— Давайце я вам запалю, — прапанавала Эн.
Ральф узяў у яе прыкураную цыгарэту.
— А дзе Мэгі? — папытаўся ён. — Дзякуй. Даруйце, не здагадаўся, закурыце, калі ласка, і вы.
— Мэгі ў ад’ездзе. Яна ж так і не акрыяла пасля родаў, а калі пачаліся дажджы, ёй стала зусім блага. I мы з Людвігам выправілі яе на два месяцы адпачываць. Яна вернецца прыкладна да першага сакавіка, яшчэ сем тыдняў засталося.
З першых слоў Эн заўважыла ў ім рэзкую перамену — нібыта адразу рассеяліся яго надзеі, ашукала доўгачаканая радасць. Ён цяжка ўздыхнуў.
— Ужо другі раз я прыязджаю развітацца — і не застаю яе. Тады, перад Афінамі, і вось зноў. Тады я выязджаў на год, а магло здарыцца, што затрымаўся б намнога болей, тады я і сам не ведаў. З таго часу, як загінулі Пэдзі і Сцюарт, я ні разу не быў у Драгедзе, а тут зразумеў — не Мэгі я паехаць з Аўстраліі, не пабачыўшы Мэгі. I аказалася, яна выйшла замуж і яе ўжо няма ў Драгедзе. Хацеў паехаць за ёю ўслед, але ж гэта было б несумленна ў дачыненні да яе і да Люка. А цяпер я прыехаў, бо ведаю — не магу я нашкодзіць таму, чаго не існуе.
— Куды вы едзеце?
— У Рым, у Ватыкан. Кардынал ды Канціні-Верчэзе цяпер займае пасаду кардынала Мантэвердзі, які нядаўна памёр. I, як я і прадбачыў, ён бярэ мяне да сябе. Гэта вялікі гонар, ды не толькі гонар. Я не магу адмаўляцца.
— I надоўга вы едзеце?
— Баюся, вельмі надоўга. У Еўропе шугае вайна, хоць адсюль нам здаецца, што гэта вельмі далёка. Рымская каталіцкая царква мае патрэбу ў кожным сваім дыпламаце, а дзякуючы кардыналу, ды Канціні-Верчэзе мяне лічаць дыпламатам. Мусаліні цесна звязаны з Гітлерам, адзін аднаго вартыя, і Ватыкан вымушаны неяк аб’ядноўваць процілеглыя светапогляды — каталіцкую веру і фашызм. Задача не з лёгкіх. Я свабодна гавару па-нямецку, пакуль быў у Афінах — авалодаў грэчаскаю, пакуль жыў у Рыме — авалодаў італьянскаю. У дадатак, бегла гавару па-французску і па-іспанску. — Ён уздыхнуў. — У мяне заўсёды былі здольнасці да моваў, і я свядома іх развіваў. I цяпер мяне абавязкова перавядуць адсюль.
— Што ж, ваша праасвяшчэнства, калі толькі вам не заўтра на параход, то вы яшчэ можаце пабачыцца з Мэгі.
Гэтыя словы вырваліся ў Эн раней, чым яна паспела падумаць, што гаворыць; дый чаму б Мэгі не пабачыцца з ім разок перад ад’ездам, тым болей калі ён і праўда едзе надоўга?
Ральф павярнуў галаву і паглядзеў на яе. Прыгожыя сінія вочы глядзяць незалежна, але так разумна, так пранікнёна, гэтага чалавека не ашукаеш. Ведама, ён прыроджаны дыпламат! I добра разумее сэнс яе слоў і ўсе яе патаемныя пабуджэнні. Затаіўшы дыханне, Эн чакала адказу, але ён доўга маўчаў — сядзеў і глядзеў паўзверх ізумруднага гушчару трыснягу на паўнаводную раку і, здаецца, забыўся пра малую, якая спала ў яго на руках. Эні зачаравана разглядала яго збоку — лінію павека, просты нос, загадкава сціснутыя губы, упарты падбародак. Якую сілу збіраў ён у душы, азіраючы гэтую даль? Якою складанаю меркаю вымяраў любоў, жаданне, абавязак, разважлівасць, волю, палкую тугу, што пераважыць у гэтым проціборстве? Ён паднёс да губ цыгарэту, пальцы ў яго дрыжалі — і Эн нячутна перавяла дух. Дык, значыць, яму не ўсё роўна.
Ральф маўчаў, мабыць, мінут дзесяць. Эн прыкурыла яшчэ адну цыгарэту, падала яму замест патухлага акурка. Ён і гэтую дакурыў да канца і ўсё не зводзіў вачэй з далёкіх гор, з чорных хмараў, што зноў згушчаліся ў небе, пагражаючы дажджом. Потым кінуў другі акурак услед за першым цераз парэнчы на верандзе і папытаўся самым звычайным роўным голасам:
— Дзе яна цяпер?
Цяпер была яе чарга задумацца — ад таго, што яна адкажа, залежыць яго рашэнне. Ці мае права чалавек наводзіць другіх на дарогу, якая невядома куды вядзе і невядома чым кончыцца? У яе адзін клопат — Мэгі, і, шчыра кажучы, яе ані не трывожыць, што стане з гэтым архіепіскапам. На свой лад ён не лепшы за Люка. Рвецца да нейкае свае вельмі мужчынскае мэты, і няма калі яму ці няма ахвоты паставіць на першае месца жанчыну; хапаецца за мару, гоніцца за прывідам, які, мусіць, толькі і жыве ў яго дзівацкай галаве. Прагне нечага не болей трывалага, чым вось гэты дым цукровага завода, што рассейваецца ў гэтым душным, прапахлым патакаю паветры. А яму болей нічога не трэба, і ён растраціць сябе і ўсё сваё жыццё на гэтую марную пагоню.
