Выбрать главу

“Известия” (Расія):

«Памёр сусветнай славы пісьменнік Васіль Быкаў. <...> Пісьменнік не прызнаваў рэжыму Лукашэнкі, які быў для яго сімвалам найгоршых cech эпохі Брэжнева і Андропава. Рэжым не прызнаваў Быкава і зрабіў усё, каб змусіць аўтара “Альпійскай балады” і “Знаку бяды” да выезду за мяжу.

Цяпер Лукашэнка гатовы бачыць у ім “чалавека, імя якога непасрэдна звязана з імкненнем нашага народу да жыцця ў вольнай і незалежнай краіне”. Ствараецца дзяржаўная камісія на чале з міністрам культуры па арганізацыі пахавання. Абяцае ўшанаванне як народнаму пісьменніку і ветэрану вайны... Яны ўмеюць любіць толькі памерлых». / “Известия”, 2003, 24 чэрвеня.

“Gazeta Wyborcza” (Польшча):

«Толькі смерць вялікага празаіка стала повадам, каб згадаць пра ягонае існаванне. З традыцыйным савецкім пафасам тэлебачанне зраніцы паказвала архіўныя чорна-белыя матэрыялы пра пісьменніка. <...> У інтэрпрэтацыі ўрадавага тэлебачання творчасць пісьменніка тычылася толькі вайны. Нават храналогія ягоных твораў была прадстаўлена толькі да 1986 года. <...> Пазнейшы перыяд, калі Быкаў засноўваў Беларускі Народны Фронт і адкрыта крытыкаваў Лукашэнку, напісаў вядомы зборнік апавяданняў і прыпавесцяў “Сьцяна” <...> і потым выехаў за мяжу - проста прапушчаны». / “Gazeta Wyborcza”, 2003, 26 чэрвеня.

“New York Times” (ЗША):

«Васіль Быкаў - прызнаны беларускі пісьменнік, чые творы <...> выклікалі лютасць у савецкіх лідэраў і захапленне мільёнаў суайчыннікаў. У інтэрв’ю нашай газеце старшыня Саюза пісьменнікаў Беларусі Алесь Пашкевіч адзначыў: “Смерць Быкава, якога некаторыя называлі Сахаравым беларускай літаратуры, прывяла ў пахавальную працэсію на мінскіх вуліцах каля 50 тысяч чалавек. <...> Ён пісаў праўду пра вайну ў савецкі час, калі гэта рабілі нямногія. І ён меў вялікія праблемы з савецкай уладай”.

Пасля развалу Савецкага Саюза і здабыцця Беларуссю незалежнасці ў 1991 годзе Васіль Быкаў далучыўся да новай барацьбы - гэтым разам супраць абранага на пасаду прэзідэнта краіны ў 1994 годзе Аляксандра Лукашэнкі, чыя ўлада працягвала ціск на пісьменніка і ўрэшце прымусіла пакінуць Беларусь. Быкаў ніколі не называў сябе палітычным выгнаннікам. Ён часта шчыра выказваў свае адносіны да ўраду Лукашэнкі і называў беларускую ўладу “рэжымам”». / “New York Times”, 2003, 13 ліпеня.

“НТВ” (Расія; телерепортаж Павла Селина, 25 июня 2003 г.):

- В очереди к гробу писателя - первый глава Беларуси Станислав Шушкевич. Нынешний президент Александр Лукашенко не счел нужным приехать в Дом литератора.

[Говорит С. Шушкевич]:

- Наверное, единственный человек, который не читал его [Быкова], это наш президент.

Павел Селин:

- Почему его сегодня здесь нет? Я имею ввиду президента.

Станислав Шушкевич:

- А ему стыдно. Ему стыдно. Стыдно глаза сюда показать. Потому что осуждать такого человека может только невежда. И он это доказал. Он не поднялся до того уровня, чтобы здесь у гроба просить прощения .

Павел Селин:

- <...> Очевидцы рассказывают, что утром <...> вместо заранее приготовленного креста и оппозиционного бело-красно-белого флага водрузили красно-зеленый, государственный, сцяг. И военный конвой.

Пройтись с телом писателя по центральному проспекту спокойно не дали. Спецслужбы, видимо, спутали похороны с оппозиционным шествием.

...Праінспектаваўшы Светлагорскі цэлюлозна-картонны камбінат, А. Лукашэнка пасля абеда вярнуўся на верталёце ў Мінск і, падрабязна прасачыўшы па відэёзапісе за ходам пахавання, выслухаўшы данясенні спецслужбаў і памочнікаў, прагледзеўшы тэленавіны, узарваўся злосцю:

- Это политическая вакханалия! Схватили тело и до ночи носили по улицам!..

Найбольш раззлаваў А. Лукашэнку рэпартаж расійскага тэлеканала “НТВ”.

Урэшце, моцна дасталося і ідэолагам: упершыню за многія гады народ мог пабачыць на дзяржаўных тэлеканалах Барадуліна, Бураўкіна, Някляева, пачуць іх. І 26 чэрвеня беларускія тэлеканалы апантана тыражавалі прэзідэнцкую злосць.

У дзень жа пахавання галоўнай падзеяй дня падавалася наведванне А. Лукашэнкам папяровага камбіната. У вячэрняй “Панараме” сюжэт пра развітанне з Васілём Быкавым паказалі толькі праз 25 хліліны пасля пачатку інфармацыйнай праграмы. Першы “нацыянальны” тэлеканал шакіраваў падманам: “Народнага пісьменніка пахавалі з усімі дзяржаўнымі й ваеннымі ўшанаваннямі”.

Дзённыя інфармацыйныя рэпартажы Беларускага тэлебачання ў дзень пахавання Васіля Быкава былі шчырыя, аб’ектыўныя, душэўныя - пакуль са Светлагорска не прыляцеў галоўны глядач. Вось некаторыя цытаты з тых “свабодных” рэпартажаў - на фоне непадробных слёз, доўгай людской чаргі да труны і шматлюднага шэсця па Мінску.