Яна ╝здыхнула.
- Тоша ╝сё-тк╕ памерла. Рэчыва перастала дзейн╕чаць. Лёня так засмуц╕╝ся. А я яму кажу - гэта нават добра, што яно больш не дзейн╕чае. А то ён так за нам╕ бега╝, так бега╝, я ледзь са страху не сканала. А потым пераста╝.
- Хто бега╝? - спытала я.
- Мярцвяк, - прашаптала Алеся, акругл╕╝шы вочы. - Мы тут з Тошай сядзел╕, а ён прыйшо╝ ╕ пагна╝ся за нам╕. Мерцвяк╕ за╝сёды вельм╕ злосныя, яны не любяць, кал╕ ╕х абуджаюць. Мы к╕нул╕ся ╝ розныя бак╕, ╕ ён разгуб╕╝ся, не веда╝, за к╕м гнацца. А потым упа╝ ╕ памёр. Таму што рэчыва перастала дзейн╕чаць.
- Дзе ён? - спытала я.
- Там, - Алеся паказала на груду пакета╝ са смеццем, зваленых у кучу ╝ сярэдз╕не памяшкання. - Мы яго пакетам╕ зак╕дал╕, а то смярдзела моцна.
Над мяшкам╕ са смеццем ра╕л╕ся мух╕, мне здалося нават, што з-пад пластыкавага пакета тырчыць с╕няя ступня з учарнелым╕ пазногцям╕. Я адвярнулася.
- Алеся, нам пара дадому. Пойдзем.
- А Лёню можна пайсц╕ з нам╕? - ц╕ха спытала яна.
- Вядома. Лёня! - пакл╕кала я.
Ён не адказа╝. Пак╕ну╝шы Алесю, я падышла да Лён╕ ╕ паклала руку яму на плячо. Ён не паварушы╝ся.
- Лёня, - сказала я мякка. - Кал╕ ласка, паглядз╕ на мяне.
Ён падня╝ галаву. Твар яго бы╝ мокры ад слёз.
- Яна памерла, - вымав╕╝ ён выразна.
Я к╕╝нула.
- Ведаю. Усе пам╕раюць.
Ён матну╝ галавой.
- Так - не ╝се, - сказа╝ ён ╝парта. - Яна памерла няправ╕льна. Прав╕льна - гэта кал╕ ляжыш у труне, ╕ ╝весь вакол плачуць. А кал╕ вось так, у лужыне, ╕ ╝с╕м напляваць - гэта няправ╕льна. Так нельга. Разумееце? Нельга.
Я глядзела на яго са здз╕╝леннем. Н╕кол╕ яшчэ ён не бы╝ так╕м гаварк╕м.
- ╤ ты вырашы╝ усё выправ╕ць? - спытала я.
- Так. Але ╝ мяне не атрымалася.
Твар яго скрыв╕╝ся, ╕ ён расплака╝ся - так горка ╕ ня╝цешна, што ╝ мяне заныла сэрца. Прысе╝шы на край скрын╕, я абняла яго ╕ прыц╕снула да сябе. Алеся стаяла побач ╕ наз╕рала за нам╕ вельм╕ ╝важл╕ва.
- Не трэба плакаць. Вы ╝сё зраб╕л╕ добра, - сказала я. - Яна памерла, ведаючы, што яе любяць. Цяпер усё стала прав╕льна. Так, як пав╕нна быць. Усё ╝ вас атрымалася.
- Лёня, я ж табе казала, што яна добрая, - сказала раптам Алеся. - Проста яна часам не разумее ...
У той вечар мы ╝трох сядзел╕ на падлозе ╝ Алес╕ным пако╕, п╕л╕ гарбату з бутэрбродам╕ ╕ зб╕рал╕ пазлы. Я адчувала, што гэта мой апошн╕ спакойны вечар, ╕ я хацела выкарыстаць яго напо╝н╕цу.
