— Людміла, раскажыце мне пра Антона, — дакрануўся да халоднай, як быццам чужой рукі — з чорнай кропачкай каля костачкі, і адчуў, як яна ўздрыгнула, напруцілася (спалохалася, ці што?), — ведаў я яго добра толькі як салдата, у адным узводзе былі. Сувязістамі мы служылі. У пісьмах ён не расказваў мне пра свае няўдачы, ніколі не расказваў і пра сям'ю. Не ведаю чаму. Ды і перапісваліся мы рэдка — гады ў рады, як кажуць у нас на Палессі...
— Вы з Беларусі?
— А хіба вы не адчулі па маёй размове?
— Адчула, але ж... здзівілася толькі — прыехаў з Расеі, а гамонка паляшуцкая, амаль такая, як была ў Антона.
— Што ён за чалавек быў — таленавіты ці не вельмі, няўдачнік ці ўсё яму ўдавалася? Даўно збіраўся прыехаць да вас у госці, бо запрашаў ён мяне на касцёр каля Прыпяці, каб юшкі наварыць, прагаварыць усю ноч... Мара ў яго была такая — пасядзець са мною і пасёрбаць юшкі з убарцкіх уюноў... А вось я і прыехаў. Позна, выходзіць, прыехаў.
«А пра якога табе расказаць, міл чалавек? Пра таго, што да слёз даводзіў сваёй цярпімасцю? Хоць бы раз узбунтаваўся, насварыўся, накрычаў... З усім згаджаўся, усё яму было добра. Яго абражаюць, зневажаюць, а ён адно ўсміхаецца, на ўсё рукой махае...»
— Ды што расказваць... Чалавек як чалавек... І складаны, і просты, і добры, і жорсткі. Мо я яго не разумела як след. Як і ён, дарэчы, мяне...
Усміхнулася, схіліла галаву.
«Слёзы шчырасці?»
— Любіў, мусіць, выпіць?
— Не так каб любіў, але здаралася, што і пад раніцу прыходзіў дадому...
«Люд, як жа табе не сорамна, — пытаўся я моўчкі ў яе, здзіўлены і такім адкрыццём. — Калі ж, золатка маё, тое было хоць раз?»
— ... а то і зусім не прыходзіў начаваць. Мо дзе ў другой жыў, не ведаю.
— Дык жа ў Бібліі сказана — пасланне апостала Паўла каласянам: «Апраніцеся, як абраннікі боскія, святыя і закаханыя, у міласэрнасць, дабрачыннасць, мудрасць, цнатлівасць, доўгацярпенне ў паблажлівасці адно да другога і даруючы ўзаемна, калі хто на каго мае крыўду: як Хрыстос дараваў вам, так і вы... Але больш за ўсё (апраніцеся) скіруйце свае сілы ў любоў, якая ёсць сукупнасць удасканалення — і хай уладарыць у сэрцах вашых свет Божы, да якога вы і закліканы ў адным целе, і будзьце дружалюбны...»
Люда глядзела мне ў вочы, а я пастараўся не адвесці позірку, вытрымаць, дачытаць святое слова да канца. Маўчала, не дасылала свае думкі ні голасам, ні позіркам.
— Вы гаворыце не як журналіст, а як свяшчэннік, — ці то пасміхалася, ці то хваліла гаспадыня, і я не чую пацвярджэння ні першаму, ні другому — здаволілася?
— Калі б я не быў журналістам, то стаў бы абавязкова свяшчэннікам. Таму і пішу кнігу пра Хрыста, пра яго любоў да людзей. Хачу яшчэ расказаць, як жывецца Богу ў нашым княстве — Ліцвініі.
— А ён хіба жыве ў нас? Вы дакладна ведаеце?
— Перакананы. У кожнай хаце жыве. У кожнай душы ліцвіна. Бо і сам я ліцвін. Лёс проста закінуў туды. Вярнуся сюды праз год.
— І як пішацца?
— Цяжкавата. Як быццам нехта перашкаджае. Не дае гаварыць праўду. Загадвае, каб счакаў трохі, бо не прыйшоў яшчэ мой час.
— А вы як лічыце?
— Толькі Яму і вядома.
Мілка мне зноў наліла поўную. Тут яна на Змітрака падобная, думае, што ап'янею, то і болей скажу. Але ж і сабе напоўніла з коптурам.
— Развялася я з ім, калі ўжо гаварыць шчыра і калі ўжо перад журналістам-свяшчэннікам паспавядацца, — кісла ўсміхнулася, прызналася ўсё ж — і адвяла позірк.
— Перасталі кахаць?
— Ды не, тут нешта іншае. Не растлумачыш нават, што і да чаго, хто найбольш вінаваты... Слоў для таго, каб расказаць, мне, мусіць, і не знайсці...
«Божа, ну хто мяне прымушае расказваць пра тое, што нельга, што было толькі між намі?.. Хто накіроўвае мае думкі? Я ж ніколі на такое не была здатная. Для чаго хачу адкрыцца, паспавядацца? Вымаліць у яго прабачэнне? Але за што? Ці ёсць у мяне хаця б маленькая віна? А што такое — віна?!»
— Мы жылі з ім на двух мастах. Калі праз рэчку ўзведзены два масты — адзін ля аднаго ў некалькіх метрах. Ні даскочыць адно да аднаго, ні даляцець... Ён ходзіць па сваім, не бачачы мяне — вочы як завязаныя, а я па сваім, не бачачы яго... Ды і глухія яшчэ ў дадатак абое. Хто болей, хто меней — невядома...
«Божа-аачка, навошта язык распускаю? Для чаго? Ён жа можа і ўзненавідзець мяне!..»
— А ноччу, калі былі пад адной коўдрай... мною апаноўвала абыякавасць, апатыя... Я нічога не адчувала. Не запальвалася ўва мне ніводная іскрынка жадання, ніводная свечачка не загаралася... Грэх вялікі, Божа, што я кажу, але гэта так... Хіба я вінаватая ў тым, Божа?