Драбіна,
Якая вядзе
Да Бога.
Пільнуеш свой час
І сама
Няўзнак здымаешся,
Але ўсе роўна
Заўсёднай апораю
Застаешся.
55
Тоесны
Нечаму іншаму,
Чым таму,
Кім існую,
Ад рэчаў
Скіроўваюся да гліны —
Жывы,
Але мёртвы,
Да мёртвай,
Але жывой.
І болей нікога няма
І нічога няма:
Адно перад тым
Як сустрэцца —
Р о с т а н ь ,
Адно перад тым
Як расстацца —
С у с т р э ч а .
56
Перамагаеш
Без перамогі,
Дзейнічаеш
Без учынку,
Жывеш
Без жыцця.
Паміж назоўнікам і дзеясловам
Сутонішся ў спраўджаным
І світа еш
У тым, што спрабуе
Стацца сабой,—
Часціна
Інакшай мовы,
Што не засвойваецца,
Як назоўнік
І як дзеяслоў.
57
Паклікала —
Але не назвалася.
Уначы,
У цьмянай размове
З нераспазнаным,
Я ўпэўніўся,
Што не памру,
А памяняюся месцам
З нераспазнаным.
І стаў чакаць,
Калі развіднее,
А развіднела —
Убачыў мертвую гліну
І прачытаў уголас
Яе імя.
58
Калі дакранаюся да яе,
Яна
Нешта інакшае ўжо,
Чым гліна.
Усё,
Што збылося,—
Знікла.
І што не збылося —
Знікла.
Няма ні жывых,
Ні мертвых,
Ні пераможаных,
Ні пераможцаў.
І толькі страла
У нерухомай пространі гліны
Ляціць
З пачатку ў канец.
УСЯСЛАЎ ЧАРАДЗЕЙ
1
У летапісах уцалелых
Знаходжу
Радкі пра цябе,
У старадаўніх паданнях —
Згадкі.
Адлюстраванне,
Якое амаль патанула
У глыбіні векавечнай,
Рэха,
Якое амаль супала
З пахмурлівай
Далечынёй.
2
Не аддае цябе
Даўніна,
Невараць
Не вяргае,
Не адпускае
Нябыт.
Твае палачане
Цябе не бачаць,
Цябе твае крывічы
Не чуюць,
Цябе нашчадкі твае
Успомніць не могуць.
А ты
Прымаеш усё, што ёсць,
Але ўсё адно,
Але ўсё адно
Згадзіцца з гэтым
Не хочаш.
3
Клічу цябе,
Каб прыйшоў
У сённяшні дзень
I прывёў
3 сабою стагоддзі,
Пакінутыя ў мінулым.
Звяртаюся да цябе,
Каб страту,
Што забірае
Людзей ад людзей
I чалавека ад чалавека,
Перааспрэчыў.
4
Хто
Знік мазусім,
Не пакінуўшы ў свеце
Следу,
Хто
У свой след увасобіўся
I стаў знаны.
А ты
Усё застается
На той мяжы,
Дзе нябыт
Супадае з быццём:
Чакаеш,
Калі стане іншаю
Неўміручасць?
5
Як убірае ў сябе
Чалавек
Свой век,
Так убірае
I памятае чалавека
Імя,
Яму дадзенае нараджэннем
I спраўджанае жыццём.
Удумваюся ў яго,
Услухоўваюся ў яго,
Трымаю яго на вуснах.
I ключ,
i замок,
I прастора,
Належная іншаму вымярэнню,—
Імя,
Што прыйшло ад цябе,
Каб весці
Цяпер да цябе:
Усяслаў Чарадзей.
6
Няхай не думае чалавек,
Што тут,
На зямлі,
Ён найпершы
I найвялікшы.
Няхай зразумее,
Пакуль не зляцеліся крумкачы
I не збегліся лісы,
Сваё прызначэнне
I месца.