І для мяне ўжо нічога не існавала навокал. Нават напарнік адплыў некуды ў шэрае бяздонне — толькі мора і бор, цішыня і спакой...
— Ты што, ачмурэў? — катурхае мяне ў грудзі Змітрок, просіць вярнуцца ў рэчаіснасць, зазірае ў вочы, спалохана дамагаецца дазнацца прычыну майго здранцвення — пэўна, думаў, што людскі натоўп адмоўна паўздзейнічаў на мяне і таму спалохаўся. — Што з табою, Антон? Прачніся. Усё ўжо ціха і спакойна. Я іх супакоіў, мірна ўсё абышлося...
— Што — «абышлося»? — я рабіў выгляд, што нічога не разумею, падстройваўся пад яго, каб развеяць яго думкі пра мяне, пра тое, што яму здалося-падалося...
— Уціхамірыўся ў рэшце рэшт бунт здатчыкаў посуду. Ім жа вечна не дагодзіш. Заўсёды мы вінаватыя. А што зробіш, калі не хапае той тары, скажы, шаноўны спадар, што?
— Нічога, — кручу адмоўна галавой, як ачомваюся ад нейкага наслання. — Няма тары-растабары, дзень ляжы — гуляй на нарах!
— Ты — малаток! — крычыць на вуха радасна Кісялёў, бачачы, што абудзіў мяне, вырваў з маўклівага стану. — І дзе ты так навучыўся складна гаварыць? У нас у камеры быў адзін такі, дык вершыкамі і гаварыў. Думалі, што псіх, але не, кацялок варыў. Сядзеў на нарах, а на волі кніжка вершыкаў выйшла. Дык ты мне яго і напомніў.
— Прыемна чуць... дзякую.
— Ды ты не крыўдзіся, галубе, — спахопліваецца Зміцер, напалоханы неабдуманым параўнаннем-прызнаннем, зазірае аддана ў вочы, хоча пераканацца, што не крыўдую на яго. — Мяўкнуў, не падумаўшы...
— Ладна. Лічы, што не чуў нічога. Што з табою паробіш?
Сам дзівіўся, як з ім размаўляў — гаварыў і сам сябе слухаў, — ці не заносіла мяне, ці не пераігрываў?
Напарнік пазачыняў усе дзверы. Выключыў усюды святло.
Да канца працоўнага дня заставалася з паўгадзіны.
Пацягнуў мяне Кіселькін у прыбудовачку — патаемнае наша месцейка. Усадзіў у княскае крэсла, на стале расставіў закусь, паналіваў няспешна ў келіхі віна — як чараваў над ім, як рытуал які язычніцкі здзяйсняў.
— Вып'ем, дружа! За што? За яшчэ адзін працоўны дзень, які мы пражылі. Мы тут як за амбразурай, а людзі, як Матросаў, кідаюцца на яе. За нашую працу нам павінны не толькі плаціць валютай, а яшчэ і ордэны даваць.
— Герояў Савецкага Саюза? — запытаўся з'едліва, адпіваючы пакрысе са шклянкі церпкае віно.
— Навошта? Я прысвойваў бы, напрыклад, ордэн мужных прыёмшчыкаў пляшак і слоікаў. У нас жа кожны дзень — подзвіг!
Дзынкнулі запознена келіхамі — высокімі, шклянымі, дзе толькі і расстараўся Зміцер? Закусвалі сыркамі і варанымі яйкамі, вэнджанай каўбасой і гуркамі.
— А я, прызнацца, думаў, што ты вальтануўся, яй-бо... Яны... яны паднялі вэрхал, вось-вось кулакі пусцяць, а ты ўсміхацца нечага пачаў. Як і не чуеш нічога. Мо ты і сапраўды нічога не чуў. Дак я... я хутчэй пачаў іх выганяць, наплёў, што ў цябе няшчасце, тое-сёе... Ну, сам разумееш...
— Разумею. Дзякую табе...
— Ды кінь ты, дробязі... Мне прыемна, што мы з табою паразумеліся. Да цябе быў, дак не прасыхаў — штохвілінна пад градусам. І мяне далучыў да гэтага.
— Між тым ісціна ў віне, — прамовіў я, каўцянуў зноў трохі.
Сябрук не здагадваецца, што ад гэтага віна ап'янець я не змагу, але раблю выгляд, што я «насёрбаўся», ледзьве варочаю языком, хітаю п'яна галавой...
— Раскажы пра сябе, — папрасіў нечакана Кісялёў, не дачакаўшыся, калі я сам пачну выварочваць яму душу. — А то ўжо амаль месяц мы трэмся з табою азадкамі адзін аб аднаго, пасябравалі нават, а пра цябе я — ну ні кропелькі не ведаю. Пра сябе ж я расказаў усё чысценька, нічога не ўтойваў. Ці не так?
— Так, Змітрачок, так. І дзякуй табе за тое.
— На здароўе, — хітае захмялелай галавой хлопец і ляпае мяне па плячы.
— Ды што табе расказваць — і сам не ведаю. Ляцеў у самалёце. Разбіўся. Пра тое, здаецца, марыла жонка. І таму, мусіць, не шкадуе. Раздзяліўся на дзве палавіны. Жыву цяпер у двух вымярэннях. Магу перакінуцца ў мінулае. Магу кінуцца ў будучае... Ды ці мала што я магу!
«Ёлупень! Што ты пляцеш? Ап'янеў? Ці з глузду з'ехаў?!»
Зміцер Кісялёў соладка спаў, прыхінуўшыся да сцяны русявай галавой. Вераніка пакутліва падымала слухаўку тэлефона, каб набраць нумар, але ёй перашкаджаў, замінаў дзявочы гонар — і яна зноў клала яе на месца. Добра, што і не званіла — не дазванілася б...
У акно нехта пастукаў. Раз, другі... Як ведаў, што мы знаходзімся ў памяшканні. Трохі счакаўшы, я падняўся і пайшоў у залу, дзе стаялі, прыстаўленыя адна да адной, пад самую столь, напоўненыя пляшкамі скрынкі — заўтра раніцай іх забяруць, а нам дадуць пустыя...
«Хто б то мог быць? І да каго — да мяне ці да Змітрака? Адкуль уведаў, што мы тут?..»