На друг╕ дзень машына закруц╕лася. Сашку арыштавал╕, абв╕навац╕╝шы ╝ на╝мысным забойстве. Я праходз╕ла па гэтай справе сведкай. Верс╕я следства была простая, як грабл╕. Аляксандр Ялев╕ч заб╕╝ свайго прыяцеля падчас п'янай сварк╕. Потым, жадаючы схаваць сляды злачынства, ён адагна╝ машыну заб╕тага ╝ кар'ер ╕ спал╕╝, а цела адцягну╝ на стары бровар, дзе яно ╕ было знойдзена супрацо╝н╕кам╕ м╕л╕цы╕.
Верс╕я неблагая, у сэнсе, пра╝дападобная. Хаця насамрэч усё было не так. Дакладней, не зус╕м так. Сашка, працверазе╝шы, убачы╝ на падлозе мерцвяка ╕ зразуме╝, што справа дрэнь. У турму Сашка не хаце╝. Звяртацца да сястры ён таксама не хаце╝, небеспадста╝на асцерагаючыся, што будзе скандал. Гэта была яго памылка. Марта прыехала бы ╕ вырашыла праблему, як ужо бывала раней. Але гэтым разам Сашка пача╝ дзейн╕чаць самастойна. Ён успомн╕╝ пра рэчыва, сцягнутае кал╕сьц╕ з аграсядз╕бы. Сашка аднойчы падгледзе╝, як ╕м карыстаецца Марта. Мерцвяк╕ тады падымал╕ся ╕ хадз╕л╕, раб╕л╕ асэнсаваныя рух╕ ╕ нават разма╝лял╕. Сашка меркава╝, што пад уздзеяннем рэчыва заб╕ты апрытомнее ╕ паедзе дадому, як быццам н╕чога не здарылася. Сашка не веда╝, што мерцвяк╕ паводзяць сябе зус╕м не так, як жывыя. Апроч таго, трэба ╝мець з ╕м╕ ╝пра╝ляцца, супакойваць, кал╕ яны пачынаюць буян╕ць. ╤ яшчэ яны гн╕юць, прычым працэс разлажэння праходз╕ць нават хутчэй, чым у звычайных умовах. Пабочны эфект рэчыва. Зразуме╝шы, што ╝сё пайшло не так, Сашка запан╕кава╝. Дачака╝шы ночы, ён паеха╝ на крэйдавы кар'ер, пак╕ну╝шы мерцвяка без нагляду, ╕ за гэты час здарылася непапра╝нае. Пакуль Сашк╕ не было, мярцвяк выбра╝ся з хаты, нак╕ну╝ся на няшчаснага Аркашу, а потым пайшо╝ гуляць па наваколл╕. Ахвяр магло быць больш, кал╕ б рэчыва не перастала дзейн╕чаць. Пра ╝сё гэта Сашка распавё╝ следчым. Цяпер ён праходз╕ць судова-пс╕х╕ятрычную экспертызу. Хутчэй за ╝сё, яго прызнаюць вар'ятам. Зрэшты, мне ╝сё ро╝на, дзе яго зачыняць - у турме ц╕ ╝ вар'ятн╕. Гало╝нае, каб гэты чалавек бы╝ надзейна ╕заляваны.
Следчым вельм╕ хацелася прычап╕ць да справы Сашк╕ Ялев╕ча яшчэ ╕ забойства Аркашы, але не атрымалася. Тут не было н╕як╕х зачэпак. Нарэшце ╝ Аркашы на гарышчы знайшл╕ толавыя шашк╕ (ён з ╕м╕ на рыбалку хадз╕╝), ╕ гэта вырашыла ход следства. 'Няшчасны выпадак ╝ вын╕ку неасцярожнага абыходжання з выбуховым╕ рэчывам╕' - так╕ бы╝ вердыкт. На гэтым справу ╕ закрыл╕. Маха╝чане, зрэшты, мел╕ ╝ласнае меркаванне на гэты конт. 'Гэта была чупакабра!'
