— Што гэта, чорт дзяры, значыць, Джон? — дрыготкім голасам спытаў ён.
Маё сэрца ўпала.
— Гэта ККК, — адказаў я.
Бацька павярнуў канверт.
— Так і ёсць! — ускрыкнуў ён. — Тут напісаныя тыя самыя літары. Але што там над імі?
— Пакладзіце паперы на сонечны гадзіннік, — прачытаў я праз яго плячо.
— Якія паперы? Які сонечны гадзіннік? — перапытаў ён.
— Сонечны гадзіннік у садзе. Іншых тут няма, — адказаў я. — А наконт папераў... Мабыць, гэта тыя, якія дзядзька знішчыў.
— Цьху ты! — усклікнуў ён, узяўшы сябе ў рукі. — Мы жывем у цывілізаванай краіне, і няма чаго звяртаць увагу на такую дурасць. Адкуль прыйшоў ліст?
— З Дандзі, — сказаў я, паглядзеўшы на марку.
— Гэта проста нейкі бязглузды жарт, — сказаў бацька. — І што мне рабіць з гэтымі паперамі і сонечным гадзіннікам? Не варта і думаць пра такую лухту.
— І ўсё ж я б звярнуўся ў паліцыю, — прамовіў я.
— Каб яны з нас пасмяяліся? Ну не, дзякуй!
— Дык давайце я сам гэта зраблю!
— Не, я забараняю! Навошта падымаць шум праз нейкую дурасць?
Ён быў вельмі ўпарты, а таму спрачацца не мела сэнсу. Аднак мяне не пакідалі кепскія прадчуванні.
Праз тры дні бацька паехаў наведаць свайго старога сябра, маёра Фрыбадзі, які камандаваў адным з фартоў Портсдаўн-Хіла. Я быў гэтаму рады, бо думаў: чым далей ён ад дому, тым далей ад небяспекі. Аднак я памыліўся. На другі дзень пасля яго ад’езду я атрымаў тэлеграму ад маёра, які прасіў мяне не марудзячы прыбыць да яго. Бацька зваліўся ў адзін з глыбокіх крэйдавых кар’ераў, якіх па суседстве была вялікая колькасць, і цяпер з праломленым чэрапам ляжаў без прытомнасці. Я паспяшаў да яго, але ён памёр, так і не ачуняўшы. Як выявілася, ён у прыцемках вяртаўся з Фарэхема, а з прычыны таго, што мясцовасці ён не ведаў, а шахта не была абнесеная агароджай, прысяжныя не вагаючыся вынеслі вердыкт: смерць ад няшчаснага выпадку. Нягледзячы на тое, што я ўважліва вывучыў усе звязаныя з яго смерцю абставіны, я так і не знайшоў аніводнага доказу, які пацвярджаў бы забойства. Не засталося ні прыкметаў гвалту, ні слядоў на зямлі, нічога не скралі, ніхто не заўважыў на дарогах нікога падазронага. І тым не менш, не варта і казаць, што я страціў спакой і быў амаль упэўнены, што ён трапіў у пастаўленую кімсьці пастку.
Вось у такіх злавесных абставінах я і атрымаў сваю спадчыну. Вы можаце спытаць мяне, чаму я ад яе не пазбавіўся. І я адкажу, што гэта не мае сэнсу. Я ўпэўнены, што беды нашае сям’і нейкім чынам звязаныя з якімсьці выпадкам у жыцці дзядзькі і што небяспека будзе ісці за мною з дому ў дом.
Мой бедны бацька памёр у студзені 1885 году, і з таго часу мінула два гады і восем месяцаў. Увесь гэты час я спакойна пражыў у Хоршэме і пачаў ужо спадзявацца, што пракляцце пераследавала толькі старэйшае пакаленне і больш не будзе турбаваць нашую сям’ю. Але я зарана расслабіўся і пачаў радавацца жыццю: учора ранкам на мяне абрынуўся той самы ўдар, што і на майго бацьку.
Тут малады чалавек дастаў з кішэні свайго плашча скамечаны канверт і, вярнуўшыся да стала, вытрас з яго пяць высахлых апельсінавых зярнятак.
— Вось і канверт, — сказаў ён. — Паштовая марка лонданская — усходні раён. А ўсярэдзіне — такое самае пасланне, якое атрымаў мой бацька перад смерцю: тры літары К і далей — “Пакладзіце паперы на сонечны гадзіннік”.
— І што вы зрабілі? — спытаў Холмс.
— Нічога.
— Нічога?
— Я, шчыра кажучы, адчуваю сябе зусім бездапаможным, — сказаў ён, закрыўшы твар тонкімі бледнымі рукамі, — я быццам той трусік, якога ўсё мацней сціскае ў сваіх абдоймах змяя. Мне здаецца, што я трапіў у палон да непераадольнага і няўмольнага зла, якое нельга прадбачыць і ад якога нельга абараніцца.
— Ну, ну! — усклікнуў Шэрлак Холмс. — Вам трэба дзейнічаць, дружа, іначай вы прапалі. Вас могуць уратаваць толькі рашучыя дзеянні. Няма часу адчайвацца.
— Я звяртаўся ў паліцыю.
— І што?
— Яны выслухалі маю гісторыю з усмешкай. Інспектар, я ўпэўнены, вырашыў, нібыта ўсе гэтыя лісты — не больш чым жарт, а смерці маіх блізкіх і праўда былі няшчаснымі выпадкамі, зусім не звязанымі з пагрозлівымі лістамі, — як і пастанавілі прысяжныя.
Холмс патрос у паветры сціснутымі кулакамі і ўскрыкнуў:
— Неверагодная абмежаванасць!
— Аднак яны камандзіравалі да мяне аднаго паліцэйскага, які будзе дзяжурыць у маім доме.