Гаспадыня здзіўлена паглядзела на яго — ці не жартуе, чаго пытаецца, быццам і сам не ведае. Быць таго не можа, каб не ведаў...
— Ды травень ужо вуняка на вуліцы. Усё цвіце, хіба ж сам не бачыш?.. І зіма прайшла. А ты як жа без адзежыны, без яды, без пасцелі? Дзе ж ты прападаў столькі часу?
Толькі цяпер Антон убачыў, што над яго галавой схіліліся яблыневыя галіны — усе ў квецені. І гудуць у іх пчолы.
— Не можа таго быць! — усхапіўся з месца Тонік, адчуў, як гарачыня ўдарыла ад хвалявання ў твар. — Мяне не было шэсць месяцаў?!
— Так, Тонік, так. Паўгода не было цябе. І жонка твая прыязджала. І з працы тваёй. Я ім кажу, што ўзяў стрэльбу і падаўся на паляванне. Мяне следчы не раз дапытваў, судовую справу па табе адкрылі — каб шукаць цябе.
Ён абхапіў галаву рукамі, зажмурыўся. Не ведаў, як аднесціся да пачутага.
Яна ўзяла рэчавы мяшок, дастала некрануты харч, яшчэ болей падзівілася, развяла рукамі:
— Нічагусенькі не разумею — дык ты ж да яды не дакрануўся... Як жа ты выжыў, калі нічога не еў?!
Клімовіч зноў сеў на прыступкі ганка, абыякава сказаў:
— Еў я, Наста, і піў. І ў цёплай пасцелі спаў. Усё было добра.
— То дзе ж гэта ты быў, што там у цябе ўсё было? Мо гасцяваў у каго, прызнавайся?
Наста павесялела ўжо, калі прайшоў першы сполах, калі пераканалася, што не прывід перад ёю, а яе госць, што прыехаў да Апанаса і да яе, бо лічыла сябе вінаватай, што адпусціла яго перад Пакровай у лес. А ён з'явіўся як ні ў чым не бывала, як учора і выйшаў ад яе... Дзівосы...
— Не, Наста, я быў там, дзе ўжо ніколі не змагу пабыць. Быў там, дзе ніхто пабыць не можа. Скажы яшчэ, Наста, а ці паправіўся Чэрчыль?
Жанчына перасмыкнула вуснамі:
— Не, галубец... Няма нашага Чэрчыля. Даўно няма. Адразу ж, тады, як ты пайшоў, перад абедам падаўся да тоўстага дуба — там і спруцянеў. Забраў яго гаспадар з сабою. Сумна мне без яго, надта сумна... Шкада, Тонік, што цябе тады не было на дзевяціны і на саракавіны... Шмат тады народу прыйшло памянуць майго Апанаса...
— Я з ім там бачыўся. І з Чэрчылем. Апанас і там лесніком, вартаўніком яшчэ пры Вялікай Хаце. Кажа, што жывецца добра, не скардзіцца...
— Мне нічога не перадаваў, Тонік? — цікаўна зазірнула яму ў вочы жанчына, шчыра паверыўшы ў яго словы.
Ён уздыхнуў:
— Не, Наста, доўга нам пагаварыць не выпадала... Словам-другім і перакінуліся. Ён усё шукаў нешта, зазіраў усюды, ды не мог адшукаць... А Чэрчыль у будку зайшоў і не вылазіў адтуль; казаў Апанас, што натаміўся вельмі, бегаючы па лесе...
— Калі шукаў, то добра. Я ведаю, што ён шукаў... Ці каго.
— Я цяпер яго памянуць хачу, Наста. Налі кроплю...
Яна прынесла яму поўную шклянку на ганак, і ён нагбом выпіў усё, да дна. Апанасава самагонка была моцнай і чыстай. Апякла ўсё ўсярэдзіне, як агню глынуў.
Прыкусіў цыбулінай, панюхаўшы скарыначку хлеба.
Не распранаючыся лёг на канапу ў сенцах.
Заснуў адразу. І снілася яму леснічоўка на Зялёным востраве за Бронькай. І высокі дуб. І Апанас з Чэрчылем. Быццам яны ўтрох ідуць па патаемных сцежках, а Чэрчыль забягае наперад, аддана зазірае ў вочы, як чакае нейкае паляўнічай каманды...
Не чуў, як над ім стала Наста, хітала скрушна галавой:
— Божа, Божа, пэўна ж, прыйшлося шмат перажыць чалавеку за гэтыя месяцы... Нейкі не такі вярнуўся, якім быў да гэтага, — ці то пастарэў, ці памаладзеў, не разабраць... Галава вуняка якая ўся белая, бы мукой прысыпаная... Сказаць жа забылася, што незнаёмая дзяўчына ўчора прыходзіла, сшытак нейкі перадала — з чорнымі вокладкамі. Янінай назвалася, сказала, што ведаеш яе і як Ліцвінію... Адкуль мог яе ведаць — нетутэйшая ж, і гамонка не такая, і апранаха на ёй не нашая... Ну, ды Бог з ім, як кажуць, вам, маладым, відней... Не забыць бы аддаць, як прачнецца. А, во яшчэ... Трэба ж адбіць тэлеграму жонцы, што Антон прыйшоў. Прасіла ж, і з працы далі адрас...
Гаспадыня накрыла яго тонкай коўдрай у вялізныя квадраты. Доўга глядзела ў двор праз шыбы, думала пра нешта сваё. Уздыхнула, падалася да сваіх паўсядзённых клопатаў — порацца па гаспадарцы.
Доўга яшчэ ў яе хаце гарэла святло...
Ноччу пайшоў спорны травеньскі дождж. Зямля чакала яго, наталіла сваю смагу. У прыроды свае законы, сваё цячэнне жыцця і свае дажджы, якія жывяць і пояць прыход заўтрашняга дня...
Вельмі ж грымела — як у разгар лета. Аж шыбкі на верандзе звінелі — цененька і меладычна.
Але ўсяго гэтага Антон Клімовіч не чуў. Ён соладка і моцна спаў.
Побач з ім, на падваконніку, ляжаў агульны сшытак з чорнымі вокладкамі — дыярыуш яго знаходжання ў пякельным раі.
Сочы, санаторый «Беларусь»