Я не помню, ці прадалі мы што-небудзь. Гэта цяпер неістотна. Калі я закончыў, гаспадыня прамовіла: «Дзякуй». Па-беларуску.
Вася за дзвярыма плакаў.
Раздзел 2
ТУТ ПАЛКУ КІНЬ — І ТАЯ ПАПАЎЗЕ
сакавік
***
Я ніяк не магу сабрацца ў адным месцы.
***
Начую ў бацькоў у Петрыкаве, штодня езджу ў Прудок. Скарбонкі з маймі рэчамі стаяць у бацькавым гаражы. Ноўтбук — у брата на кватэры. Рома жыве пад маміным ложкам.
***
Сёння ля петрыкаўскай аўтастанцыі ледзьве не сутыкнуліся лбамі з барадатым дзядзькам, які нагадаў мне Гналя.
Гналь быў адзіны ў раёне, хто стрыг. Па святочныя прычоскі трэба было ехаць у Мазыр. Усё сваё дзяцінства-юнацтва я спраўна хадзіў да яго. Ён не шкадаваў адэкалону, меў даўгую бараду. Я пабойваўся яго. Тое, што Гналь — прозвішча, я даведаўся пасля, а спярша лічыў, што гналь — тое ж, што і цырульнік. Таму «схадзіць да Гналя» азначала «падстрыгчыся». Калі я зʼехаў у Мінск, засумняваўся: а ці быў Гналь?
А сёння я ледзьве не наскочыў на яго. Барадач увайшоў у драўляную хатку, на якой вісела шыльда «Цырульня Гналя».
Гналь існуе!
***
Радзіва «Прудок». Перадача пра матылькоў.
Перанёс з каморы на гарышча пяцьдзясят заспаных матылькоў. Яны ледзь варухнулі кволымі крыламі, паглядзелі на мяне дрымотнымі вачыма — і зноў вырубіліся. Цяпер на маім гарышчы жывуць матылькі.
А ў каморы буду жыць я. Гэта адзіны пакой, у якім ёсць усё: сцены, столь і падлога.
***
Сяджу ў яблыневым садзе: пяе птушка, лётае пчала, брэша сабака, гудзе трактар.
На руках і ботах гліна.
За кароўнікамі Мінск.
А за лесам Украіна.
***
Шлях да Украіны ляжыць праз Юравічы.
Там жылі людзі дваццаць пяць тысяч гадоў да нашай эры. Рабілі хаткі з костак мамантаў. Тады ў Юравічах не было сельсавета. I тыя людзі не прапісаліся і зʼехалі. А от я прапісаўся. Ад сёння я афіцыйна тутэйшы. Перадайце ў Цэнтр: урбанізацыя адмяняецца.
***
Пакуль мяне прапісвалі, у кабінет увайшла цётка ў працоўных анучах. Столаначальнікі далікатна адмахнуліся ад яе, як ад мухі, якая лётае над прыгожай сукенкай:
— Што нада? Цяперака няма часу.
А ў мяне ёсць шапка-гандонка і польскі світар, куплёны ў 90-я. Я тады брату напісаў ліст у войска: «Цёця Каця прывязла нянашый світар із Польшчы».
У нас тут так модна. Я модны. Прывітанне.
***
З Юравіч ехаў спадарожкай.
— У Прудку жывеш?
— Ну.
— Адзін? З сям’ёй?
— Ага.
— Жонка харошая? А дзеці е?
— Е.
— Два?
— Не.
— Тры! Як у мяне. Работаеш дзе?
— А-а-а, так…
— Мо будуеш што?
— Як сказаць...
— Тут ці ў Маскве?
— >Ну.
— Многа даюць у Маскве?
— Ну, э-э-э...
— Я ж бачу, што нармальны хлопец. І жонка, і дзеткі, і работаеш у Маскве. Маладзец!
***
Сёння будзе мая першая сапраўдная ноч у сваёй хаце.
***
Радзіва «Прудок». Начны выпуск перадачы «Для тых, хто не спіць». Электраабагравальнік зламаўся.
Развёў вогнішча ля хаты, грэю цаглінкі.
***
А неба! Якое ж тут неба! I зусім бясплатна. Космас так блізка.
***
Учора кіроўца, які падвозіў мяне з Юравіч у Прудок, кажа:
— Я от так ехаў, а ля Прудка з лесу нешта выбегла. Такое, як кенгуру, толькі меншае. Еду назад — ізноў яно. Мо то такая чупакабра?
— Мо.
Больш я нічога не адказаў, то ён зрабіў музыку грамчэй, і далей мы ехалі моўчкі. Калі пад’язджалі да Прудка, абодва ўглядаліся ў лес.
— Сёння няма.
— Няма.
Я забыўся на тую гісторыю, а цяпер гляджу ў цемру за дзедавым акном і думаю пра кенгуру-чупакабру ў ёй.
Калі быў маленькі і прыязджаў да бабулі, стаяў гэтак жа ў сенцах і пазіраў у тую самую цемру. Тады ў ёй жылі ваўкі. У хаце гаманіла бабця.
Ужо няма ваўкоў, бабці, па лесе бегаюць чупакабры, на падваконні ляжыць вялізны іржавы цвік, які я ледзь выцягнуў з бэлькі, што паламалася і ўпала.
Усё змянілася. Толькі цемра за дзедавым акном засталася тая самая.
***
Іду па Прудку з малаком, а сабака:
— Ррррр. Гаспадар яму:
— Няможна, свае!
У мяне ажно спіна выпрасталася — так прыемна быць сваім.
***
Баяўся за Ромку, але дарэмна. Ноччу ён ходзіць па дзеўках, а днём спіць у маім ложку.