Мэгі адклала пісьмо. Ён ведае, ведае! Нарэшце ён ведае. Што ён падумаў, ці дужа засмуціўся? Чаму, чаму ён штурхнуў яе на гэта? Нічога добрага з гэтага не выйшла. Яна не любіць Люка і ніколі не палюбіць. Люк — проста падмена, у яе ад яго будуць дзеці, падобныя на тых, якіх даў бы ёй Ральф дэ Брыкасар. Божа, ну і заблыталася ж яна!
Архіепіскап ды Канціні-Верчэзе адмовіўся ад прапанаваных яму пакояў у афінскай рэзідэнцыі вышэйшых царкоўных улад, аддаў перавагу гасцініцы, дзе пасяляюцца звычайныя цывільныя. У Афіны ён прыехаў па справе важнай і вельмі далікатнай: даўно ўжо трэба было абмеркаваць сякія-такія пытанні з князямі грэчаскай праваслаўнай царквы — да яе, як і да рускай праваслаўнай царквы, Ватыкан ставіўся намнога прыхільней, чым да царквы пратэстанцкай. Урэшце, праваслаўе — гэта плынь, а не ерась; у праваслаўі, як і ў рымскай каталіцкай царкве, архіепіскапы атрымліваюць у спадчыну свой сан па простай лініі ад самога святога Пятра.
Архіепіскап ведаў, што гэтая паездка — своеасаблівае выпрабаванне: у выпадку поспеху яна стане новаю прыступкаю яго кар’еры, і ў Рыме яго чакае пасада вышэйшая. Немалою перавагаю аказаліся і яго здольнасці да моваў, ён свабодна гаварыў па-грэчаску, гэта і перацягнула шалю на яго карысць. Яго выклікалі з такое далечы, з Аўстраліі, і ў Афіны прывезлі самалётам.
I, безумоўна, немагчыма было б не ўзяць з сабою епіскапа дэ Брыкасара, за мінулыя гады ды Кандіні-Верчэзе прывык усё болей давярацца гэтаму дзіўнаму чалавеку. Гэта ж папраўдзе другі Мазарыні! Параўнанне вельмі прыемнае, бо архіепіскап захапляўся кардыналам Мазарыні намнога болей, чым кардыналам Рышэлье. Ральф увасабляў усё, што цэніць святая рымская царква ў сваіх вышэйшых саноўніках. Ён непахісна цвёрды як у веры, так і ў маралі: у яго жывы гнуткі розум і непранікальны твар; дый асаблівы дар: ён заўсёды ўмее спадабацца людзям, незалежна ад таго, прыемныя яны яму ці агідныя, згодзен ён з імі ці разыходзіцца ў поглядах. Ён не падліза, а праўдзівы дыпламат. Калі часцей напамінаць тым, хто мае ўладу ў Ватыкане, ён, бясспрэчна, далёка пойдзе. I гэта вельмі прыемна будзе яго высокапраасвяшчэнству ды Канціні-Верчэзе, які зусім не жадае расстацца з прападобным дэ Брыкасарам.
Было вельмі горача, але пасля вільготнае духаты Сіднея сухая спякота Афінаў ані не гняла епіскапа Ральфа. Як заўсёды, у сутане, у брыджах і ботах для верхавой язды, ён імкліваю хадою падымаўся па камяністай дарозе ўгару, да Акропаля, цераз хмурыя Прапілеі, міма Эрэхтэёна, яшчэ вышэй, па камянях, на якіх коўзаліся ногі, да Парфенона і далей, да рэшткаў сцяны, якая агароджвала Акропаль.
Тут, на вяршыні, дзе вецер развяваў яго чорныя, цяпер ужо з сівізною на скронях, кучары, ён прыпыніўся і азірнуў белы горад і за ім — залітыя сонцам узгоркі і чыстую, дзіўную сінь Эгейскага мора. Каля ног айца Ральфа ляжала Плака з кавярнямі на плоскіх дахах дамоў і калоніямі мастакоў, збоку на скале раскінуліся ярусы велізарнага амфітэатра. Удалечыні бачыліся рымскія калоны, крэпасці крыжакоў, венецыянскія замкі, але ніводнага следу туркаў. Дзіўны народ гэтыя грэкі. Трэба ж было так ненавідзець тых, хто кіраваў імі сем стагоддзяў засаб, каб, ледзь вызваліўшыся, бясследна сцерці з твару зямлі ўсе іх мячэці і мінарэты. I такі старажытны народ, такое слаўнае мінулае. Калі Перыкл адзеў у мармур вяршыню гэтае гары, нарманы — яго, Ральфа дэ Брыкасара, прашчуры — былі яшчэ дзікунамі ў звярыных шкурах, а Рым — проста вёскаю.
Толькі цяпер, на адлегласці адзінаццаці тысяч міль, пры думцы пра Мэгі першы раз да горла не падступіў плач. Але вяршыні гор на імгненне расплыліся перад вачыма, і ён не адразу авалодаў сабою. Як жа мог ён яе вінаваціць, ён жа сам сказаў ёй, каб яна выходзіла замуж! I ён адразу зразумеў, чаму яна вырашыла гэта ад яго схаваць: не хацела, каб ён сустрэўся з яе мужам, меў дачыненне да яе новага жыцця. Яму дык раней думалася, што яна, выйшаўшы замуж, паселіцца калі не ў самой Драгедзе, дык у Джыланбаўне, будзе і пасля жыць непадалёку, а ён будзе ведаць, што яна жывая і здаровая, ні ў чым не мае нястачы і нішто ёй не пагражае. Але варта было задумацца — і зразумеў: якраз гэтага яна і не хацела. He, пэўна ж, не магла яна не паехаць — і, пакуль яна замужам за гэтым Люкам О’Нілам, яна не вернецца. Боб сказаў, яны збіраюць грошы, хочуць купіць зямлю ў Заходнім Квінслендзе, і гэтая навіна прагучала як пахавальны звон. Мэгі вырашыла не вяртацца. Для яго, для Ральфа дэ Брыкасара, яна памерла.
