Выбрать главу
ЛІНІЯ I РЫСА

Лінія ліецца, рыса рухаецца, лінія — плынь, рыса — рэчышча, лінія прыстасоўваецца да абставін i пры першым зручным выпадку гнецца i нахіляецца, рыса спрачаецца з абставінамі i пераспрэчвае ix.

Лінія плаўная, рыса рэзкая, лінія зменлівая, рыса ўстойлівая, лінія звілістая, рыса простая, лінія — галіна, рыса — ствол, лінія імкне, рыса — расце.

Лінія — лішак, рыса — якраз, лінія — лірыка, рыса — эпас, лінія — мелодыя, рыса — рытм, лінія вымалёўваецца, рыса акрэсліваецца, лінія моліцца, рыса хрысціцца, лінія — імя, рыса — прозвішча.

Лінія ліняе, рыса сціраецца, лінія сцелецца па даліне, рыса караскаецца на гapy, лінія любіць лагоду, рыса — рызыку, лінія давярае свае развагі гліне, рыса — прысаку, лінія выяўляецца ў ліштве, рыса — у рыштаваннях, лінію натхняе летуценне, рысу — карысць.

Лінія — каляіна, рыса — траса, лінія — ліна, рыса — стрыжань, лінія — лівень, рыса — струмень, лінія — аналіз, рыса — характарыстыка, лінія мае аблічча, рыса — твар, але само аблічча заўсёды спалучае ў сабе рысу i лінію, i аб'ядноўвае ў сабе заўсёды лінію i рысу твар.

ВЕЦЕР

Беларускі в е ц е р сланяецца па свеце, пераціраючы пацяруху і цярэбячы вецце дрэў.

Рускі в е т е р нясе ўсім привет.

Польскі w i a t r ветэран; яго аповеды вартыя веры.

Палабскі v o t r мае непаўторны водар, але гэты водар закаркаваны ў стагоддзях.

Ніжнялужыцкі w j e t š знявечаны: нікога не чапаючы, ён чакае, калі ўсталюецца вечар, які схавае яго ад старонніх вачэй і старонніх спачуванняў.

Славенскі v e t e r надзімае ветразі ў Ядранскім (Адрыятычным) моры.

Славацкі v i e t o r трымаецца аднаго вектару, на ўсе астатнія накладаючы вета.

Чэшскі v i t r з аднолькавай цікавасцю зазірае ў вітрыны і ў вітражы.

Македонскі в е т а р інтравертны: ён вандруе ўнутры адной прасторы, адной тэрыторыі.

Стараславянскі в ѣ т р ъ, як бог, мае тры твары: адзін — для хмараў-аблокаў, другі — для зямной паверхні і трэці — для мора.

Нямецкі W i n d працуе: ён круціць крылы ў вентылятараў і ў ветракоў.

Латышскі v ē j š увішны: калі непагадзь — свішча, калі пагода — сушыць развешаную бялізну.

СУМЁТ

Сумёт месціцца каля перашкоды — плота, паветкі, моста, а то і проста, дзякуючы якой-небудзь умяціне ці зачэпцы, у полі.

Сумёт высноўваецца з сумяціцы — сумоўя ветру і снегу, але выснаваны, уяўляе ансамбль, дзе пануе сіметрыя.

Да сумёта не стасуецца схема: калі ён геамет-рыя, то мастацкая, калі мастацтва, то геамет-рычнае, а хутчэй за ўсё ён сумесна і геаметрыя, і мастацтва, іхняя сума.

Нібы самалёт, аддадзены палёту, сумёт з цягам часу перастае існаваць — перацякае ў палёт, але, не ўпадаючы ў сум, і ранішне-белы, і вечарова-сцямнелы сваёю прысутнасцю ўсім аб'яўляе: «Sum» («Я ёсць»).

ДВОР

Двор неадрыўны ад хаты, яны двайняты: хата — „адната", двор — „двар", аде калі хата ўсё хавае ў свае хатулі i палаты, то двор — наадварот: усё адкрывае — i рэчы ўключаюцца ў кругазварот прыроды, а прырода ўваходзіць у асяродак рэчаў.

Каб нішто, аднак, у двары не пачувала сябе „выдвараным", ён абносіцца „творам" — плотам i адорваецца „тварам" — варотамі.

Двор — радовішча: у ім дровы знаходзяць сабе прытулак, a ўсе істоты — спажытак.

У двара свой водар, сваё надвор'е.

МАРОЗ

Беларускі м а р о з насяляе наваколле марамі.

Рускі м о р о з малюе розы.

Польскі m r ó z мружыць вока,

Чэшскі m г ä z разам з зарой высвятляе рэчы i разам са змрокам зацямняе.

Стараславянскі м р а з ъ росную марасу „ператармошвае" ў снежную шэрань, а мурзатую гразь „ператарможвае" ў гартаваную брукаванку.

Палабскі m о г z змораны.

ПЕЧ

Печ — першая гаспадыня ў хаце: яна апякуецца, каб у хаце панавала вечнае лета; калі ж у хаце ўсталёўваецца восень альбо зіма, усе спяшаюцца да печы, каб распытацца, як яна пачуваецца.

Печ „пешчыць" ламачча, „пешчыць" дровы i, хоць яны часам плачуць ад гэтакай пяшчоты, перайначвае ix у агонь, у дым, у вуголле, у попел.

У печы варыцца, парыцца, смажыцца i пячэцца „ечыва" — тое, што, выспяваючы да належнай уежнасці, ca смакам будзе есціся сямейным вечам у абед i ў вячэру.

Ля печы чаўпуцца-ўвіхаюцца чаляднікі — качарга, чапяла, рагач.

На печы, лечачы плечы, адпачывае прадзед.