- <...> На фоне подобного кощунства как-то даже неудобно напоминать мелкие детали из собственно белорусской литературной истории. Неудобно, но надо. Ибо фарс, который оппозиция пыталась устроить на похоронах, есть ни что иное, как попытка отнять правду и о Василе Быкове, и вообще о нашем прошлом. Достаточно заглянуть даже не на самые дальние полки архивов, и станет ясно, что многие из тех, кто старался наскрести политические серебряники на чужом горе, в своё время преуспели именно в написании доносов на покойного Василия Владимировича. [І пры агучванні тэксту на экране ўзнікаюць постаці Рыгора Барадуліна, Генадзя Бураўкіна, мая, Станіслава Шушкевіча, апазіцыйных дэпутатаў парламента.] Ведь на самом деле идеалы Быкова для них не просто безразличны, они им чужды. Суть того, что мы увидели, в том, что пустые и беспринципные люди пытались использовать, говоря без преувеличения, трагедию для Беларуси для того, чтобы замаскировать свою идейную и духовную нищету. Это их Василь Быков в одном из интервью заклеймил как, цитируем, “циничных коллаборантов с позорной функцией доносительства и полицейского сыска и единственно озабоченных кормушкой”. Оценивать моральный и нравственный уровень таких людей с политической точки зрения бессмысленно. Здесь нужен медицинский диагноз»...
Яшчэ не вядома, каму той дыягназ патрэбен. Кур’ёзнасць сітуацыі - у тым, што «в своё время преуспели именно в написании доносов на покойного Василия Владимировича» якраз не тыя людзі, якіх паказвалі кадры БТ падчас чытання дыктаркай прыведзенага вышэй тэксту, а тыя, хто ў той момант працавалі ў Адміністрацыі прэзідэнта А. Лукашэнкі і ўваходзілі ў атрад ідэалагічных дарадцаў апошняга. Можна і назваць некаторых: Э. Скобелеў, галоўны рэдактар “Вестника Администрации Президента Республики Беларусь”, які ў друку і па радыё з год таму называў прозу Быкава састарэлай, крытыкаваў і нават прапаноўваў новыя творы празаіка не друкаваць; У. Сеўрук, які і «преуспел именно в написании доносов», які прапаноўваў яшчэ ў савецкі час забараніць друкаванне адного з лепшых быкаўскіх твораў - аповесці “Мёртвым не баліць” - і які ў лукашэнкаўскі час не спыніў сваіх публічных нападак на народнага пісьменніка.
Яўгенія Фадзеева, чытачка:
- Сэрца маё балела, калі слухала перадачу Ніны Чайка “Па сутнасці”. Колькі я ні званіла на гэтую перадачу, не дапусцілі ніяк, як ні прасіла. А хацела я задаць адно пытанне: “Чаму вы так бэсціце Васіля Быкава?Чаму так не любіце ўсё беларускае?” / “Народная воля”, 2005, 3 лютага.
Васіль Быкаў:
- Пад пільным наглядам прэзідэнта валявым актам паслухмяных чыноўнікаў, не параіўшыся з пісьменьнікамі, заменены галоўныя рэдактары літаратурных часопісаў. З чаго пачала сваю дзейнасьць новы галоўны рэдактар часопіса “Нёман” Ніна Чайка, узнагароджаная гэтай пасадай за актыўны ўдзел у перадвыбарнай прэзідэнцкай кампаніі, калі ўзначаліла жаночы электарат Лукашэнкі? З таго, што зьняла з чарговага нумара прынятыя да яе публікацыі Бураўкіна, Быкава <...> што тычыцца апошняга, дык яго адлучылі ня толькі ад “Нёмана”. Мікола Мятліцкі, новы галоўны ў “Полымі”, абвінаваціў свайго папярэдніка Сяргея Законьнікава за публікацыі Быкава. За публікацыю апавяданьня “Труба”, у прыватнасьці. На яго шалёна накінуўся і пісьменьнік, які цяпер служыць у адміністрацыі прэзідэнта, Эдуард Скобелеў. Газаправодныя трубы, абвінавачваў ён, патрэбны народнай гаспадарцы. / З інтэрв’ю ў траўні 2002 г. для расійскага часопіса “Посев”.
А “рэжымнае” тэлебачанне ў той другі дзень пасля пахавання не стамлялася запэўніваць:
«Белорусские власти отреагировали на подобные инсинуации цивилизованно <...>. Государство сделает всё возможное, чтобы грязные слухи и сплетни не очерняли светлой памяти Василя Быкова. Так же, как сделало всё возможное и даже, несмотря на грязные поползновения оппозиционеров, невозможное для того, чтобы по-человечески, по-христиански достойно его похоронить».
Пры дзяржаўным дэспатызме нават адмаўленне ўрадавай камісіі па арганізацыі пахавання ўдзельнічаць у пахаванні бачыцца ўчынкам «хрысціянскім» і «дастойным» .
Назаўтра пасля пахавання з самага ранку - у Саюзе пісьменнікаў. Званок па “вяртушцы”. Устрывожана-наструнены голас даўняга таварыша, які працаваў “вачыма і вушамі” Савета Рэспублікі:
- Чытаў сённяшнюю “Народную волю”?
- Не да гэтага.
- Браце, тут такое пачынаецца! Думаю, табе трэба неадкладна сустрэцца з Чаргінцом, пагаварыць.
Разгортваю апазіцыйную “Народную волю”. Там - рэпартаж пра пахаванне і спасылка на мае словы: «Улады адкрыжаваліся ад пахавання».