Sed venante en la urbon, mi ĉiufoje vidis en ŝiaj okuloj, ke ŝi atendis min; kaj ŝi mem konfesis al mi, ke ankoraŭ matene ŝi havis specialan senton, ŝi estis ĝuste divenanta miajn vizitojn. Ni kutime parolis kaj silentis longe, tamen ni ne konfesis nian amon unu al la alia, sed timide kaj ĵaluze kaŝis ĝin. Ni timis ĉion, kio povus malkaŝi nian sekreton al ni mem. Mi amis tenere kaj profunde, sed mi rezonadis, mi demandis min, al kio eble kondukos nia amo, se ni ne havos fortojn por kontraŭbatali ĝin; al mi ŝajnis neebla tio, ke mia kvieta trista amo subite kaj krude ĉesigos la feliĉan vivofluon de ŝia edzo, de ŝiaj infanoj, de la tuta domo, kie oni min tre amis kaj kie oni tute fidis min. Ĉu tio estus honesta? Ŝi sekvus min, sed kien? Kien mi povus venigi ŝin? Estus alia afero, se mi havus belan interesan vivon, se mi, ekzemple, batalus por liberigo de la patrujo aŭ se mi estus fama sciencisto, artisto, pentristo; sed nun mi el unu kutima, rutina situacio devus forlogi ŝin al alia situacio same aŭ eĉ pli rutina. Ĉu nia feliĉo daŭrus longe? Kio okazus al ŝi, se mi malsaniĝus, mortus aŭ se ni simple ĉesus ami unu la alian?
Evidente, ankaŭ ŝi rezonis simile. Ŝi pensis pri la edzo, pri la infanoj, pri sia patrino, kiu amis ŝian edzon kiel filon. Se ŝi fordonus sin al sia sento, ŝi estus devigita mensogi aŭ diri la veron, kaj en ŝia stato ambaŭ manieroj estus same timigaj kaj malkomfortaj. Ankaŭ ŝin turmentis la demando: ĉu ŝia amo feliĉigos min, ĉu ĝi malfaciligos mian vivon, kiu sen tio estis peza kaj plena da ĉiaj malfeliĉoj? Al ŝi ŝajnis, ke ŝi estas jam nesufiĉe juna por mi, nesufiĉe laborema kaj energia por komenci la novan vivon, kaj ŝi ofte interparolis kun la edzo pri tio, ke mi devos edziĝi kun saĝa kaj digna junulino, kiu estu bona mastrino kaj helpanto, sed ŝi tuj estis diranta, ke en nia urbo apenaŭ ekzistas tia junulino.
Intertempe pasis jaroj. Anna Aleksejevna havis jam du infanojn. Kiam mi venis al Luganoviĉoj, iliaj servistoj afable ridetis, iliaj infanoj kriis, ke venis oĉjo Paŭlo kaj ĵetis sin sur mian kolon. Ĉiuj ĝojis, ne komprenante kio estis okazanta en mia animo, kaj pensis ke ankaŭ mi ĝojas. Ĉiu taksis min nobla persono. Kaj la plenaĝuloj kaj la infanoj sentis, ke en la ĉambro paŝas nobla persono, kaj tio donis por ilia rilato al mi iun apartan ĉarmon, kvazaŭ en mia ĉeesto ilia vivo estis pli pura kaj bela. Mi kaj Anna Aleksejevna kune vizitis la teatron, ĉiam ni iris piede; ni sidis apude, niaj ŝultroj intertuŝiĝis; silente prenante binoklon el ŝiaj manoj mi sentis, ke ŝi proksimas al mi, ke ŝi estas mia, ke ni ne povas esti unu sen la alia, sed elirinte el la teatro ni, pro stranga miskompreno, ĉiufoje adiaŭis kaj disiris kiel fremduloj. En la urbo oni parolis pri ni Dio-scias-kion, sed en tiuj paroloj estis neniu vorto de vero.
En la lastaj jaroj Anna Aleksejevna ofte forveturis jen al la patrino, jen al la fratino; ŝi jam foje havis malbonan humoron, foje aperis konscio pri la nekontentiga, fuŝita vivo kaj tiam ŝi volis vidi nek la edzon, nek la infanojn. Ŝi jam kuracis siajn difektitajn nervojn.
