іх.
Мэгі прыціхла ў абдымках Джэка, апусціла галаву яму на плячо. Фія пайшла па чорным ламаччы, Боб трымаў яе за стан, і Мэгі праводзіла іх позіркам, але не варухнулася. З-за цёмнай пялёнкі дажджу выступіў Х’югі, Джэк кіўнуў яму галавой у бок маці і Боба.
— Ідзі за імі, Х’югі, не пакідай іх. Мы з Мэгі едзем у Драгеду па павозку. — Ён выпусціў з рук Мэгі, дапамог ёй сесці на яе буланую. — Едзем, Мэгі, хутка зусім сцямнее. Нельга ж пакідаць іх тут на ўсю ноч, а яны з месца не скрануцца, пакуль мы не вернемся.
Hi на падводзе, ні на лёгкай калясцы праехаць было немагчыма — колы вязлі ў гразі; нарэшце Джэк і стары Том ланцугамі прычапілі ліст рыфленага жалеза да вупражы двух ламавых коней, Том верхам на племянным кані вёў гэтую запрэжку за повад, а Джэк ехаў наперадзе і свяціў самым вялікім ліхтаром, які толькі знайшоўся ў Драгедзе.
Мэгі засталася дома, сядзела ў гасцінай перад камінам, а місіс Сміт марна ўгаворвала яе паесці, і слёзы цяклі па твары старой аканомкі, балюча было глядзець на маўклівае, затоенае гора, якое дзяўчына не ўмела сцішыць рыданнямі. Раптам з параднага ўвахода пачуўся стук дзвярнога малатка, і місіс Сміт павярнулася і пайшла адчыняць, па дарозе ніяк не магла даўмецца, хто ж гэта дабраўся да іх у такое бездарожжа, і, як заўсёды, дзівілася, з якой хуткасцю разносяцца весткі праз многія і многія мілі, што аддзяляюць у гэтым маланаселеным краі адну сялібу ад другой.
На верандзе ў цыратовым плашчы паверх касцюма для верхавой язды стаяў айцец Ральф, наскрозь прамоклы і заляпаны граззю.
— Дазволіце ўвайсці, місіс Сміт?
— Ох, святы айцец! — ускрыкнула аканомка і, на вялікае здзіўленне свяшчэнніка, кінулася яму на грудзі. — Як вы даведаліся?
— Місіс Кліры паведаміла мне тэлеграмай — аканом заўсёды трымае ў курсе прадстаўнікоў уладальніка, і я вельмі ўдзячны ёй за паслугу. Архібіскуп ды Канціні-Верчэзе дазволіў мне паехаць. Вось імечка, га? А мне, паверце, даводзіцца вымаўляць яго па сто разоў на дзень. Я паляцеў самалётам. Пры пасадцы ён дзюбнуўся носам у балота і перакуліўся, так што, яшчэ не ступіўшы на зямлю, я ўжо зразумеў, як яе развезла. Прыгожы мой, міленькі Джылі! Я пакінуў чамадан у айца Уоці, выпрасіў каня ў шынкара з «Імперыяла», ён прыняў мяне за вар’ята і пабіўся аб заклад, што я загразну на паўдарозе. Ну годзе, місіс Сміт, не трэба плакаць! Дарагая мая, пажар хоць і страшны, але гэта яшчэ не канец свету! — Усміхаючыся, ёр паляпаў старую па плячах, якія ўздрыгвалі ад рыданняў. — Я ўсё стараюся вас суцешыць, а вы нават не слухаеце. Прашу вас, не плачце.
— Значыць, вы нічога не ведаеце, — праз слёзы сказала місіс Сміт.
— Чаго? Чаго я не ведаю? Што такое... што здарылася?
Твар айца Ральфа раптам збялеў, ён адштурхнуў аканомку і крыкнуў:
— Дзе Мэгі?
— У гасцінай. Місіс Кліры яшчэ там, на выгане, з нябожчыкамі. Джэк з Томам паехалі па іх. Ох, святы ойча, хоць я і веру ў бога, але іншы раз не хочучы падумаеш, што ён бывае занадта жорсткі. Ну чаму ён узяў адразу абодвух?
Але айцец Ральф ужо яе не слухаў, паспешліва крочыў у гасціную, сцягваючы на хаду з сябе плашч, пакідаючы мокрыя, брудныя сляды на падлозе.
— Мэгі! — сказаў ён, падышоў да дзяўчыны і апусціўся на калені каля яе крэсла, мокрымі рукамі сціснуў яе зледзянелыя рукі.
Мэгі саслізнула з крэсла, прынікла да свяшчэнніка, прыпала галавой да прамоклай наскрозь кашулі і заплюшчыла вочы — наперакор болю і гору яна адчула сябе шчаслівай, і ёй захацелася, каб гэтае імгненне доўжылася вечна. Ён прыехаў, гэта доказ яе ўлады над ім, усё ж такі яна перамагла.
