Выйшаў я са сваім пакункам на дарогу, спадзеючыся, што на якой-небудзь папутнай машыне даеду да станцыі. І ў гэты час пабачыў, як з неймавернай хуткасцю пачало мяняцца неба: яно ўскоўдрылася нейкай чорна-сіняй хмарай, з гэтай хмары пачалі пучкамі вылятаць бліскавіцы, біць перуны за якіх вёрст пяць, але так, што было добра чутно і тут. Што ж будзе, калі перуны наблізяцца да гэтага месца?! І нідзе блізка - ніякай будкі, ніякага дрэва. Стаіць толькі пара абшморганых кусточкаў. Як на грэх, усе машыны ідуць з горада. З аднаго боку і зразумела: раніцой яны ішлі ў горад, там справілі свае справы і цяпер вяртаюцца назад... Але ж для мяне гэта малая ўцеха! Прайшло, праўда, некалькі машын і ў горад, але яны, уцякаючы ад навальніцы, якая наступала ім на пяты, нават і не думалі спыняцца. І вось пачалі падаць першыя кроплі дажджу. Кроплі цяжкія, буйныя. Нават чутно, як яны стукаюць па пяску, нібыта прабіваючы, пракладваючы дарогу для іншых. Я падумаў ужо, што прыйдзецца пакінуць мой пакунак на дарозе, а самому ўцякаць, куды вочы глядзяць. Аж раптам ідзе нечая індывідуальная аўтамашына, «Пабеда». Падняў я так, для самасуцяшэння, руку. Думаю, што не спыніцца... І раптам машына спыняецца. Прачыняе дзверцы маладзіца, пытаецца:
- Што, дзядуля?
Я паказаў рукой на неба, пасля на свой пак:
- Хоць бы як да першага гарадскога транспарту дабрацца...
- А куды вам наогул трэба?
- О! Мне далёка, аж у Абанскі раён...
- Значыцца, на вакзал?
- Але!
- Сядайце...
Толькі я прычыніў, пагрузіўшыся, дзверцы ў машыне, як пачалася залева. Муж гэтай маладзіцы змушаны быў некалькі разоў спыняць машыну, бо з неба ліліся проста вадаспады, праз якія за крок не было нічога відно...
Маладзіца жартуе:
- Пашэнціла вам, дзядуля! Яшчэ адна хвіліна, і вы сваіх яблынек адцураліся б...
Падвезлі яны мяне да самага вакзала. Толькі машьша спынілася ля вакзала - і дождж перастаў. Выглянула сонца. Нібыта не было на свеце перуноў, бліскавіц, а быў увесь час ясны дзень.
Выявілася, што мяне вёз сібірскі беларус. Я сардэчна падзякаваў ім абаім і запрасіў каштаваць яблыкі ў сваё паселішча.
- Магчыма і прыеду калі, - не адмовіўся ён. - Справа ў тым, што мае бацькі жывуць у суседнім з вамі раёне, а я час ад часу наведваю іх...
Гэта быў пачатак шляху. Далей пачаліся прыгоды, перад якімі пачатак стаў зусім непрыкметны...
2
Чыгуначны шлях да Канска і шаша да Абана праляцелі хутка. Застаўся самы страшны і цяжкі кавалак дарогі, ды не маленькі - семдзесят кіламетраў - ад Абана да ракі Бірусы. Забягаючы крыху наперад, скажу, што праехалі мы яго на магутным дызельным трактары за чацвёра сутак. Гэта азначае: па семнаццаць - васемнаццаць кіламетраў у суткі... Было такое раздарожжа, што па таежных дарогах не хадзілі больш ніякія машыны.
На панадворку леспрамгаснага склада нагрузілі поўную цялежку, фактычна вагон, розным жалеззем, цвікамі, запчасткамі. Гэтую цялежку прымацавалі да трактара. Звязаны яны былі дышлам, - бярозавым бервяном, акаваным рознымі жалезнымі хамуцінкамі, скобамі. Паверх гэтага ўсяго села са сваёй маёмасцю брыгада маладых геолагаў, якая ехала ў наша паселішча. Моладзь дужа сардэчная, прыязная, сімпатычная, але зусім ненапрактыкаваная ў такіх паходах. Калі я, моцна прывязаўшы да борта цялежкі пакунак з яблынькамі, пачаў лаштаваць сабе месца ў цялежцы, яны весела смяяліся з мяне. Асабліва гучны смех выклікала тое, што я ўзяў бярозавую жэрдку і загнаў яе паміж грузамі і бортам.
- Што гэта будзе, для чаго?
- За гэтую жэрдку я буду трымацца ў дарозе, каб не зваліцца...
- Ой, дзядуля, паводле свайго росту вы і лясачку сабе падшукалі...
- Не трэба смяяцца, дзеткі, а пакуль мы на месцы - пастаўце хоць пару такіх жэрдак для сваіх дзяўчат...
- Дзякуем вам за параду! Не клапаціцеся, мы ўсе - фізкультурнікі...
Паехалі. Выехалі з горада, узялі кірунак на Апана-Ключы. Ад'ехаўшыся кіламетры за два, наша цялежка пачала нахіляцца то на правы, то на левы борт. Усе новыя, фарсістыя рукзакі маіх юных спадарожнікаў, якія я радзіў ім папрывязваць ды мацней: «Ха-ха! Ніхто іх у нас не ўкрадзе!» - апынуліся адны на левай палове дарогі, другія - на правай. Пачалі пырхаць следам за імі і «фізкультурнікі». Усе дзяўчаты з'ехалі да майго бярозавага кала, паляпіліся за яго, як пчолкі ў часе раення за які сучок. Толькі і чулася: