Về việc trả con trâu Bĩnh cho ông Phó Xáng, ý kiến anh Bốn Linh rất dứt khoát:
- Chưa cần trả cho ông Phó Xáng. Thằng Cù Lao vừa đi học vừa chăn trâu. Nếu nó bận học thì gửi trâu cho chú Năm Mùi. Chú ưng nuôi thêm con trâu để có phân bón ruộng. Chẳng phải cày bừa gì cho ông Phó Xáng nữa.
Anh Bốn Linh bận công tác, đã nhờ chú Năm Mùi đến giúp khi tằm lớn. Chú Năm thức dậy lúc trời chưa sáng, đốt ngọn đèn dầu. Chú định rưới cho tằm một nước dâu. Nhưng nhìn lại, chú rất ngạc nhiên! Tằm con nào cũng vàng óng cả. Không lẽ tằm đã chín hết, vì sáng nay mới là ngày tằm chộ, chín lác đác một vài con. Ngày mai mới đúng là ngày tằm chín hết. Chú Năm giụi mắt nhìn kĩ. Đúng là tằm đã chín rộ...
Chú Năm nói nửa bực dọc nửa vui đùa:
- Chết cha! Bay đẻ sớm như thế này, tao tìm bà mụ đâu kịp?
Chú Năm gọi thằng Cù Lao dậy, hốt dâu rải một lớp mỏng cho tằm bò khi nhặt khỏi dính chân.
Bên ngoài trời vừa hửng sáng. Chú Năm vén mành bước ra:
- Bọn bay đẻ sớm, tao thêm mệt! Chà, ông Bốn Linh lại đi đâu mất... Nhưng thôi. Tao cũng có cách.
Chú Năm bước ra sân. Chú đứng thẳng, dọn giọng lấy hết gân cổ nổi la làng:
- Bớ làng! Bớ làng! Bớ xóm ơi!
Tiếng la làng khủng khiếp bay đi khắp xóm, đập mọi người vùng dậy.
Trong nhà, chú Hai giật thót chạy ra:
- Chớ chuyện chi vậy, hả chú Năm?
Chú Năm không trả lời, càng la inh ỏi:
- Bớ làng! Bớ làng đến cứu...
- Bộ anh này điên sao! Người ta tưởng có án mạng đó!
Tôi chui rào chạy sang nhà anh Bốn. Chú Năm đang la làng một cách... vui vẻ.
Chú Năm la làng tiếp một chầu nữa mới chịu bước vào. Ngoài ngõ đã thấy ông Kiểm Lài hớt hơ hớt hải chạy đến hoảng hốt:
- Cái chi thế hả? Cái chi thế hả?
Ông Bảy Hoá chạy đến, tay cầm cây côn:
- Mới bừng mắt, chi mà la làng ghê quá?
Thầy Lê Hảo nói không ra hơi:
- Cách mạng lên rồi. Việc chi cũng phải lời thuận lẽ êm chớ!
Nhà anh Bốn Linh bỗng hoá rộn rịp. Ông Trưởng Đinh vai quàng chiếc mõ tre nói hổn hển:
- Có đánh người hoặc trộm trâu, phải nổi mõ cho làng biết.
Ông Tư Đàm băng rào chạy xuống. Ông Bốn Rị tay cầm con dao chạy lên. Ai cũng hỏi nhau:
- Chi dữ quá!
Chú Năm Mùi bước ra, vòng hai tay trước ngực, rất lễ phép.
- Bà con nay đến đông đủ, tôi mới dám nói. Đáng lí ra, anh Bốn Linh được ở nhà lo cho tằm. Nhưng anh bỏ việc nhà đi lo việc nước. Anh Bốn nhờ tôi đến giúp. Đúng ra, sáng mai tằm mới lớn, mới kịp tin bà con. Không ngờ nó thấy mình bận, nó chín hết cả. Làm ruộng ăn cơm nằm, làm tằm ăn cơm đứng. Việc phải làm liền, tôi phải mời bà con đến, xin mỗi người một tay...
Mọi người thở phào:
- Ôi! Tưởng cái chi!
- Ông làm tôi sợ mất máu! Tôi nghĩ cách mạng lên rồi, sao còn có việc trộm cướp? Phải bắt vạ ông này mới được!
Chú Năm Mùi vén áo giả vờ nằm xuống:
- Tôi xin nằm xuống. Bà con muốn đánh trăm roi cũng được.
Ông Bảy Hoá cười xoà:
- Trước cách mạng, người ta la làng để cứu mạng. Nay cách mạng thành công chú Năm la làng để chia vui tằm lớn. Vậy tằm đâu? Khiêng mau ra đây. Bà con mỗi người một tay, việc trời cũng xong hết!
Ông Bảy cầm cái thúng đặt úp trước sân, hô mọi người khiêng tằm ra. Tôi và thằng Cù Lao ba chân bốn cẳng chạy đi tìm mủng, tìm mo cau để đựng tằm. Tất cả xúm lại ngồi quanh nong tằm. Ông Bảy chỉ vào đám trẻ con vừa chạy đến:
- Nhỏ vậy chớ lượm tằm giỏi lắm đó!
Bọn trẻ con thường bị xua đuổi, nay được ông Bảy đề cao, chen vào nhặt tằm lia lịa.
Chú Năm Mùi cho khiêng thêm một nong nữa ra sân.
Chú dặn:
- Đừng có lượm tằm xanh đó nghe! Sẽ học kĩ sư nuôi tằm đó!
Tiếng dạ răm rắp. Không ngờ đội ngũ thiếu nhi khi được động viên trở nên tích cực như vậy!
Tiếng chú Năm Mùi vang to:
- Xin nhường việc lượm tằm cho giới phụ nữ và giới thiếu nhi. Còn giới đàn ông, xin mời qua đây. Ai đời, tằm lớn rồi mà lại chưa có cái bủa nào cả.
Ai cũng thấy việc làm bủa là khẩn cấp. Phải làm thật gấp, ít nhất tám chiếc bủa để kịp cho tằm làm kén. Ông Kiểm Lài xách rựa đi hạ tre chẻ lạt. Người đặt nẹp, người trải hom dâu, người sắp cây ran, đặt hòn hào, hô nhau xỏ lạt, cột lạt, dựng bủa, làm việc tới tấp. Bủa dựng lên. Tôi và thằng Cù Lao chạy rút bã mía bó thành đuốc để thui bủa cháy hết lông tơ còn dính lại của lứa tằm trước. Chú Năm Mùi gọi tôi và thằng Cù Lao khiêng bủa quay về hướng mặt trời. Ông Bảy Hoá nhanh nhẹn không kém. Ông rải tằm, khiêng bủa, vác nong, đổ phân tằm thoăn thoắt. Từ hôm đoạn tuyệt với bộ râu dài vướng víu, chân tay ông Bảy hoá gọn ghẽ. Ông đã xin gia nhập đội tự vệ, dám thách vật với anh Bốn Linh nữa. Ông cười, nói:
- Tôi là một con dao bị vùi sâu dưới đất. Nay cách mạng đã đào lên, tôi mài cho sáng...
- Ông mài ra răng? Tôi cũng muốn mài đây. - Ông Tư Đàm hỏi.
- Không phải như mài dao, mài cuốc đâu! Không phải cắt râu là xong đâu. Tôi còn làm những gì thằng Bốn Linh làm được. Tôi tập tự vệ. Tôi sẽ cho bọn xâm lược biết chớ có mon men đến xứ này. Thằng thực dân có chặt mất đầu, tôi sẽ mọc đầu đánh trả như Khương Linh Tá.
Nhà anh Bốn Linh như có hát bội. Thằng Cù Lao cứ thoăn thoắt: khiêng nong, nhặt tằm, dồn tằm, rải tằm lia lịa. Nó biết chỉ cho bọn con nít chớ nhặt tằm xanh, tằm bệnh. Tất cả đều công nhận nó là thầy tằm. Chú Năm còn bảo nó là một trai đứng buồng loại giỏi vì nó quét buồng tằm rất sạch, biết cho tằm ăn nước khuya để tằm chóng lớn. Ông Bảy Hoá cười khẹc khẹc rao to mọi người biết nó là tay bơi lội có tài, cách mạng đã thành công, lớn lên nó sẽ làm vị thuỷ sư đô đốc, phá tan những thuyền giặc dưới nước. Và nghĩ cho cùng, theo ông, tất cả những cái đó đều do cách mạng, cách mạng có giải phóng, nó mới "vùng lên" như vậy.
Tiếng cười nói ồn ào. Chợt con Vện của chị Bốn vụt chạy té ra ngõ, ngoắt đuôi lia lịa. Chị Bốn đã về.