— Я мокры да ніткі, мілая Мэгі, ты прамокнеш, — прашаптаў ён, прытуліўшыся шчакой да яе валасоў.
— Ну і хай. Вы прыехалі!
— Прыехаў. Хацеў пераканацца, што ты жывая і здаровая, адчуў, што я тут патрэбны, павінен убачыць усё сваімі вачамі. Ах, Мэгі, і бацька твой, і Сцю! Як гэта здарылася?
— Бацьку заспеў пажар, і Сцю яго знайшоў. А яго самога забіў вепр, зваліўся на яго, калі ўжо Сцю яго падстрэліў. Джэк з Томам паехалі, каб іх прывезці сюды.
Айцец Ральф нічога больш не гаварыў, толькі абнімаў Мэгі і закалыхваў, як маленькую, і нарэшце жар каміна крыху падсушыў яго кашулю і валасы, і ён адчуў, што з дзяўчыны пачало сыходзіць здранцвенне. Тады ён узяў яе за падбародак, прыўзняў ёй галаву, пакуль яна нарэшце не глянула на яго, і, не думаючы, пацалаваў. Падсвядомы парыў, народжаны не страсцю, проста міжвольны адказ на тое, што ён убачыў у гэтых шэрых вачах. Як нейкі безасабовы абрад, своеасаблівае прычасце. Рукі Мэгі слізганулі пад яго рукамі і сашчапіліся ў яго за спінай; ён мімаволі зморшчыўся, прыдушана войкнуў. Мэгі крышачку адхінулася ад яго.
— Што з вамі?
— Відаць, пры пасадцы выцяўся аб нешта рэбрамі. Самалёт урэзаўся па самы фюзеляж у старую мілую гразь Джылі, нас добра-такі страсянула.
— Дайце пагляджу.
Упэўненымі пальцамі Мэгі расшпіліла на ім яшчэ вільготную кашулю, сцягнула рукавы, выцягнула яе з-пад пояса. Пад гладкай смуглай скурай крыху ніжэй рэбраў барвова-сіняй паласой з аднаго боку да другога цягнуўся страшны кровападцёк. У Мэгі перахапіла дыханне.
— Ох, Ральф! I з гэтым вы ехалі ад самага Джылі?
Як жа ж вам балела! А цяпер вам як? He млосна? Можа, у вас усярэдзіне што парвалася?
— Ды не, усё цэлае, і, пакуль я ехаў, нічога такога не адчуваў, шчыра кажу. Я вельмі спяшаўся сюды, каб на свае вочы ўбачыць, што з табою нічога не здарылася. Калі б было ўнутранае кровазліццё, яно, напэўна, даўно б ужо дало знаць аб сабе. Што ты, Мэгі, о божа, не трэба!
Нізка апусціўшы галаву, Мэгі асцярожна краналася губамі барвова-сіняга кровападцёка, далоні яе слізганулі па яго грудзях да плячэй, і адкрытая палкасць гэтага руху ашаламіла айца Ральфа. Узрушаны, спалоханы, намагаючыся што б там ні было вызваліцца, ён адштурхнуў яе галаву, але неяк так атрымалася, што Мэгі зноў апынулася ў яго абдымках, нібы змяінымі кольцамі абвіла, здушыла яго волю. Забыўся боль, забылася святая царква, забыўся бог. Ён знайшоў яе вусны, прагна раскрыў іх сваімі вуснамі, моцна прыціснуў яе да сябе, мацней, яшчэ мацней, і ўсё ж не мог так зліцца з ёю, каб сцішыць, наталіць магутны, неадольны парыў. Мэгі падставіла яму шыю, агаліла плечы, скура там была халаднаватая, пяшчотная, больш шаўкавістая, чым атлас; і яму здалося — ён тоне, апускаецца ўсё глыбей і глыбей, задыхаецца, бездапаможны. Яго натуральная чалавечая сутнасць прыдушыла ўсю істоту, страшным цяжарам крышачы душу, і цёмнае застаялае віно яго пачуццяў раптам хлынула на волю. Ён гатовы быў зарыдаць, апошнія кроплі жадання выціснуліся з яго пад гнётам чалавечай сутнасці, і ён адарваў рукі Мэгі ад свайго нікчэмнага цела, сеў на ступні, звесіў галаву, быццам засяродзіў усю ўвагу на сваіх дрыготкіх руках, што ўпалі на калені. Што ж ты зрабіла са мной, Мэгі, і што яшчэ зробіш, калі я табе паддамся?
— Я люблю цябе, Мэгі, і заўсёды буду любіць. Але я свяшчэннік, я не магу... проста не магу!