Але ці шчаслівая ты, Мэгі? Ці не крыўдзіць цябе муж? Ці любіш ты яго, гэтага О’Ніла? Што ён за чалавек, чаму ты памяняла мяне на яго? Чым ён, просты аўчар, так табе спадабаўся, што ты аддала перавагу яму, а не Інэку Дэвісу, не Лаяму О’Рорку, не Аластэру Маккуіну? Можа, ты не хацела, каб я ўведаў яго, каб іменна я мог параўноўваць? Ці хацела прычыніць мне боль, хацела мне адплаціць? Але чаму ў вас няма дзяцей? Чаму твой муж ездзіць па ўсім Квінслендзе, як валацуга, а цябе пасяліў у сваіх сяброў? He дзіва, што ў цябе яшчэ няма дзяцей, — муж з табою амаль не бывае. Чаму гэтак, Мэгі? Чаму ты выйшла за гэтага О’Ніла Люка?
Ён павярнуўся, спусціўся з Акропаля, пайшоў па шумных, людных вуліцах Афінаў. Непадалёку ад вуліцы Еўрыпіда раскінуўся пад адкрытым небам рынак; тут ён пачакаў, зачараваны гэтым відовішчам: стракаты натоўп, вялізныя кашы з вострым пахам на сонцы рыбы, вывешаныя вобак вязанкі гародніны і вышытыя бліскаўкамі туфлі; яго пацяшалі жанчыны — дочкі зусім іншае культуры, якая самой сутнасцю сваёй адрозніваецца ад пурытанства, у якім выхаваны быў ён, епіскап дэ Брыкасар, яны адкрыта, не саромеючыся, любаваліся ім. Калі б у гэтых зачараваных паглядах і шчабятлівых галасах быў дамешак юру (ён не ўмеў падабраць іншага слова), гэта яго бязмежна бянтэжыла б, але не, захапленне выклікана іншым пачуццём, тут проста аддаюць даніну незвычайнай красе.
Гасцініца, дзе яны пасяліліся, раскошная і дарагая, знаходзілася на плошчы Амонія. Архіепіскап ды Канціні-Верчэзе сядзеў перад адчыненымі дзвярыма на балкон, апанаваны думкамі; калі ўвайшоў епіскап дэ Брыкасар, ён падняў галаву і ўсміхнуўся.
— Якраз у пару, Ральф. Я хацеў бы памаліцца.
— Я думаў, што ўсё ўладкавана. Хіба што-небудзь нечакана ўскладнілася, ваша высокапраасвяшчэнства?
— Крыху іншае. Я атрымаў сёння пісьмо ад кардынала Мантэвердзі, ён перадае пажаданні ад яго святасці папы.
У епіскапа Ральфа ад трывогі напяліся плечы і пахаладнела патыліца.
— Якія?
— Як толькі перагаворы тут скончацца, — а яны ўжо скончыліся, — я павінен явіцца ў Рым. Мяне чакае кардынальскі сан, і надалей мне выпадае служыць у Рыме, непасрэдна пры яго святасці.
— А я?
— Вы становіцеся архіепіскапам дэ Брыкасарам і вяртаецеся ў Аўстралію, каб замяніць мяне на пасадзе намесніка папы.
Цяпер айца Ральфа кінула ў жар, нават вушы пачырванелі. Яго, не італьянца, ушаноўваюць пасадаю папскага легата! Нечуваны гонар! О, можаце не сумнявацца, ён яшчэ стане кардыналам!
— Зразумела, спачатку вы атрымаеце пэўную падрыхтоўку і наказы ў Рыме. На гэта пойдзе каля паўгода, і гэтыя паўгода я буду з вамі, пазнаёмлю вас са сваімі сябрамі. Я хачу, каб яны ведалі вас, бо пройдзе час, і я вас выклічу, Ральф, і вы станеце маім памочнікам у Ватыкане.
— Як мне вам дзякаваць, ваша высокапраасвяшчэнства! Гэта ж вам я абавязаны такім высокім гонарам!
— Дзякуй богу, у мяне хапае розуму разгледзець чалавека здатнага, які не павінен марнець у невядомасці. А цяпер укленчым, Ральф, і памолімся. Вялікая ласка божая.
Пацеры і трэбнік епіскапа Ральфа ляжалі на суседнім століку; дрыжачаю рукою пацягнуўся ён па пацеры і незнарок згроб трэбнік на падлогу. Трэбнік разгарнуўся на сярэдзіне. Архіепіскап бліжэй быў — ён падняў кніжку і з цікаўнасцю паглядзеў на нешта карычневае, сухое і тонкае, што было некалі ружаю.
— Такое дзіва! Чаму вы гэта хаваеце? Што гэта, памяць пра радзіму ці, можа, пра маці?
Праніклівыя вочы, вочы, якіх не ашукаеш хітрасцю і выкрутамі, упіліся ў Ральфа, і ўжо не паспець было схаваць хвалявання і спалоху.
— He, — сказаў ён і зморшчыўся. — Пра маці ўспамінаць я не хачу.
— Але, пэўна, гэтая кветка многае вам значыць, калі вы так беражліва хаваеце яе ў самай дарагой вам кнізе. Дык пра што ж яна вам гаворыць?