Як бы многа ні значыла яму Мэгі, здаровы сэнс яму не здраджваў. Нават дзеля Мэгі — а Эн ужо пачынала верыць, што ён любіць Мэгі болей за ўсё на свеце, апрача гэтай свае незразумелае мары, — не паставіць ён на карту магчымасць рана ці позна авалодаць тым, чаго так прагне. He, ад гэтага ён не адмовіцца нават дзеля Мэгі. I, значыць, калі сказаць яму, што Мэгі цяпер у якім-небудзь шматлюдным курортным атэлі, дзе яго, Ральфа дэ Брыкасара, могуць пазнаць, ён да яе не паедзе. Ён дык лепей за ўсіх разумее, што не застанецца незаўважаны ў любым натоўпе. Эн аблізала перасохлыя губы.
— У Мэгі домік на востраве Матлак.
— Дзе?
— На востраве Матлак. Гэта курорт каля праліва Уітсандзі, вельмі зацішны куточак. У гэтую пару года там не бывае ні душы. — I не вытрывала, дадала: — He трывожцеся, вас ніхто не ўбачыць!
— Вельмі ўцешна. — Ціхенька, асцярожна ён перадаў Эні соннае дзіця. — Дзякуй вам. — Ён пайшоў да лесвіцы. Потым азірнуўся, паглядзеў з хваляваннем, амаль з мальбою. — Вы глыбока памыляецеся. Я хачу толькі ўбачыць Мэгі, і болей нічога. Ніколі б я не зрабіў нічога такога, што можа загубіць яе душу.
— I вашу таксама, праўда? Што ж, едзьце пад выглядам Люка О’Ніла, яго там чакаюць. Тады ні вам, ні Мэгі напэўна няма чаго баяцца скандалу.
— А раптам ён таксама прыедзе?
— I не падумае. Ён выправіўся ў Сідней і не вернецца да сакавіка. Пра тое, што Мэгі на Матлаку, ён мог дазнацца толькі ад мяне, а я яму пра гэта не сказала, ваша праасвяшчэнства.
— А Мэгі чакае Люка?
— О не! — Эн нявесела ўсміхнулася.
— Я нічым не хачу ёй нашкодзіць, — настойліва сказаў Ральф. — Я толькі хачу ненадоўга ўбачыць яе, вось і ўсё.
— Я гэта добра ведаю, ваша праасвяшчэнства. Але папраўдзе вы зрабілі б ёй куды меней шкоды, калі б хацелі большага, — сказала Эн.
Калі старая Робава машына, чмыхаючы і лапочучы, пад’ехала па дарозе, Мэгі, як заўсёды, стаяла на верандзе і памахала яму рукою — знак, што ўсё ў парадку і ёй нічога не трэба. Роб прыпыніў машыну на звычайным месцы і толькі стаў заварочвацца, як з яе выскачыў чалавек у кашулі, шортах і сандалях, з чамаданам у руцэ.
— Шчасліва, містэр О’Ніл! — крыкнуў, ад’язджаючы, Роб.
Але ніколі болей Мэгі не зблытае Люка О’Ніла і Ральфа дэ Брыкасара. Гэта не Люк — нават зводдаль, у вячэрніх прыцемках нельга памыліцца. I вось яна стаіць ашаломленая і глядзіць, як ідзе да яе па дарозе Ральф дэ Брыкасар. Ага, значыць, усё-такі яна яму жаданая? Інакш чаго б яму прыязджаць да яе ў такое месца пад імем Люка О’Ніла.
Яна аслупянела, не слухаліся ні ногі, ні розум, ні сэрца. Вось ён, Ральф, ён прыйшоў да яе, чаму ж яна нічога не адчувае? Чаму не бяжыць насустрач, не кідаецца яму на шыю, чаму няма тае бязмежнае радасці, калі забываешся пра ўсё на свеце? Вось ён, Ральф, а толькі ж ён у жыцці ёй і патрэбен — хіба яна не старалася цэлы тыдзень пераконваць сябе ў адваротным? Няхай ён будзе пракляты, хай будзе пракляты! Якога ліха ён заяўляецца якраз цяпер, калі яна стала нарэшце выцясняць яго калі не з сэрца, дык хоць з думак? А цяпер усё пачнецца нанава! Аглушаная, злосная, упацелая, яна стаяла і тупа чакала і глядзела, як ён, высокі, зграбны, падходзіць бліжэй.
— Добрага здароўя, Ральф, — сказала яна скрозь зубы, не гледзячы яму ў вочы.
— Добрага здароўя, Мэгі.
— Занясі свой чамадан у пакой. Хочаш чаю? — сказала яна, гэтаксама не гледзячы, і пайшла паперадзе яго ў гасцёўню.
— З задавальненнем вып’ю, — такім самым ненатуральным, нацягнутым тонам адазваўся Ральф.
Ён прайшоў за ёю на кухню і глядзеў, як яна завіхаецца — наліла з-пад крана гарачай вады ў чайнік на заварку, уключыла электрычны чайнік, дастала з буфета кубкі, сподачкі. Падала яму вялікую пяціфунтовую каробку пячэння, ён высыпаў на талерку прыгаршчы, другія. Электрычны чайнік закіпеў. Мэгі выплюхнула ваду з маленькага чайніка, заварыла свежага чаю. I пайшла з чайнікам і талеркаю пячэння ў гасцёўню, Ральф панёс за ёю сподачкі і кубкі.