Таксама мяне турбавала, як вырашыцца пытанне з Лёнем. Я баялася, што Марта будзе прэтэндаваць на ╝сына╝ленне - усё-тк╕ сваяк╕. Яна не прэтэндавала. Лёс дз╕цяц╕ яе не хвалява╝. Свайго ня╝далага брата яна яшчэ спрабавала ╝ратаваць. Разам з Мар'янкай яна заяв╕лася да мяне дадому, але я не пусц╕ла ╕х на парог. Гутарыл╕ ╝ пад'ездзе. Вын╕к вы ведаеце - я паслала ╕х куды далей. Пасля гэтага абедзве 'вядзьмарк╕' бясследна зн╕кл╕. Меркавана, з'ехал╕ за мяжу. ╤х аграсядз╕ба згарэла дашчэнту пры нявысветленых абстав╕нах. Супрацо╝н╕к╕ м╕л╕цы╕ агледзел╕ папял╕шча ╕ не выяв╕л╕ н╕чога падазронага. Н╕ чалавечых парэштка╝, н╕ рэчыва, н╕ жывых мерцвяко╝. У адрозненне ад брата, Марта ╝мела замятаць сляды.
Кал╕ Сашка трап╕╝ пад следства, Лёню хацел╕ аддаць ╝ ╕нтэрнат, але я дамаглася, каб ён заста╝ся са мной. Цяпер я афармляю ╝сына╝ленне, важдаюся з паперкам╕ ╕ хаджу па ╕нстанцыях. Алеся шчасл╕вая. Яна кажа, што цяпер яны з Лёнем будуць, як брат ╕ сястра. Як Кай ╕ Герда, я бы сказала... На рабоце мяне назвал╕ вар'яткай. Бо тольк╕ вар'ятка можа добраахвотна навес╕ць сабе на шыю чужое дз╕ця. Ладна бы з нармальнай сям'╕, гэта яшчэ можна зразумець. Але што вырасце з дз╕цяц╕, чый бацька пс╕хапат, п'ян╕ца ╕ крым╕нальн╕к? Дурная спадчыннасць - гэта табе не жартачк╕. Так гаварыл╕ мае каляжанк╕. ╤ тольк╕ Верка - якая адна гадуе двух хлопчыка╝ ╕ на чыёй старонцы "У Кантакце" ╝ раздзеле пра сямейнае станов╕шча нязменна значыцца "Усё складана" - тольк╕ Верка мяне падтрымала. Яна сказала, што я паступ╕ла добра ╕ прав╕льна. Баба Надзя таксама ╝хвал╕ла мой учынак.
- Малайчына, дзевачка, - сказала яна коратка. - Раб╕ тое, што пав╕нна раб╕ць. Талакою справ╕мся!
╤, засвяц╕╝шыся ╝смешкай, яна ╝зняла руку ╕ тройчы мяне перахрысц╕ла. Можна сказаць, дала бласла╝ленне. Дзякуй, бабуля. Ведаю, што справ╕мся. Цяжкасц╕ мяне не палохаюць. Гэта раней я баялася ╝сяго на свеце - скразняко╝, хваробатворных м╕кроба╝, м╕жнародных тэрарыста╝, глабальнага пацяплення. Баялася невылечна захварэць, страц╕ць работу, стаць ахвярай махляро╝. Я ╝сё жыццё мучыла сябе надуманым╕ страхам╕, пакуль не сутыкнулася з жахам сапра╝дным. Цяпер я не баюся н╕чога. Пра╝да, час ад часу мяне пачынаюць даймаць трывожныя думк╕ - пра тую самую дурную спадчыннасць, а таксама пра старыя праклёны, вядзьмарак ды г╕пербарэйск╕х "баго╝". Гэтыя страх╕ я ганю прэч. Спадчыннасць не прысуд, а ╝ праклёны я не веру. Што тычыцца вядзьмарак ╕ ╝сялякай нежыц╕... Н╕чога, мы ╕ з ╕м╕ разбяромся, няхай тольк╕ паспрабуюць сюды сунуцца. Талакой управ╕мся.