«Аформіў развод» — паўтарыла ў думках дагэтуль незнаёмыя ёй словы Ніна.
— А чаму яны развяліся?
— Не ведаю... Можа, пасварыліся. Цётка Вульляна сказала, што тата моцна пакрыўдзіўся на маму. А за што — не ведаю.
Ніне стала надта горка і тужліва. Апусціўшы вочы, яна глядзела ў адну кропку — на самую вялікую ў вянку кветку, у сяродачку якой нерухома сядзела невялічкая, з бліскучымі крылцамі, мушка.
— Ліпа, а чаму мама і мяне не возьме? — спытала ціхім, прыдушаным голасам Ніна.
— Чаму? Таму што тата сказаў: Ніну не аддам.
— Ліпачка, я хачу быць з табой, Ліпачка, родненькая, я хачу быць разам, — ужо захліпаўшы, запрыказвала Ніна і, забыўшыся на вянок, абхапіла Ліпу за шыю рукамі, прыціснулася галавой да яе галавы і зайшлася плачам — горкім-горкім, з доўгім жаласлівым завываннем. Не стрывала, заплакала, прытуліўшы Ніну да сябе, і Ліпа, але — зусім ціха, без голасу, адно шморгаючы раз-пораз носам.
Калі недаплецены вянок зваліўся з каленак долу, на зямлю, — Ніна не адчула і не заўважыла.
Так іх і застала на ганку маці — прытуленых адна да адной, заплаканых, гаротных. Глянула — і ўсё зразумела: дочкі ведаюць, што адбылося. Жанчына яна была валявая, рашучая, шмат гаварыць не любіла.
— Ну, вось што, мае дзеткі: падрасцеце — тады і разберацеся ва ўсім самі, чаму так здарылася. А цяпер слухайце. Падвечар мы з табой, Ліпа, пойдзем на станцыю, а адтуль — цягніком у Віцебск, пажывём крыху там, у сваякоў. Ты, Ніна, застанешся тут, з татам, а пасля паедзеш з ім кудысьці аж за Сянно, ці за Чашнікі, — добра не ведаю. Будзеш з ім. Калі-небудзь я цябе забяру, а пакуль... Так трэба, дачушка.
Сказала строга, суха, жорстка — і пайшла ў хату. Паднялася і моўчкі пайшла за ёй Ліпа.
Прыбітая горам, падрэзаная крыўдай, спаралізаваная ад роспачы, Ніна засталася на прыступцы ганку. Сядзела і глядзела долу, на свой першы вянок для мамы, які так і застаўся недаплеценым.
— Ну, дачушка, хвілін праз дзесяць ад'язджаем, — сказаў, зайшоўшы ў хату бацька. — Давай вынесем рэчы ў двор, каб усё было напагатове, ты пасядзіш, пачакаеш, а я схаджуда сельсавета і прыганю падводу, яна ўжо там. Паедзем на добрым сельсавецкім кані, да вечара і на месцы будзем.
Бацька вынес спачатку ладны пузаты куфэрак, напакаваны кнігамі, падручнікамі, сшыткамі і розным школьным прычындаллем, потым — набіты пасцельнымі рэчамі мяшок, нарэшце — вялікі, звязаны накрыж чатырма рагамі хатуль, у якім, ведала Ніна, татава адзенне: зімовае і асенняе паліто, касцюм, кашулі, бялізна і абутак — боты, чаравікі... Ніна свой хатулёк вынесла сама — ён быў невялікі і не цяжкі: пальтэчка, сукеначка, сарафанік, спаднічка, кашулька, з абутку — валёначкі з галошамі ды сандалікі. А яшчэ — яе любімая шапка-вушанка, як у хлопчыкаў.
— Сядзь на мяшок і чакай, Ніначка. Усё будзе добра, не бойся, мы з табой не прападзём, — усміхнуўся Ніне тата, нават падміргнуў весела і пайшоў з двара — высокі, плячысты, стройны, паходка лёгкая, імклівая. Вельмі падабаўся Ніне тата, — такі прыгожы, такі разумны... I мама такая прыгожая... Чаму ж яны гэтак моцна пасварыліся?
Ніна села, як загадаў тата, на мяшок і зноў задумалася пра ўсё тое, што так нечакана здарылася ў іх сям'і. I куды яны з татам паедуць? I як яна там будзе жыць — без мамы, без Ліпы? I без сваіх сябровак? А якая там школа і якія дзеці? Ці падружацца яны з ёю? Трывожна і страшнавата.
Падышоў і стаў зусім блізка агніста-чырвоны певень, павярнуў галаву і глядзіць на Ніну зыркім круглым вокам, нібы дзівіцца: чаго яна тут сядзіць, пасярод двара? Гэта певень іх суседкі, бабы Грыпіны, Ніна з ім знаёма даўно, у іх — дружба, колькі разоў яна сыпала яму круп, употайкі ад мамы, і цешылася, што ён не пачынае сам дзяўбці, а кліча на пачастунак курачак...
— Пеўнічак! Пеўнічак! — ласкава загаварыла да яго Ніна. — Ужо мы расстанемся з табой, пеўнічак. Ужо я паеду адгэтуль, далёка паеду, а куды — не ведаю... Я там буду цябе ўспамінаць, пеўнічак...
Певень пастаяў, пачакаў і, зразумеўшы, што пачастунку не будзе, паважна-ганарыста пайшоў углыб двара. А можа, таму, што ўбачыў ката Вурку, які таксама завітаў у двор. Як бы для праводзінаў ці што? — бо нават мяўкнуў да Ніны, і ўскочыў на мяшок, і ахвотна пайшоў да рук дзяўчынкі. Дзіва што! Не злічыць, колькі разоў ён сядзеў у яе і на падоліку, і на плячы, тручыся аб шчаку і вуха, і колькі разоў быў узнагароджаны за службу якой-небудзь смакатой! Як і певень, гэты чорны, увесь чорны — з бліскуча-жоўтымі вачыма — прыгажун быў пестуном бабы Грыпіны.
— Коцічак! Міленькі мой коцічак! Ну хадзі ж развітаемся, хадзі! — Ніна ўзяла Вурку ў рукі, пасадзіла на прыпале і пачала лашчыць свайго даўняга сябра па галоўцы між вушэй, па шыйцы, па спінцы. — Паеду я ўжо, коцічак, паеду, далёка паеду, а куды — і сама не ведаю. Там я буду сумаваць па табе, коцічак...