Колькі на свеце ёсць сардэчных, добрых людзей, якія спагадаюць людскому гору, вялікае яно ці малое, ды імкнуцца дапамагчы, не чакаючы, калі аб гэтым іх прасіць будуць...
Па тэрміновай, неадкладнай справе ішоў я аднойчы ад сяла Шэшургі да сяла Міхайлаўскага на Вятчыне. Тым шляхам цяпер аўтобусы ходзяць. Але ў той час - ніякага руху не было. Праедзе, бывала, адна якая фурманка - ды ўсё. Прыблізна на сярэдзіне маёй дарогі была невялічкая вёска. Вёска лясная, вельмі акуратная, чыстая. Каля кожнага дома лаўка для адпачынку. Вокны ўсе фарбаваныя, з прыгожымі ліштвамі. Брамы - з разбярскімі аздобамі рознымі. Адным словам, надта прыгожая вёска.
Калі я падыходзіў да гэтае вёскі, у мяне нечакана забалеў зуб. Ды такі жудасны боль з'явіўся, што я ледзьве на нагах трымаўся, аж уваччу цямнела. Вось-вось, здавалася мне, самлею. Што рабіць? Вяртацца назад - палова дарогі пройдзена, такі самы адрэзак засталося прайсці. Ды і справу трэба споўніць. А ісці ніяк не магу. Узышоўшы ў гэтую прамежную вёсачку, я сеў на лаўку каля аднае хаты, узяўся рукой за шчаку і толькі-толькі не пачаў лямантаваць.
У гэты момант, - чую я, - рассунуліся рамы над маёй галавой, - у большасці там рамкі не на навесках, а рассоўныя, - і прыемным дзявочым голасам нехта запытаўся:
- Ці не зубы ў цябе баляць, чалавеча?
Я не адказаў, а толькі прагудзеў:
- Му-гу...
- Пачакай! Я табе іх зараз вылечу!
А я крыху ведаў гэтыя вясковыя лекі. Бывае жартуючы ці вядро вады лінуць вось так, для здароўя, ці яшчэ які іншы фокус прыдумаюць. На ўсякі выпадак я адсунуўся на край лаўкі і пачаў насцярожана пазіраць на тое акно.
Аж зусім з другога боку, з панадворку, адчынілася брамка і да мяне падышла прыгожая, сінявокая дзяўчына. Яна трымала ў адной руцэ ножык, а ў другой - нейкі свежы, добра вымыты корань. Сеўшы побач са мной, яна акуратна адрэзала танюсенькі скрылёчак ад гэтага кораня, падала мне і сказала:
- Пакладзі на хворы зуб і сцісні сківіцы.
Я так і зрабіў. А яна тым часам пачала расказваць мне ўсялякія маленькія жарцікі пра свае падзеі. Гутарку я падтрымліваў толькі сваім гудзеннем, каб яна не падумала, што я нейкі няветлівы. Праз кароткі час зуб мой зусім супакоіўся, перастаў балець. Так, як, не раўнуючы, наляціць віхор, пакрышыць, пакруціць усе на сваім шляху і - няма яго, знік.
Я падзякаваў сваёй выратавальніцы і папрасіў, каб яна дала мне ў дарогу гэты корань:
- Калі зуб забаліць зноў, я адразу ўтаймую боль.
Але больш гэты зуб у мяне ніколі не балеў. А зелле тое - самы звычайны агародны хрэн. Калі хто надумае лячыць свае зубы гэтым зеллем і яно адразу не паможа, няхай пашукае такую сінявокую лекарку. Мне думаецца, што галоўная частка лячэння была ў тым, што яна сваёй мілай гаворкай «замовіла» мне зубы.
Наогул я чалавек цярплівы. Цярплівасць у мяне не з'явілася адразу, як нейкі матчын дар, пры нараджэнні. Яна прыходзіла паступова, у працэсе розных маленькіх і вялікіх работ, якія даводзілася выконваць у сваім жыцці. Я ніколі не стаўляў перад сабою такую мэту: будзь цярплівы. Цярплівасць - гэта не адназначна з пакорнасцю або пакорлівасцю. Цярплівасць - гэта маці вынаходлівасці, маці творчасці. Няпраўда, што выдатныя творы з'яўляюцца ў адзін міг. Яны выказацца могуць у адзін міг, але яны раслі, спелі ў сэрцы мастака, можа, не год, а дзесяцігоддзі. Дам уласны прыклад. Пяць радкоў прачытаў я ў свае маладыя гады ў адным са зборнікаў Чачота пра тое, як сялянскі сын у Беларусі знайшоў выпадкова кветку папараці і як паны адабралі ад яго тую кветку, бо ён не ведаў, што з'яўляецца гаспадаром такога цудоўнага скарбу, а яны якраз і ўразумелі тое. Толькі пад канец шасцідзесятых гадоў я напісаў сваю «кветку шчасця» на тыя пяць радкоў. Я напісаў гэтую казку за якую гадзіну часу. А выношваў яе сорак з лішнім гадоў, неаднойчы згадваючы пра яе, вяртаючыся да яе, але пакідаючы яе зноў нерухомай на доўгія гады. Рамэн Ралан, між іншым, казаў: «Цярпі, пакуль ты кавадла, бі, калі станеш молатам». Гэтыя словы не трэба, хоць і можна, разумець просталінейна. У іх закладзены дужа шырокі і глыбокі сэнс. Добра ён падмацоўвае і сказанае мною.
Але вернемся да цярплівасці і да таго, як яна з'явілася ў мяне, як яна стала адным з маіх рухавікоў, застаючыся, - які парадокс! - сама нерухомая.