Ni preskaŭ ĉiam silentis, kaj en ĉeesto de aliaj ŝi estis strange incitita kontraŭ mi; kiam mi parolis pri io ajn, ŝi malkonsentis kun mi, kaj kiam mi diskutis kun iu, ŝi subtenis mian kontraŭulon. Kiam mi hazarde lasis ion fali, ŝi malvarme diris:
— Mi gratulas vin.
Se irante kun ŝi al la teatro mi forgesis kunpreni binoklon, ŝi diris:
— Mi certe sciis, ke vi ĝin forgesos.
Feliĉe aŭ malfeliĉe, en nia vivo ekzistas nenio, kio ne finiĝus frue aŭ malfrue. Venis la tempo de la disiĝo, ĉar Luganoviĉ estis promociita kiel prezidanto de juĝejo en unu el la okcidentaj gubernioj. Ili devis vendi la meblojn, ĉevalojn, vilaon. Kiam post la vizito de la vilao ni estis revenantaj kaj retrorigardis por lastfoje vidi la ĝardenon kaj la verdan tegmenton, ĉiuj estis tristaj, kaj mi komprenis, ke venis la tempo adiaŭi ne nur la vilaon. Estis decidite, ke fine de aŭgusto ni adiaŭos Annan Aleksejevnan kiu vojaĝos al Krimeo, kien ŝin sendis kuracistoj, kaj post kelka tempo Luganoviĉ kun la infanoj forveturos al sia okcidenta gubernio.
Ni multnombre adiaŭis ŝin. Kiam ŝi jam adiaŭis la edzon kaj infanojn, kaj ĝis la forvojaĝa signalo restis nur momento, mi enkuris en ŝian kupeon por meti sur bagaĝ-benkon iun korbon, kiun ŝi preskaŭ forgesis; kaj necesis adiaŭi. Kiam en la kupeo niaj rigardoj renkontiĝis, la animfortoj forlasis nin ambaŭ, mi brakumis ŝin, ŝi premis la vizaĝon al mia brusto, kaj ŝiaj okuloj eklarmis. Kisante ŝiajn vizaĝon, ŝultrojn kaj manojn malsekajn pro la larmoj — ho, kiel malfeliĉaj ni estis! — mi konfesis al ŝi mian amon, kaj kun akra kordoloro komprenis, kiel malnecesa, bagatela kaj trompa estis ĉio, kio malhelpis al ni ami. Mi komprenis, ke kiam oni amas, en siaj rezonoj pri la amo oni bazu sin sur io pli supera, pli grava ol feliĉo aŭ malfeliĉo, peko aŭ virto en ties kutimaj sencoj, aŭ oni tute ne rezonu.
Mi kisis ŝin lastfoje, premis ŝian manon, kaj ni disiĝis — por ĉiam. La trajno jam ekveturis. Mi sidiĝis en najbara kupeo, kiu estis malplena, kaj ĝis la sekva stacio mi tie sidis kaj ploris. Poste mi piediris al Sofjino…
Dum la rakonto de Aljoĥin la pluvo ĉesis, kaj la suno aperis. Burkin kaj Ivano Ivanoviĉ venis sur la balkonon, de kiu belege aspektis la ĝardeno kaj la rivero, nun spegulece rebrilanta sub la sunradioj. Ili ĝuis la vidaĵon kaj samtempe bedaŭris, ke ĉi tiu viro kun la bonaj saĝaj okuloj, kiu tiel purkore rakontis al ili, efektive baraktis en la grandega bieno, kiel sciuro en tret-rado, sed ne okupiĝis pri scienco aŭ io alia, kio farus lian vivon pli agrabla. Ili pensis ankaŭ pri tio, kiel funebran vizaĝon havis la juna damo, dum li adiaŭis ŝin en la kupeo kaj kisadis ŝiajn vizaĝon kaj ŝultrojn. Ambaŭ ŝin vidis en la urbo, kaj Burkin eĉ estis konata kun ŝi kaj taksis ŝin bela.
Tradukis el la rusa lingvo Aleksander Korĵenkov
Notoj
Pri la amo (О любви) aperis en Russkaja myslj (1898. №8) kune kun Grosoj. La Esperanta traduko de A. Korĵenkov aperis en Rusaj amnoveloj(Jekaterinburg: Sezonoj, 2000) kaj en Rusa novelaro.
Sekvatage
. La antaŭan vesperon Ivano Ivanoviĉ rakontis pri sia frato (Vd.
Grosoj
).
Ĉi tiu mistero estas granda. Efe 5: 32.
Wed, Aug 15th, 2012, via SendToReader